Chính phủ vừa ban hành Nghị định 145/2020/NĐ-CP Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Bộ luật Lao động (2019 – PV) về điều kiện lao động và quan hệ lao động (có hiệu lực từ 1.2.2021).
Theo quy định tại Điểm a, Khoản 1, Điều 89, Nghị định 145/2020/NĐ-CP, khi nhận người lao động vào làm việc thì người sử dụng lao động phải ký kết hợp đồng lao động với người lao động. Hình thức hợp đồng lao động ký kết phải bằng văn bản theo quy định tại khoản 1 Điều 14 và khoản 1 Điều 162 của Bộ luật Lao động.
Tuy nhiên, trong thực tế hiện nay, có nhiều gia đình khi nhận người giúp việc nhà thì đều không ký hợp đồng lao động. Bà Nguyễn Thị Anh, một người dân ở Quận 9, TPHCM, cho biết gia đình bà có 5 người, các con hay đi làm về trễ, các cháu thì còn nhỏ, nên thường xuyên phải thuê người lau dọn nhà cửa. Thế nhưng người này không ở lại mà chỉ làm việc theo giờ, mỗi tuần làm 4 giờ trong hai ngày. Cứ mỗi giờ người giúp việc này được trả 50.000 đồng.
Cả bà Anh lẫn người giúp việc khi được hỏi về quy định phải ký hợp đồng lao động khi sử dụng người giúp việc gia đình thì đều trả lời rất thật là “không biết” và “không cần thiết”. Lý do mà họ đưa ra là hai bên đã thỏa thuận với nhau theo kiểu “tiền trao, cháo múc”, làm xong việc nhận tiền rồi ra về, không ai vướng bận gì. Chị T., người giúp việc cho gia đình bà Anh, chia sẻ: “Tôi làm xong ngày nào, nhận tiền ngay ngày đó, thì cần gì phải ký hợp đồng lao động. Mà ký hợp đồng lao động cũng có quyền lợi gì hơn, mình đòi hỏi quá người ta thuê người khác”.
Không chỉ gia đình bà Anh, khảo sát nhanh của chúng tôi với một số gia đình có sử dụng người giúp việc nhà và bản thân những người giúp việc nhà đều có chung kết quả không ai muốn ký hợp đồng. Bà Nguyễn Thị Năm, một người giúp việc nhà đã nhiều năm cho gia đình chị Hồng Thúy ở Quận Gò Vấp cũng chia sẻ không muốn ký hợp đồng, vì quyền lợi vẫn được bảo đảm.
Luật sư Nguyễn Hữu Học, Đoàn Luật sư TPHCM, phân tích: Quy định về việc phải ký kết hợp đồng lao động bằng văn bản đối với người giúp việc nhà là cần thiết. Lý do là để tránh khi tránh chấp hai bên không có bằng chứng về việc đã thỏa thuận cụ thể về những việc phải làm và quyền lợi được hưởng ra sao. Khi giao kết bằng lời nói thì rất khó để chứng minh cho quyền, nghĩa vụ của mình nếu có tranh chấp.
Luật sư Học cũng đề nghị cần phải tăng cường tuyên truyền về quy định phải ký kết hợp đồng lao động bằng văn bản đối với người giúp việc nhà để chính những người đi giúp việc nhà biết được quyền của mình và để quy định của pháp luật được thực hiện trong thực tế.
