Đón đầu và thích ứng
Đó cũng là định hướng công nghệ của dự án đầu tư xây dựng Trung tâm Truyền thông Đa phương tiện trong thời gian vừa qua. Thực hiện nhất quán chủ trương này, tất cả mọi vị trí công việc trong quy trình sản xuất, xuất bản nội dung đa phương tiện của báo buộc phải thường xuyên cập nhật liên tục các kỹ năng mới để có thể thích ứng được với “trật tự bình thường mới” của báo chí hiện đại.
Theo báo cáo “Xu hướng báo chí, truyền thông và công nghệ năm 2021” của tác giả Nic Newman - Nghiên cứu viên cao cấp tại Viện Nghiên cứu Báo chí Reuters, đại dịch COVID-19 bùng phát trên toàn thế giới cùng tình trạng giãn cách xã hội quy mô lớn tại các quốc gia, vùng lãnh thổ đã phá vỡ cấu trúc hành vi, thói quen tiếp nhận thông tin của công chúng; làm đứt gãy chu trình sản xuất - xuất bản tin tức và xáo trộn các mô hình kinh doanh báo chí truyền thống.
Cú sốc do COVID-19 gây ra cũng đã thúc đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số trong hoạt động nghiệp vụ cung cấp thông tin và mô hình kinh doanh tại các hãng thông tấn xuất bản. Một “trật tự bình thường mới” trong lĩnh vực báo chí xuất bản đang dần định hình rõ nét trong năm 2021. Trong khi nhiều người trong số chúng ta khao khát trở lại trạng thái “bình thường” như trước đây thì trên thực tế, chúng ta đang phải chấp nhận bước vào một thế giới mới, nơi mà các thực thể vật chất và thực thể ảo đang song hành tồn tại. Các phóng viên và toà soạn buộc phải ứng dụng công nghệ, đổi mới phương thức hoạt động để có thể thích ứng được với một trật tự mới đang hình thành.
“Trật tự bình thường mới” trong lĩnh vực báo chí xuất bản đã châm ngòi cho một loạt những thử nghiệm cấp tiến về mô hình tác nghiệp và những hình thức thể hiện mới trong việc sản xuất và xuất bản tin tức. Phóng viên tại các hãng tin không còn làm việc tập trung tại toà soạn như trước đây. Tại một số điểm nóng, phóng viên không được phép tiếp cận hiện trường; cũng không thể tự do di chuyển qua các khu vực khác nhau để tiếp xúc với nhân vật. Tuy nhiên, độc giả vẫn cần những thông tin xác thực, những hình ảnh, âm thanh trực quan của sự kiện một cách nhanh nhất; vẫn cần những phân tích chuyên sâu dưới góc độ báo chí chuyên nghiệp về sự kiện chứ không chỉ đơn thuần là những mảnh ghép thông tin lan truyền trên mạng xã hội.
Trong trường hợp này, ứng dụng công nghệ vào việc thay đổi quy trình sẽ là cứu cánh cho các toà soạn trong việc điều hành và các hoạt động nghiệp vụ, giúp họ duy trì được các sản phẩm tin tức xuất bản hiện có hoặc tạo ra các định dạng sản phẩm hoàn toàn mới. Báo cáo của Viện Nghiên cứu Báo chí Reuters trích lời Alina Fichter - Giám đốc phát triển định dạng kỹ thuật số tại hãng truyền thông Deutsche Welle (Đức) - cho biết: “Chúng tôi đã có thể đi rất nhanh, bỏ qua những quy tắc ràng buộc cũ và thúc đẩy mọi thứ tiến về phía trước”.
Một trường hợp khác tại CNN (Hoa Kỳ): Sản phẩm Podcast Coronavirus được tung ta chỉ sau vài ngày phát triển và thu hút một lượng thính giả lớn - một quá trình hình thành sản phẩm mới mà trước đây có thể phải cần tới nhiều tháng phân tích và hàng loạt các cuộc họp.
Cũng tại CNN, nếu như trước đây các chương trình bình luận chính trị ăn khách được ghi hình và phát sóng trực tiếp với các nhân vật khách mời xuất hiện tại trường quay thì ở trong trạng thái bình thường mới, khán giả có thể dễ dàng nhận thấy cả người dẫn chương trình và khách mời đều đang xuất hiện ở các không gian giãn cách. Người dẫn chương trình có thể ngồi tại nhà hoặc tại trường quay còn khách mời có thể ở bất kỳ thành phố/quốc gia nào nhưng tín hiệu hình ảnh vẫn lên sóng trực tiếp, định kỳ và đảm bảo chất lượng.
Sẵn sàng chinh phục
Tại Báo Lao Động, cùng với việc trang bị hệ thống truyền tin trực tiếp từ hiện trường theo chuẩn HEVC - công nghệ mã hoá, truyền dẫn video mới nhất của thế giới ở thời điểm hiện tại, phóng viên của báo có thể sử dụng camera chuyên dụng hoặc điện thoại thông minh, tường thuật trực tiếp hình ảnh chất lượng cao từ hiện trường về toà soạn thông qua mạng viễn thông di động để biên tập, kiểm duyệt và xuất bản trực tiếp trên các kênh phân phối nội dung đa phương tiện của báo.
Quá trình này được thực hiện theo một quy trình đơn giản, gọn nhẹ; giúp tiết giảm tối đa chi phí vận hành vì không cần tới một ekip hùng hậu hay phải thuê băng thông truyền dẫn lớn như tại các đài truyền hình. Đây cũng là giải pháp truyền dẫn giúp báo có thể thực hiện các bản tin truyền hình dạng breaking news (tin nóng) chất lượng cao trực tiếp từ hiện trường để đảm bảo tốc độ cạnh tranh thông tin trong các sự kiện nóng so với các báo đài khác tại Việt Nam trong thời gian tới.
Báo Lao Động cũng là đơn vị đi tiên phong tại Việt Nam trong việc thiết lập mạng sản xuất - phân phối hình ảnh NDI, tích hợp trực tiếp vào trường quay đa phương tiện. Với mạng sản xuất NDI, báo có thể dễ dàng đồng bộ tín hiệu hình ảnh giữa trường quay trung tâm đặt tại toà soạn và trường quay đặt tại các cơ quan thường trú, văn phòng đại diện với chi phí băng thông truyền dẫn thấp.
Từ mạng sản xuất này, phóng viên của báo có thể dễ dàng thực hiện các chương trình cầu truyền hình chất lượng cao; dễ dàng kết nối tín hiệu, ghi âm, ghi hình từ xa với nhân vật khách mời phỏng vấn ở bất kỳ địa điểm nào trên thế giới thông qua vài thao tác đơn giản trên điện thoại thông minh để phục vụ cho các bản tin video và podcast hàng ngày.
Mạng sản xuất NDI là nền tảng để báo có thể tích hợp các công cụ điều khiển tự động hoá nhằm rút ngắn quy trình, giảm thiểu chi phí nhân sự vận hành trường quay; tích hợp các công cụ ảo hoá, mô phỏng dữ liệu thành các hình ảnh trực quan, các hiệu ứng hình ảnh thực tế ảo tăng cường; tích hợp các công cụ xuất bản video trực tiếp đa nền tảng và các định dạng thông tin, định dạng dữ liệu tương tác cho các sản phẩm đa phương tiện tổng hợp (visual story, interactive graphic…).
Mạng sản xuất NDI đang triển khai tại báo cũng là cơ sở quan trọng để phát triển các công cụ điều hành tác nghiệp từ xa. Phòng điều khiển trường quay đặt tại toà soạn do vậy không chỉ đơn thuần là phòng điều khiển tín hiệu camera và các thiết bị thu phát video như các trường quay khác mà còn có công năng như một trung tâm chỉ huy điều hành sản xuất, xuất bản đa phương tiện. Đây là một trong những điểm khác biệt cơ bản giữa trường quay đa phương tiện và trường quay truyền hình truyền thống, phù hợp với mô hình vận hành của một toà soạn đa phương tiện tích hợp chứ không chỉ dừng lại ở mô hình toà soạn hội tụ mà các báo điện tử ở Việt Nam đang triển khai.
Đón đầu các xu hướng công nghệ mới, việc thiết lập mạng sản xuất - xuất bản đa phương tiện dựa trên nền tảng kết nối IP là điều kiện quan trọng để tích hợp các giải pháp phân phối gói nội dung thu phí; các giải pháp phân tích dữ liệu nhân khẩu học và hành vi độc giả, điều phối luồng tín hiệu phục vụ mô hình xuất bản thông tin kết hợp với thương mại điện tử và các sự kiện trực tiếp hoặc sự kiện ảo mô phỏng không gian 3 chiều thực tế ảo tăng cường để phục vụ các mô hình kinh tế truyền thông mới.
Với quyết tâm và nỗ lực thay đổi để tồn tại, thay đổi để thích ứng với các mô hình tác nghiệp báo chí phi truyền thống, Báo Lao Động đã sẵn sàng và chủ động bước chân vào một thế giới mới, một “trật tự bình thường mới” của lĩnh vực báo chí xuất bản hiện đại; sẵn sàng chinh phục những đỉnh cao mới cùng với truyền thống gần 100 năm tồn tại và phát triển trong nền báo chí cách mạng Việt Nam.
