Làm việc như “thiêu thân" nhưng không ký hợp đồng
Không chỉ nhập vai vào làm việc tại Công ty TNHH Ecotek, chúng tôi tiếp tục xin làm thời vụ thông qua công ty thuê lại lao động khác là Công ty TNHH TM và Dịch vụ MTV Quốc An để chứng kiến việc tuyển dụng lao động thiếu tuổi bất chấp của những đơn vị này.
Sau nhiều ngày chờ đợi, tôi được giới thiệu vào làm công nhân thời vụ cho Công Ty TNHH Sangmoon Việt Nam (Khu công nghiệp Khai Sơn).
Tuy nhiên, với doanh nghiệp này, công nhân không cần phải qua vòng phỏng vấn khắt khe như trước, chỉ cần bản photo chứng minh đã chỉnh sửa tuổi, công nhân thiếu tuổi làm thời vụ dễ dàng được nhận vào làm việc ngay.
Vừa vào phân xưởng, chúng tôi đã chứng kiến cảnh công nhân nhốn nháo chờ chấm công. Sau khi được chia về các khu sản xuất, chúng tôi được tổ trưởng hướng dẫn thực hiện công việc kiểm tra hàng hoá.
Ngồi cạnh tôi là Vinh - sinh năm 2004, còn 2 tháng nữa sẽ tròn 18 tuổi. Vinh có dáng người nhỏ, gầy gò và đen nhẻm nhưng làm việc lại thoăn thoắt. Tranh thủ lúc giải lao, tôi trò chuyện với Vinh.
- Ở đây có nhiều công nhân sinh năm 2006, 2007 không em?
Có, nhiều lắm chị, đây 2 đứa này này là sinh năm 2007. Nhưng chúng nó sắp nghỉ rồi.
- Vào đây em có ký hợp đồng gì không?
Không. Em làm thời vụ mà, không cần phải ký.
- Em có biết một ngày em làm được bao nhiêu tiền không?
Giờ hành chính 8 tiếng, mỗi tiếng hơn 19.400 đồng nhân lên, cứ tính theo giờ. Còn giờ tăng ca thì hơn 28.000 đồng/giờ.
- Em đã tăng ca bao giờ chưa?
Em tăng ca rồi. Bây giờ ít việc. Tăng ca 3-4 tiếng là 12 tiếng tất cả.
Vinh vừa trải qua kì thi THPT Quốc gia 2022 và đang trong thời gian chờ kết quả xét tuyển vào các trường đã đăng ký. Nguyện vọng của nam công nhân này là đỗ vào Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông (Hà Nội).
Gia đình làm hàng mã, mỗi ngày Vinh chỉ kiếm được vài chục nghìn đồng. Có chị họ làm tổ trưởng trong phân xưởng của công ty này, Vinh nhờ cậy chị họ cho làm công nhân thời vụ trong vài tháng chờ kết quả thi cử.
Dù mới chỉ làm công nhân thời vụ được hơn 3 tuần, Vinh đã chứng kiến rất nhiều công nhân 15, 16 tuổi xin vào làm việc. “Nhiều bạn sinh năm 2006, 2007 thi xong lớp 10 xin luôn đi làm. Sau khi hết nghỉ hè thì chúng nó nghỉ. Đứa nào không đi học nữa mới ở lại làm” - Vinh nói.
Vinh dặn dò chúng tôi phải làm ít nhất 1 tháng, nếu muốn nghỉ phải xin trước 10 ngày mới không bị trừ lương. Vinh và nhiều công nhân thời vụ khác tại công ty này đều không ký kết bất kỳ giấy tờ gì. Do đó, khi tôi thắc mắc nếu không có giấy tờ, hợp đồng làm việc công ty không trả lương thì sao. Vinh khẳng định chắc nịch: “Cứ đến ngày là người ta trả thôi”.
Nói về công ty môi giới lao động, Vinh cũng có một người anh xin việc thông qua công ty trên. Tuy nhiên, khi công nhân làm ca hành chính 8 tiếng/ngày, công ty môi giới “ăn” được ít. Chỉ khi công nhân tăng ca họ mới “ăn” được nhiều tiền.
Chuông đồng hồ điểm 12h trưa cũng là lúc công nhân ùa ra nhà ăn của công ty. Ngồi cạnh tôi là một nữ công nhân sinh năm 2005. Một nữ công nhân khác chạy lại xin những miếng thịt chúng tôi không ăn. “Ở đây toàn vậy chị ạ. Thịt thừa không ăn họ xin để ăn bữa tối” - nữ công nhân này nói.
Quê ở miền Trung, nữ công nhân này cho biết cũng tìm việc thông qua Công ty TNHH Tổng hợp Thịnh Phát Vina. Làm công nhân thời vụ tại đây hơn 3 tháng, cô chứng kiến rất nhiều công nhân mới chỉ 15, 16 tuổi xin vào làm việc.
17h, tôi ra về cùng các nữ công nhân khác, Vinh tạm biệt tôi để tiếp tục ở lại tăng ca 12 tiếng liên tục với hy vọng kiếm tiền, đỡ đần gia đình.
Hao gầy vì tăng ca
Trong quá trình nhập vai làm công nhân, chúng tôi thuê nhà trọ ở khu vực phố Tam Á. Cạnh phòng chúng tôi ở là 2 nam công nhân, trong đó có một người sinh năm 2005.
Đó là em Nguyễn Thành Vinh (quê ở Lào Cai). Vinh và bạn cùng phòng thường đi làm biền biệt từ sáng sớm đến tối mịt mới về. Khi về, phòng trọ đóng cửa im ỉm vì các công nhân này chìm vào giấc ngủ để lấy lại sức cho ngày đi làm hôm sau.
Bỏ dở việc học hành, hay tin Khu công nghiệp Khai Sơn có người nhà làm trưởng ca trong một nhà máy, Vinh lặn lội từ Lào Cai xuống để xin vào công ty này làm việc.
Tuy nhiên, ngay cả khi có người quen trong khu công nghiệp, Thành Vinh vẫn phải thông qua Công ty TNHH TM và Dịch vụ MTV Quốc An để xin vào làm công nhân thời vụ tại Công ty TNHH Woosung Vina.
Chưa đủ tuổi lao động, nam công nhân chia sẻ với chúng tôi cách Công ty TNHH TM và Dịch vụ MTV Quốc An “hô biến” độ tuổi của em bằng cách chụp ảnh căn cước công dân, sau đó thực hiện chỉnh sửa năm sinh từ 2005 thành năm 2003.
Gần 7 tháng làm công nhân tại khu công nghiệp này, Thành Vinh tụt cân vì không được ăn uống đầy đủ, thường xuyên tăng ca triền miên, làm đến 12 tiếng/ngày liên tục.
“Công ty trả cho em 21.500 đồng/giờ với ca ngày và ca đêm sẽ được trả nhiều hơn một chút. Mỗi tháng, em nhận lương 5-6 triệu đồng, tăng ca liên tục thì 7-8 triệu đồng” - Thành Vinh nói.
Nhiều người cùng trang lứa với Vinh vẫn đang miệt mài trên giảng đường, thì công nhân 17 tuổi này đã vắt kiệt sức làm việc trong nhà máy. Nhiều khi đi làm về quá mệt mỏi, Vinh đã bỏ qua bữa tối và chìm vào giấc ngủ...
