Hội thảo “Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực thang máy Việt Nam” được tổ chức sáng 13.7 tại Hà Nội, là sự kiện đầu tiên để các bên thảo luận những vấn đề quan trọng, đề xuất tham mưu chính sách giải quyết “nút thắt” cho ngành thang máy Việt Nam.
Đây là sự kiện đầu tiên của ngành thang máy do Hiệp hội Thang máy Việt Nam (VNEA) tổ chức, được GamaLift và Gama Service tài trợ.
Tiến sĩ Nguyễn Chí Trường, Vụ trưởng Vụ Kỹ năng nghề, Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đã nêu thực trạng năng suất lao động (NSLĐ) của nước ta so với khối ASEAN: Bằng 1/30 lần NSLĐ của Singapore; 29% NSLĐ của Thái Lan; 13% của Malaysia… Những con số này sẽ là những sự cảnh báo để ngành thang máy Việt Nam thấy được cần phải làm gì để NSLĐ của nhân lực ngành này sẽ không rơi vào tình trạng nói trên.
Muốn tăng NSLĐ cần tạo nên hệ sinh thái phát triển kỹ năng nghề, bao gồm 6 trụ cột: Khung trình độ kỹ năng nghề Quốc gia; Chuẩn hóa kỹ năng nghề Quốc gia; Học tập suốt đời; Hệ thống đánh giá, cấp Chứng chỉ kỹ năng nghề Quốc gia; Tuyển dụng và sử dụng dựa vào kỹ năng nghề; Nguồn tài chính. Trong đó, Chuẩn hóa kỹ năng nghề Quốc gia là việc cấp thiết đối với ngành thang máy. Tuy nhiên, trên thực tế thì vấn đề này đối với ngành thang máy hiện còn đang bị “bỏ ngỏ”. Rõ ràng chúng ta đang thiếu một chuẩn mực về trình độ kỹ năng và đạo đức đối với nhân lực ngành thang máy.
Bên cạnh đó, Luật Việc làm và Nghị định 31/2015/NĐ-CP có quy định rõ về những công việc có khả năng gây nguy hiểm cho người lao động hoặc cộng đồng, nặng nhọc, độc hại,… yêu cầu cần có Chứng chỉ kỹ năng nghề Quốc gia. Tại sao đặc thù của công việc ngành thang máy có những tính chất tương đồng nhưng lại chưa áp dụng?
Theo đại diện Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI, ngành thang máy cần đánh giá đúng nhu cầu nhân lực, từ đó gắn kết đào tạo với thực tiễn để đạt hiệu quả. Khung chương trình đào tạo cần phải được chuẩn hóa, tiệm cận với các chương trình đào tạo quốc tế. Xây dựng hệ thống giáo dục 4.0, đào tạo đi tắt đón đầu để nắm bắt các cơ hội tạo ra nhân lực chất lượng, phục vụ không chỉ thị trường trong nước mà còn xuất khẩu chuyên gia, kỹ thuật viên cao cấp cho thị trường lao động quốc tế.
Theo TS. Nguyễn Chí Trường, Vụ trưởng Vụ Kỹ năng nghề (Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp, Bộ LĐ, TB&XH) thì Chuẩn hóa kỹ năng nghề Quốc gia là một trong sáu trụ cột của ngành. Đối với ngành thang máy thì vấn đề này hiện đang bị “bỏ ngỏ”, cần sự vào cuộc quyết liệt của cơ quan quản lý nhà nước và cộng đồng doanh nghiệp thang máy. Giải quyết được vấn đề này, chúng ta sẽ chuẩn hóa được lực lượng lao động và tăng năng suất lao động cho ngành thang máy. Cũng theo TS. Nguyễn Chí Trường thì trong Luật Việc làm, Nghị định 31/2015 đã có quy định rất rõ về những công việc có khả năng gây nguy hiểm cho người lao động hoặc cộng đồng, tính chất nặng nhọc, độc hại yêu cầu cần có Chứng chỉ kỹ năng nghề Quốc gia.
Chia sẻ về vấn đề này, TS. Nguyễn Đức Hạnh, Viện trưởng Viện kỹ thuật ứng dụng Thang máy (VILEA) cho biết VILEA sẵn sàng tiên phong phối hợp cùng các cơ quan quản lý nhà nước, hệ thống giáo dục nghề nghiệp, cộng đồng doanh nghiệp chuẩn hóa chương trình và tham gia công tác đào tạo về kỹ thuật thang máy. Đây là tiền đề quan trọng để giải quyết “cơn khát” nhân lực có trình độ trong việc lắp đặt, bảo trì, sửa chữa thang máy. Công tác đào tạo quản trị nhân lực cũng sẽ được VILEA chuyển giao theo nhu cầu của các doanh nghiệp. Với số lượng thang máy được lắp đặt mới khoảng 10.000 thang/năm nên thị trường lao động cần khoảng 1.500 kỹ thuật viên lắp đặt và 12.000 kỹ thuật viên bảo trì thang máy. TS. Nguyễn Đức Hạnh cho rằng, chiến lược đào tạo này không chỉ đáp ứng nhu cầu cung ứng nhân lực có tay nghề cho thị trường lao động trong nước mà còn hướng tới mục tiêu xuất khẩu chuyên gia, kỹ thuật viên cao cấp cho thị trường lao động quốc tế.
