Tại sao Trái đất không tròn hoàn hảo?

Thanh Hà |

Nếu có một thước đo khổng lồ bắt đầu từ tâm Trái đất và đi đến đỉnh cao nhất của hành tinh chúng ta thì đó không phải đỉnh Everest mà ngọn núi cao nhất sẽ nằm ở Chimborazo của Ecuador.

Chimborazo trở thành đỉnh cao nhất trong trường hợp này vì Trái đất thực sự hơi bị méo ở các cực, giống như một người đang ấn cả hai tay vào mặt trên và mặt dưới của một quả bóng. Kết quả là, đường xích đạo - vị trí mà Ecuador tọa lạc - nhô ra ngoài. Không phải một hình cầu hoàn hảo, Trái đất có dạng hình cầu dẹt hai đầu (oblate).

Trên thực tế, "hầu hết các hành tinh và vệ tinh không phải là hình cầu thật. Chúng thường bị bóp méo theo cách này hay cách khác", Live Science dẫn lời James Tuttle Keane, nhà khoa học hành tinh tại Phòng thí nghiệm Sức đẩy Phản lực của NASA ở Pasadena, California.

Vậy tại sao Trái đất, các hành tinh khác và Mặt trăng không tròn hoàn hảo?

Chuyên gia Keane cho hay, lực ly tâm, hay lực hướng ra bên ngoài mà một vật thể đang quay chính là nguyên nhân. Một hành tinh đang quay sẽ chịu tác dụng của lực ly tâm.

Để dễ hình dung, bạn cũng có thể thấy lực này hoạt động: Nếu xoay người trên ghế hoặc trên đôi chân của mình, bạn sẽ cảm thấy bị kéo ra khỏi trung tâm của mình. Có thể tay hoặc chân của bạn sẽ vung ra. Hoặc, nếu bạn ngồi trên một chiếc đu quay, "sẽ có thêm một chút lực tác động lên bạn trên chiếc đu quay đó và vì vậy bạn cảm thấy bị kéo sang một bên", nhà khoa học hành tinh James Tuttle Keane giải thích.

Bởi vì các hành tinh và mặt trăng quay, lực ly tâm khiến chúng phình ra ở đường xích đạo. Hiệu ứng có thể không dễ phát hiện nhưng những ví dụ điển hình về điều này là sao Mộc và sao Thổ. Nếu bạn nhìn vào hình ảnh toàn cầu của 1 trong 2 hành tinh khí khổng lồ này sẽ thấy chúng hơi bị thu nhỏ ở 2 cực và phần thân phình ra. Keane cho biết, hình dạng của những hành tinh này đáng chú ý hơn vì chúng là những hành tinh quay nhanh nhất trong Hệ Mặt trời. Vật gì quay càng nhanh thì lực ly tâm tác dụng lên vật đó càng nhiều.

Nhà khoa học hành tinh Keane cho biết, một ví dụ điển hình về lực ly tâm tác động lên thiên thể là hành tinh lùn Haumea. Hành tinh lùn này nằm trong Vành đai Kuiper, vùng của các vật thể băng giá bên ngoài quỹ đạo của sao Hải Vương. Haumea có kích thước tương đương với sao Diêm Vương, nhưng quay rất nhanh (cứ 4 giờ lại có một vòng quay hoàn chỉnh) đến mức nó "gần giống hình quả trứng", ông Keane nói.

Thanh Hà
TIN LIÊN QUAN

Tìm ra chìa khóa để phát hiện hành tinh có sự sống giống Trái đất

Thanh Hà |

Mêtan có thể là dấu hiệu để phát hiện đầu tiên về sự sống ngoài Trái đất nếu được phát hiện trong bầu khí quyển của một hành tinh đá tồn tại ở "vùng có thể sinh sống được" - vùng không quá nóng và cũng không quá lạnh để nước lỏng tồn tại trên bề mặt hành tinh - xung quanh một ngôi sao giống như Mặt trời.

Phi hành gia Nga, NASA về Trái đất sau kỷ lục 355 ngày trong vũ trụ

Hải Anh |

Một phi hành gia NASA và 2 phi hành gia Nga sẽ từ ​​Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) trở về Trái đất vào tuần tới.

Lõi băng tiết lộ những vụ phun trào núi lửa khổng lồ của Trái đất

Nguyễn Hạnh |

Các nhà khoa học nghiên cứu các lõi băng hình thành trong khoảng 60.000 năm lịch sử đã tìm thấy dấu hiệu của hàng nghìn vụ phun trào núi lửa trong suốt thời gian đó. 25 vụ phun trào trong số này lớn hơn bất kỳ vụ phun trào nào trên Trái đất ​​trong 2.500 năm qua.

Khoảnh khắc AFF Cup: Khép lại hành trình của ông Park Hang-seo

NHÓM PV |

Bản tin Khoảnh khắc AFF Cup ngày 17.1. AFF Cup 2022 kết thúc, khép lại hành trình của huấn luyện viên Park Hang-seo với bóng đá Việt Nam.

Hệ luỵ từ vụ Công đoàn ACB mua chui cổ phiếu bị xử phạt 3 tỉ đồng

Lan Hương |

Thông tin Công đoàn ngân hàng ACB mua chui cổ phiếu ACB đã thu hút sự quan tâm đặc biệt. Động thái trên đã ảnh hưởng đến sự minh bạch của thị trường chứng khoán Việt Nam trong bối cảnh niềm tin của nhà đầu tư vào thị trường chứng khoán đang bị ảnh hưởng nặng nề.

Rung lắc thượng tầng tại Eximbank: Thập kỷ rối ren chưa kết thúc

Đức Mạnh |

Cơ cấu thượng tầng tại Ngân hàng Eximbank đã có nhiều biến động mạnh. Cổ đông ngoại gắn bó 16 năm đã chuyển nhà, thế chân bởi nhân tố bí ẩn liên quan đến Tập đoàn Bamboo Capital.

Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã có nhiều giải pháp hỗ trợ người lao động mất việc

PHƯƠNG NGÂN - CHÂN PHÚC |

TPHCM - Tại LĐLĐ quận Bình Thạnh, sáng ngày 17.1, ông Trần Thanh Hải - Phó Chủ tịch Thường trực Tổng LĐLĐ Việt Nam đã đến thăm, động viên và trao quà Tết cho người lao động có hoàn cảnh khó khăn đang làm việc trên địa bàn. Đồng thời, ông Trần Thanh Hải cũng đã thông tin một số giải pháp nhằm hỗ trợ người lao động bị mất việc, giảm việc.

Cha đẻ của mèo AI mà cư dân mạng nhầm tưởng ở Ninh Thuận lên tiếng

Hữu Long |

Nguyễn Lê Thái Nguyên vẽ mèo Tết bằng công nghệ AI rồi chia sẻ lên trang cá nhân. Những hình ảnh tuyệt đẹp về mèo nhận được vô số lời khen từ nhiều người bạn. Có không ít người đến nay vẫn nhầm lẫn đây là mèo Tết có nguồn gốc từ Ninh Thuận.

Tìm ra chìa khóa để phát hiện hành tinh có sự sống giống Trái đất

Thanh Hà |

Mêtan có thể là dấu hiệu để phát hiện đầu tiên về sự sống ngoài Trái đất nếu được phát hiện trong bầu khí quyển của một hành tinh đá tồn tại ở "vùng có thể sinh sống được" - vùng không quá nóng và cũng không quá lạnh để nước lỏng tồn tại trên bề mặt hành tinh - xung quanh một ngôi sao giống như Mặt trời.

Phi hành gia Nga, NASA về Trái đất sau kỷ lục 355 ngày trong vũ trụ

Hải Anh |

Một phi hành gia NASA và 2 phi hành gia Nga sẽ từ ​​Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) trở về Trái đất vào tuần tới.

Lõi băng tiết lộ những vụ phun trào núi lửa khổng lồ của Trái đất

Nguyễn Hạnh |

Các nhà khoa học nghiên cứu các lõi băng hình thành trong khoảng 60.000 năm lịch sử đã tìm thấy dấu hiệu của hàng nghìn vụ phun trào núi lửa trong suốt thời gian đó. 25 vụ phun trào trong số này lớn hơn bất kỳ vụ phun trào nào trên Trái đất ​​trong 2.500 năm qua.