Theo tổ chức Oxfam tại Việt Nam, lương đủ sống là mức lương thấp nhất được trả cho một người làm việc toàn thời gian đủ để trang trải những chi phí cơ bản cần thiết – bao gồm thực phẩm đủ dinh dưỡng, nhà ở phù hợp, quần áo, đi lại và giáo dục, quan hệ xã hội, cùng với một khoản tiền tiết kiệm cho tương lai và các sự việc bất khả kháng xảy ra.
Mức lương đủ sống không phải là xa xỉ, đó là mức tối thiểu mà tất cả mọi người làm việc đều cần có để thoát nghèo.
Lương đủ sống là mức lương công nhân kiếm được trong một tuần làm việc tiêu chuẩn (tối đa không quá 48 giờ) và đủ để trang trải một mức sống tử tế cho người lao động và gia đình họ.
Làm công nhân ở Khu công nghiệp Thăng Long 8 năm, thu nhập của anh Khôi khoảng 10 triệu đồng/tháng. Vợ anh làm công nhân 5 năm, lương khoảng 7 triệu đồng. Theo anh Khôi, để có mức lương tạm gọi ổn định như vậy, công nhân phải được tăng ca, làm thêm giờ, cộng với thâm niên làm việc.
Khi giá xăng tiến sát 27.000 đồng/ lít anh Khôi đi rửa xe, mua thức ăn hay mua thuốc đều tăng giá so với trước. Khi anh hỏi lý do giá tăng liên tục thì nhận được câu trả lời: “Xăng tăng cái gì cũng tăng theo”.
“Dù đó là sự thật hay không thì tôi thấy rằng, mỗi lần xăng tăng, đều kéo theo thứ khác tăng theo” – anh Khôi nói.
Giá xăng tăng là một những nguyên nhân khiến công nhân phải chắt bóp chi tiêu.
Với mức lương 6,5 triệu đồng/tháng, chị Phạm Thị Thắm – công nhân một công ty linh kiện điện tử trong Khu công nghiệp Thăng Long nói, khi vật giá leo thang, chị phải tiết kiệm lắm mới có thể sống được ở thành phố.
Chị Thắm lấy ví dụ, bó rau 5.000 đồng giờ cũng lên 10.000 đồng, trước đổ xăng 60.000 đồng đầy bình thì giờ lên gần 90.000 đồng. Mặt khác, nữ công nhân còn phải chi thêm khoản tiền mua kit test nhanh COVID-19 khi trở thành F1.
Chị Thắm cho biết, tiền kit test nhanh ban đầu có giá 65.000 đồng/bộ, 1 tuần trở lại đây, giá đã tăng lên 80.000 đồng.
Chi tiêu tốn kém, chị Thắm tiết kiệm bằng cách đi bộ nhiều hơn, thức ăn đơn giản và tiết kiệm điện thắp sáng. Mỗi tháng, chị vẫn gửi về cho các con ở quê 2,5 triệu đồng trong khoản tiền lương eo hẹp của mình.
Còn lại 3 triệu, chị để 600.000 đồng trả tiền thuê trọ, 1,5 triệu đồng tiền ăn uống, xăng xe, còn lại, nữ công nhân để dành phòng khi ốm đau.
“Hiện nay, cái gì cũng tăng giá. Chỉ có lương là không tăng thôi” – chị Thắm bày tỏ.
Theo công bố khảo sát gần đây của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội về tiền lương năm 2021, mức lương trung bình của công nhân làm việc tại doanh nghiệp là 7,84 triệu đồng/tháng (bao gồm tăng ca, phụ cấp) nhưng CPI tiêu dùng (bình quân năm 2021 tăng 1,84% so với năm trước) sẽ rất khó để đảm bảo mức sống tốt cho công nhân lao động.
Ông Lê Đình Quảng – Phó Trưởng ban Chính sách – pháp luật (Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam) cho biết, 2 năm vừa qua, lương tối thiểu không được điều chỉnh và năm 2022 cũng chưa được điều chỉnh.
Cùng với đó, một số doanh nghiệp đã dựa vào việc không điều chỉnh tiền lương tối thiểu, đã không điều chỉnh tiền lương cho người lao động. Ngoài ra, do đại dịch COVID-19 tác động hơn 2 năm nay, nên thu nhập của người lao động càng giảm sút.
Không dừng ở đó, theo ông Quảng, trong bối cảnh gần đây, nhất là vào cuối tháng 2, đầu tháng 3, giá xăng tăng kéo theo một loạt mặt hàng khác tăng theo. “Có thể nói, người lao động gặp rất nhiều khó khăn, đặc biệt khó khăn. Nếu không có cách giải quyết kịp thời thì cuộc sống của người lao động càng gặp khó khăn hơn” – ông Quảng nói.
Ông Quảng thông tin, về vấn đề lương tối thiểu vùng, theo kế hoạch, quá trình đàm phán sẽ diễn ra vào 7.2022 (theo như lịch trình của những năm trước). Vì vậy, việc điều chỉnh tiền lương tối thiểu (nếu có được áp dụng), thì cũng phải từ tháng 1.2023.
