Ít người biết, ông Kiểm là ngưới đứng đầu một trong những gia đình doanh nhân lâu năm nhất tại Việt Nam hiện nay (Theo Forber Việt Nam). Nhưng điều mà còn ít người biết hơn, đó là ông từng trải qua một giai đoạn kinh doanh vô cùng sóng gió, từng đứng trước khả năng bị kết án tù.
Theo bài viết đăng tải trên Tiền phong, sự nghiệp kinh doanh của ông Kiểm, bà Nhung bắt đầu cuối thập niên 1970. Lúc đó, kinh tế cả nước chật vật khó khăn, vợ chồng ông quyết định làm thức ăn gia súc rồi ép hạt cao su làm sơn, bột màu xây dựng với thương hiệu Huy Hoàng và lập tức thành công.
Sau đó, ông Kiểm cùng một số cổ đông thành lập ngân hàng Châu Á - Thái Bình Dương. Ông bắt đầu đầu tư vào bất động sản từ đầu những năm 1990. Việc thế chấp đất đai, đầu tư từ tiền vay ngân hàng của ông đưa đến rủi ro, khi khủng hoảng tài chính xảy ra, thị trường địa ốc đóng băng. Ông Kiểm đối mặt với khả năng bị khởi tố, mức án chờ ông có thể là chung thân hoặc thậm chí là tử hình vì những khoản nợ khủng.
Năm 1999, vợ chồng ông viết tâm thư gửi lên Bộ Chính trị và Chính phủ, xin không phải chịu án hình sự, đồng thời chứng minh tài sản của gia đình có thể đảm bảo trả được nợ và xin giãn nợ, khoanh nợ lại trong vòng 3-5 năm. Lá thư đó đã được xem xét, vụ việc đã không bị “hình sự hóa”. Ba năm sau, thị trường địa ốc ấm lên. Ông Kiểm chuộc được gần hết đất, bán đất có tiền để trả toàn bộ số nợ, cộng cả lãi suất ngân hàng. Ông tiếp tục đầu tư kinh doanh thành công. Năm 2008, ông được tặng danh hiệu Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới.
Khoan hãy nói về những thành ông của vợ chồng doanh nhân này. Cái đáng nói ở đây là, nếu như không có cái quyết định “không hình sự hóa quan hệ kinh tế” gần chục năm trước, liệu đất nước có thêm một doanh nhân thành đạt, một doanh nghiệp thành công như hôm nay?
Câu chuyện hình sự hóa các quan hệ kinh tế dường như lúc nào cũng nóng hổi. “Cà phê Xin chào” là ví dụ nhiều người biết gần đây nhất.
Tại hội nghị “Doanh nghiệp - Động lực phát triển kinh tế” tổ chức hồi tháng 4 vừa qua, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc từng tái khẳng định một số nguyên tắc, đó là không lạm quyền, không hình sự hóa các quan hệ kinh tế, dân sự; xử lý nghiêm việc tùy tiện hình sự hóa các quan hệ kinh tế, tạo niềm tin cho nhà đầu tư, doanh nghiệp…
PGS TS Nguyễn Như Phát – Trọng tài Viên Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) – Giám đốc Trung tâm Tư vấn pháp luật, Viện Nhà nước và Pháp luật chia sẻ trên báo Diễn đàn Doanh nghiệp: Trong đời sống pháp luật, người ta nhắc đến những hiện tượng như “hành chính hóa”, “dân sự hóa” và “hình sự hóa”. Hay đơn cử, một hành vi vi phạm pháp luật DN lại bị truy tố hình sự như vụ “cà phê Xin chào” được gọi là “hình sự hóa”… Tất cả những hiện tượng “hóa” đó đều được coi là áp dụng sai pháp luật và đều cần phải được loại bỏ trong trật tự nhà nước pháp quyền.
Theo nghĩa đó, không chỉ Chính phủ mà mọi cơ quan có chức năng thi hành, áp dụng pháp luật đều không được “hình sự hóa” mà không chỉ các quan hệ kinh tế. Vì vậy, đây là chủ trương hoàn toàn đúng đắn của Chính phủ nhằm khắc phục yếu kém vừa qua trong thực thi pháp luật và nhằm kiến tạo thị trường phát triển theo nhà nước pháp quyền.
Một điều rất đáng mừng nữa, đó là Bộ luật hình sự 2015 cũng đã được sửa theo hướng không hình sự hóa quan hệ kinh tế, tạo sự an toàn cho nhà đầu tư. Bộ luật này đang được chỉnh sửa bước cuối, không lâu nữa sẽ có hiệu lực thi hành.
Rõ ràng, các doanh nhân sẽ cảm thấy an tâm, an toàn hơn trong giai đoạn làm ăn không thể nói là dễ thở như hiện nay. Để không chỉ chúng ta có thêm 25 tỉ đồng nữa dành mua sữa cho trẻ em nghèo…
