Ngày 12.7, Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng đã có buổi làm việc với Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam về chuyển đổi số. Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, kỷ nguyên số hoá đã bước vào giai đoạn ba. Giai đoạn một là số hoá thông tin, ví dụ như văn bản giấy thì được số hoá và lưu trữ, xử lý trên máy tính. Giai đoạn hai là số hoá qui trình, số hoá từng chức năng theo chiều dọc, còn gọi là ứng dụng công nghệ thông tin, ví dụ như phần mềm quản trị nhân lực. Giai đoạn ba là số hoá tổ chức, là số hoá theo chiều ngang - đưa toàn bộ hoạt động của tổ chức lên môi trường số. Theo đó, thay đổi cách vận hành của tổ chức, còn gọi là chuyển đổi số (CĐS). Ví dụ là không còn việc cấp dưới báo cáo cấp trên, cấp trên muốn có thông tin gì, phân tích gì thì dùng phần mềm để khai thác kho dữ liệu của tổ chức.
CĐS ở Việt Nam có sự khác biệt vì nhiều việc của giai đoạn một, giai đoạn hai vẫn chưa xong. Nhưng không nhất thiết phải xong giai đoạn một mới đến hai rồi mới đến ba, mà là ba trong một luôn.
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, CĐS ba trong một cùng với việc sử dụng những công nghệ số mới nhất sẽ giúp cho công cuộc CĐS nhanh hơn và rẻ hơn. Với CĐS thì 70% là quyết tâm chính trị, quyết liệt triển khai của lãnh đạo Tổng Liên đoàn, là tri thức của hệ thống Công đoàn. Công nghệ chỉ chiếm 30%.
Những người xuất sắc nhất của Công đoàn phải tham gia cùng với những người làm công nghệ. Bản chất là lãnh đạo thì quyết tâm làm; chuyên viên thì chuyển giao tri thức; doanh nghiệp công nghệ thì tạo ra nền tảng số; cán bộ công chức thì làm việc trên nền tảng.
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh Công đoàn Việt Nam là một tổ chức rất lớn với trên 10 triệu thành viên và 125.000 công đoàn cơ sở. Nếu không dùng công nghệ, sẽ rất khó quản lý và phát triển. Thời CNTT, 125.000 công đoàn cơ sở sẽ là 125.000 phần mềm quản lý khác nhau. Trong nội bộ mỗi công đoàn cơ sở có thể được CNTT hoá, nhưng toàn bộ tổ chức Công đoàn Việt Nam thì không. Tổng Liên đoàn muốn có số liệu của cả hệ thống thì vẫn phải làm bằng tay.
CĐS thì cả 125.000 công đoàn cơ sở sẽ dùng chung một nền tảng phần mềm của Tổng Liên đoàn. Các công đoàn cơ sở chỉ cần đăng ký vào để sử dụng, không phải đầu tư. Dữ liệu tập trung, không cần cấp dưới báo cáo cấp trên nữa. Và vì cùng làm việc trên một nền tảng nên Tổng Liên đoàn cũng nhìn thấy, giám sát được hoạt động của cả 125.000 công đoàn cơ sở.
Với một tổ chức lớn, thanh tra, kiểm tra là không xuể và thường khi phát hiện ra thì việc đã nặng, không cứu được người, mất cán bộ. Giám sát trên hệ thống thì được cả 100% công đoàn cơ sở, cảnh báo sớm, nhắc nhở sớm và bảo vệ được cán bộ. Sử dụng nền tảng số là dấu hiệu đầu tiên của CĐS. Tổng Liên đoàn nên bắt đầu CĐS bằng việc phát triển một nền tảng số dùng chung cho tất cả các công đoàn cơ sở.
"Tổng Liên đoàn xây dựng cơ sở dữ liệu thành viên công đoàn thì có thuận lợi rất lớn là dùng lại được rất nhiều trường thông tin của cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và bảo hiểm. Việc tiếp theo cần làm ngay là xây dựng cơ sở dữ liệu thành viên công đoàn và cấp thẻ thành viên, như là thẻ căn cước công dân mà Bộ Công an đã vừa làm. Nhưng để nhanh hơn và rẻ hơn, nên làm thẻ số trên điện thoại di động", Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nói.
10 triệu thành viên nhưng chỉ có 2.000 cán bộ công đoàn, mỗi cán bộ phụ trách 5.000 thành viên thì rất khó tư vấn và trợ giúp pháp lý. Người lao động thường là yếm thế khi có tranh chấp hay tố tụng nên càng cần có hỗ trợ của Công đoàn để bảo vệ quyền lợi của họ. Lời giải là trợ lý ảo. Tổng Liên đoàn sẽ xây dựng một trợ lý ảo, hoạt động 24/7, nhiều người có thể hỏi cùng lúc, bằng ngôn ngữ nói tự nhiên và thông qua điện thoại thông minh. Toàn bộ tri thức hỗ trợ pháp lý của công đoàn sẽ được đưa vào trợ lý ảo này. Dựa trên các tình huống mà các thành viên hỏi, trợ lý ảo sẽ tiếp tục học hỏi và không ngừng thông minh hơn.
Công đoàn hoàn toàn có thể xây dựng một nền tảng đào tạo trực tuyến cho 10 triệu thành viên của mình. Học bất kỳ lúc nào, thực hành tại phòng lab ảo bất kỳ lúc nào, tư vấn với giáo viên bất kỳ lúc nào, thi bất cứ lúc nào và được cấp chứng chỉ. Xây dựng nền tảng đào tạo online thì không khó, vấn đề là các chứng chỉ này phải được công nhận trên thị trường để người lao động có thể tìm được việc mới phù hợp hơn, lương cao hơn.
"Chi phí để xây dựng và vận hành một nền tảng như vậy sẽ là một khó khăn, vì chi phí lớn. Nhưng 10 triệu thành viên và nếu mở rộng thêm cho những người lao động có hợp đồng thì sẽ là 25 triệu thành viên. Nếu biến nền tảng này thành một mạng xã hội học tập, một mạng xã hội để người lao động giao lưu, trao đổi, học hỏi nhau, bày tỏ tâm tư, nguyện vọng thì sao? Nếu biến nền tảng này thành một sàn thương mại điện tử để người lao động có thể mua được hàng hoá có xuất xứ, có chất lượng, giá cả phù hợp và lại bán được cả sản phẩm làm thêm của mình thì sao? Một nền tảng 25 triệu thành viên như vậy sẽ có giá nhiều tỉ đôla", Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nêu vấn đề.
Tổng Liên đoàn sẽ phải chọn một doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam làm đối tác chiến lược. Công việc còn lại là nói rõ mình muốn gì. Việt Nam có may mắn về CĐS là thuộc trong nhóm một số ít quốc gia có đội ngũ doanh nghiệp công nghệ số hùng hậu và xuất sắc. Họ đủ sức giải quyết các bài toán của Công đoàn.
Cuối cùng, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng chúc công cuộc CĐS của Công đoàn Việt Nam diễn ra nhanh và thành công, mang lại thật nhiều lợi ích thiết thực cho hàng chục triệu đoàn viên.
