Gia tăng việc rút BHXH một lần
Theo đánh giá của cơ quan chức năng, trong những tháng đầu năm nay, số lượng người đăng ký hưởng BHXH một lần gia tăng. Tình trạng này xảy ra nhiều tại các tỉnh, thành phía Nam như: Bình Dương, Đồng Nai, TP.Hồ Chí Minh… Theo số liệu thống kê của BHXH tỉnh Bình Dương, trong 2 tháng gần đây, lượng hồ sơ giải quyết hưởng BHXH một lần toàn tỉnh khoảng 10.835 hồ sơ, với số tiền chi trả hơn 435 tỉ đồng; tăng 3.039 hồ sơ và hơn 156 tỉ đồng chi trả so với cùng kỳ năm 2019.
Bên cạnh đó, BHXH tỉnh Đồng Nai cho biết, nếu như tháng 1.2020 có 2.200 hồ sơ xin nhận BHXH một lần thì đến tháng 2 đã tăng lên 3.600 hồ sơ. Sang đến tháng 3, con số này đã là hơn 5.800 hồ sơ. Trong 10 ngày của tháng 4, BHXH tỉnh tiếp tục tiếp nhận thêm khoảng 400 hồ sơ giải quyết BHXH một lần.
Ngoài ra, BHXH TPHCM cho hay, từ đầu năm tới nay, BHXH thành phố đã giải quyết chế độ BHXH một lần cho hơn 32.000 lượt người, tăng hơn 3.000 người so với cùng kỳ năm trước, riêng tháng 3, có 9.000 người nhận BHXH một lần.
Theo BHXH Việt Nam, một trong những lý do người hưởng BHXH một lần gia tăng trong quý I/2020 do họ gặp khó khăn sau khi nghỉ việc, tìm việc làm mới thời điểm này cũng không dễ. Trong khi đó, cuộc sống vẫn cần rất nhiều khoản chi tiêu. Cùng với đó, một bộ phận NLĐ vẫn quan niệm “già cậy con”, chưa hình thành tư tưởng khi còn trẻ lo cho lúc về già có lương hưu để không phụ thuộc con cái.
BHXH Việt Nam đánh giá, NLĐ ra khỏi hệ thống BHXH không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của họ, còn ảnh hưởng đến mục tiêu và nỗ lực của Nhà nước thực hiện chính sách an sinh xã hội toàn dân, không để ai ở lại phía sau.
NLĐ mất đi quyền lợi lâu dài
Trao đổi về vấn đề này, ông Lê Đình Quảng - Phó Trưởng ban Quan hệ lao động, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam - nói rằng, trong những tháng đầu năm 2020, do tác động dịch COVID-19 nên dẫn đến tình trạng NLĐ nhận BHXH một lần tăng lên. Đây là điều đáng lo ngại trong việc thực hiện chính sách an sinh xã hội và quyền lợi của NLĐ về lâu dài.
Trao đổi về nguyên nhân gia tăng số lượng NLĐ nhận BHXH một lần, ông Quảng nhận định: “Do NLĐ chưa hiểu rõ được vai trò, tác dụng của việc tham gia chính sách BHXH. Hơn nữa, điều kiện của NLĐ hiện nay khá khó khăn. Hầu hết NLĐ đi làm việc chỉ đủ trang trải cuộc sống hằng ngày. Khi nghỉ việc, không có quan hệ lao động thì họ cũng không có khoản tích luỹ nên gặp rất nhiều khó khăn. Bên cạnh đó, những điều kiện giúp NLĐ tiếp cận khắc phục khó khăn hạn chế, ví dụ, khi NLĐ bị chấm dứt quan hệ lao động thì những chính sách như vay vốn hay giải quyết điều kiện trước mắt còn chưa có”.
Để tránh tình trạng này, ông Quảng cho rằng, cần tăng cường tuyên truyền, giúp NLĐ hiểu rõ chính sách an sinh xã hội. Hơn nữa, cần phải sửa đổi quy định của pháp luật để NLĐ trong quá trình lao động vừa đảm bảo mức sống và có một phần tích trữ. Từ đó, khi có sự cố, họ vẫn cầm cự được và không phải sử dụng đến “của để dành” - BHXH đã đóng.
BHXH Việt Nam tư vấn, trong thời điểm này, NLĐ đang tham gia BHXH bắt buộc không may mất việc có thể đăng ký hưởng trợ cấp thất nghiệp, hoặc đăng ký hỗ trợ từ gói 62.000 tỉ đồng an sinh của Chính phủ, thay vì hưởng BHXH một lần. Để khi hết dịch, kinh tế phục hồi, có việc trở lại NLĐ có thể tiếp tục tham gia BHXH và được cộng dồn cho sau này.
Với bảo hiểm thất nghiệp, NLĐ được nhận trợ cấp bằng 60% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp của 6 tháng liền kề trước khi nghỉ việc; được hưởng chế độ BHYT; được hỗ trợ học nghề. Cùng với đó, NLĐ còn nhận được hỗ trợ, tư vấn, giới thiệu việc làm miễn phí, hoặc đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề.
