Ông Nguyễn Xuân Thắng - Phó Chủ tịch LĐLĐ TP. Vinh (Nghệ An), cho biết: Sau nhiều tháng gian nan hoàn thiện hồ sơ khởi kiện 14 DN nợ bảo hiểm, đòi số tiền hơn 8 tỉ cho người lao động, toàn bộ hồ sơ đã bị TAND TP Vinh trả lại.
Tòa yêu cầu phải có đơn của công nhân lao động. Thủ tục tưởng đơn giản nhưng không thể bổ sung, bởi vì người lao động không dám đứng ra viết đơn (sợ bị trù dập, đuổi việc), và bản thân họ cũng không biết quyền lợi của bản thân bị xâm hại.
Thủ tục yêu cầu công đoàn cơ sở ủy quyền khởi kiện, cũng “khó hơn lên trời”, bởi họ là người làm công ăn lương và có mối quan hệ về mặt tình cảm với chủ DN, nên không ai đứng ra viết đơn khởi kiện hay ủy quyền.
Trước các vướng mắc nói trên, LĐLĐ TP Vinh cũng chỉ biết phản ánh lên LĐLĐ tỉnh. Một lãnh đạo cơ quan này than phiền các thủ tục khởi kiện đòi nợ bảo hiểm có tính hình thức, máy móc, dẫn đến bế tắc.
“Nếu bị khởi kiện, DN sợ vướng mắc đến pháp luật và các chế tài, nên nhiều DN khi được thông báo thụ lý vụ án đã cam kết trả nợ. Nếu không khởi kiện được, họ vẫn chây ỳ”, chị Hoàng Thu Hương, cán bộ LĐLĐ tỉnh Nghệ An, nói.
Thực trạng vướng mắc, bế tắc trong việc khởi kiện các DN nợ bảo hiểm diễn ra ở tất cả các địa phương. Đã có rất nhiều ý kiến đề xuất, bàn bạc, hội nghị… nhưng hiện vẫn chưa có hướng tháo gỡ.
Hậu quả, DN bình chân như vại, chây ì, người lao động thiệt thòi quyền lợi rất lớn: Đến tuổi không được nghỉ hưu, không có bảo hiểm y tế, không có chế độ thai sản, dưỡng sức, tai nạn... trong khi hàng tháng đều đã bị trừ tiền đóng các loại bảo hiểm.
So với trước đây, quyền khởi kiện thuộc về cơ quan BHXH, các thủ tục rất đơn giản, gọn nhẹ. Chỉ cần có số liệu, căn cứ phát sinh nợ quá hạn, có biểu hiện chây ì, phía cơ quan bảo hiểm xã hội được khởi kiện ngay mà không cần đơn từ, thủ tục từ phía người lao động hoặc tổ chức công đoàn cơ sở.
Kết quả, vụ kiện được thụ lý, xét xử nhanh chóng; 100% vụ cơ quan bảo hiểm thắng kiện, thu hồi được nợ ở các mức độ khác nhau, bảo đảm quyền lợi cho người lao động.
Đành rằng, thủ tục khởi kiện DN nợ bảo hiểm cũng phải tuân thủ quy trình tố tụng dân sự; nhưng quy định cũng cần điều chỉnh để bảo đảm phù hợp với thực tế, có tính khả thi, giảm bớt những quy định mang tính hình thức, máy móc, rườm rà. Luật, chúng ta có thể sửa chữa, bãi bỏ, thay thế đối với những điều khoản bất cập.
Không thể kéo dài tình trạng bất cập từ quy định làm người lao động phải gánh chịu thiệt thòi.
