Khi bạn quyết định mua sắm cho mình một chiếc máy ảnh DSLR, đồng nghĩa với việc bạn phải có ít nhiều kinh nghiệm trong việc thao tác chỉnh sửa các thông số để có được bức ảnh chụp ưng ý nhất. Tất nhiên, bạn vẫn có thể sử dụng chế độ chụp ảnh tự động (Auto) nhưng bù lại bạn sẽ không khai thác được hết tính năng của dòng máy ảnh DSLR mang đến, cũng như chất lượng ảnh chụp được bằng chế độ tự động đôi lúc sẽ không mang lại được kết quả như mong muốn. Chính vì thế, máy ảnh DSLR được trang bị thêm những chế độ chụp có sẵn phù hợp với từng hoàn cảnh khác nhau, rút gọn việc thao tác chỉnh sửa nhưng vẫn đảm bảo chất lượng ảnh. Và trong bài viết này, mình xin chia sẻ việc sử dụng những chế độ chụp ảnh có sẵn trên dòng máy DSLR nói chung sao cho hiệu quả nhất.
 |
| Các chế độ chụp ảnh có sẵn được biểu hiện dạng icon trên hầu hết cá dòng máy DSLR, bạn có thể vặn xoay để thay đổi. |
Chụp ở những điều kiện thông thường, hãy dùng chế độ ưu tiên tốc (Av/A)
Thói quen chụp ảnh tự động của nhiều người dùng khi chuyển sang dòng máy ảnh DSLR sẽ sử dụng ngay chế độ chụp ảnh Thủ Công (M – Manual). Bởi, họ cho rằng chỉ có chế độ M mới giúp can thiệp và tinh chỉnh được các thông số của máy ảnh như: khẩu độ, tốc độ màn trập, dải ISO,... Tuy nhiên, nhà sản xuất máy ảnh DSLR cũng đã tính toán rất kỹ vấn đề này nên đã thiết lập thêm những chế độ ưu tiên khác đơn giản hơn thông qua bánh xe trên máy ảnh, cụ thể ở đây là chế độ ưu tiên Tốc độ màn trập (Av/A – Aperture Priority).
 |
Với chế độ Av/A, ngoại trừ việc bạn đang chụp một đối tượng nào đang chuyển động thì ảnh chụp được giữa tốc độ 1/100 so với ảnh chụp tốc độ 1/8000 gần như giống nhau. Khi bạn sử dụng chế độ Av/A, thông số tốc độ màn trập sẽ được điều chỉnh tự động nhờ vào cảm biến trên máy ảnh, bạn vẫn có thể can thiệp các thông số khác để tinh chỉnh như: khẩu độ, bù trừ sáng (EV) và dải ISO để có được bức ảnh chụp chính xác nhất. Ngoài ra, tốc độ màn trập sẽ được hiển thị theo dạng 1/X, trong đó:
X là giá trị tượng trưng cho tốc độ màn trập, nếu số X lớn (khoảng 160 trở lên) thì màn trập sẽ có tốc độ nhanh dần, ảnh sẽ bị tối dần đi. Ngược lại, nếu số X nhỏ hơn khoảng giá trị trên thì màn trập sẽ có tốc độ chậm dần, ảnh sẽ sáng hơn hay có được những tia sáng còn gọi là chụp ảnh phơi sáng.
 |
| Một lý do mà hầu hết các nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp thường lựa chọn sử dụng chế độ Av/A chính là có thể kiểm soát được thao tác khi chụp ảnh, tránh bị rối. Nếu bạn thiết lập sai thông số tốc độ màn trập, bức ảnh thu được sẽ không đúng với thực tế. |
Khi nào cần sử dụng chế độ Thủ Công (M – Manual)
Việc bạn sử dụng chế độ M đòi hỏi bạn phải am hiểu rất rõ các thông số, cũng như thao tác phải nhanh nhạy để không tốn thời gian và bỏ lỡ những khoảnh khắc trong tích tắc. Và đây là những lý do bạn nên chụp ảnh ở chế độ M:
 |
- Trong điều kiện tĩnh, tức môi trường xung quang giữa các vật thể không có sự thay đổi nhiều, chẳng hạn như: phong cảnh rừng núi, một góc nhỏ của quán café, một chiếc siêu xe đắt tiền đang đứng yên,………. Việc chọn chế độ M sẽ giúp bạn có thể làm chủ được bức ảnh mà bạn mong muốn, thỏa sức sáng tạo.
- Khi mọi thiết lập thông số với bạn đều quan trọng. Với những nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp cần độ chính xác cao, việc để có được bức ảnh chân thật nhất so với thực tế thì tất cả số liệu đều phải được tinh chỉnh hợp lý.
- Khi bạn sử dụng với chân máy (tripod). Đây là sự lựa chọn thích hợp nhất cho những ai thích chụp ảnh phơi sáng, bởi ảnh sẽ dễ dàng bị rung mờ nếu tay bạn chỉ cần di chuyển nhẹ. Đặc biệt, nếu bạn chụp ảnh phơi sáng với thời gian dài (khoảng 10 giây) thì việc kết nối tripod với máy ảnh là bắt buộc.
Vậy với chế độ ưu tiên Khẩu độ (S/Tv - Shutter Speed) thì sao?
Bản chất, điểm khác biệt duy nhất khi bạn sử dụng chế độ S/Tv chính là yếu tố độ sâu trường ảnh. Khi bạn sử dụng chế độ này, thông số về khẩu độ sẽ được tự động thay đổi, bạn có thể can thiệp các thông số còn lại tương tự như chế độ ưu tiên Av/A như: tốc độ màn trập, bù trừ sáng, dải ISO,…… Chỉ số khẩu độ được thể hiện theo dạng FX, trong đó:
X là giá trị tương ứng với độ đóng/mở lá khẩu của ống kính, tùy thuộc vào loại ống kính mà bạn đang sử dụng sẽ có độ đóng/mở lá khẩu khác nhau. Nếu chỉ số X càng lớn (khoảng 4.5 trở lên) thì ảnh sẽ càng tối, ngược lại nếu chỉ số X càng nhỏ thì ảnh sẽ sáng hơn do lượng ánh sáng thu vào nhiều hơn.
 |
| Ngoài ra, việc thay đổi khẩu độ cũng giúp chủ thể trong bức ảnh trông nổi bật hơn, tạo được độ sâu trường ảnh. Cụ thể, khi bạn chụp một vật thể tĩnh nào đó, nếu thiết lập khẩu mở lớn, hậu cảnh phía sau vật thể đó sẽ mờ đi làm vật thể nổi bật hơn. |
Yếu tố dải ISO cũng quan trọng không kém
 |
Với những dòng máy ảnh DLSR thông dụng, khi thiết lập dải ISO từ 100 đến 400 thì bức ảnh chụp được gần như không thể phân biệt. Việc thiết lập dải ISO thấp nhất là 100 sẽ mang đến chất lượng ảnh tốt nhất. Khi bạn bắt đầu thiết lập dải ISO từ 400 trở lên, ảnh bắt đầu sẽ có hiện tượng bị nhiễu hạt năng dần, bù lại ảnh sẽ sáng hơn khi chụp trong điều kiện thiếu sáng, tất nhiên những dòng máy ảnh DSLR cao cấp hơn sẽ có dải ISO cao hơn. Cụ thể:
- Giữa 400 và 1600: bức ảnh chụp được sẽ bắt đầu có hiện tượng nhiễu hạt (noise), chất lượng ảnh vẫn có thể chấp nhận được. Với những dòng máy ảnh DSLR cao cấp hơn thì ảnh vẫn không bị ảnh hưởng với dải ISO này.
- Từ 1600-3200 (khoảng 6400 vớ máy ảnh DSLR cao cấp): bức ảnh chụp được sẽ càng nhiễu hạt nặng hơn, mặc dù không làm ảnh hưởng quá nhiều đến chất lượng ảnh. Trừ khi bạn đang ở trong môi trường thiếu áng, không sử dụng đèn flash hay sở hữu máy ảnh thông dụng thì nên hạn chế việc đẩy ISO lên quá cao để giảm thiểu việc nhiễu hạt.
