Tăng lương căn cứ vào yếu tố nào?
Nguyên Thứ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội (LĐTBXH) Phạm Minh Huân cho rằng, trong đàm phán về lương tối thiểu năm 2019, yếu tố cần lưu ý là quy định tăng lương tối thiểu phải đáp ứng mức sống tối thiểu.
Theo đó, Nghị quyết số 27-NQ/TW tiếp tục khẳng định, thực hiện điều chỉnh tăng mức lương tối thiểu vùng phù hợp tình hình phát triển kinh tế xã hội, khả năng chi trả của doanh nghiệp để đến năm 2020 mức lương tối thiểu bảo đảm mức sống tối thiểu của người lao động.
Căn cứ vào Luật Lao động, tăng lương tối thiểu sẽ chịu ảnh hưởng của những yếu tố như: Nhu cầu sống tối thiểu, tình hình kinh tế xã hội, tăng trưởng kinh tế, việc làm, chỉ số GDP, năng suất lao động, sức chịu đựng của doanh nghiệp, chỉ số giá, mặt bằng tiền công trên thị trường… Các bên sẽ căn cứ vào những yếu tố này để đề xuất mức tăng lương tối thiểu.
Bên cạnh đó, bà Nguyễn Thị Lan Hương, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học lao động xã hội (Bộ LĐTBXH) cho rằng, về mặt lý thuyết, tốc độ tăng lương tối thiểu có lẽ cần phải có những điều chỉnh, điều tiết cho phù hợp hơn.
"Tuy nhiên, ở Việt Nam cần lưu ý việc tăng lương tối thiểu bị cao hơn do hệ thống tiền lương có sự ràng buộc lẫn nhau. Tăng lương tối thiểu tưởng chừng như tăng cho những lao động không có trình độ chuyên môn kĩ thuật, nhưng thực ra tăng cho tất cả mọi người. Như vậy, những người có hệ số lương, vị trí việc làm càng cao thì càng có lợi", bà Hương lưu ý.
Hiện nay, tốc độ tăng lương tối thiểu đang cao hơn tăng năng suất lao động. Tỉ lệ lương tối thiểu so với năng suất lao động tới 50%, trong khi đó các nước chỉ ở mức 25-30%.
Theo bà Hương, căn cứ tăng lương tối thiểu cần lưu ý nữa là hiện mối quan hệ giữa năng suất lao động và lương tối thiểu của Việt Nam đang ở thế “không có lợi”, tức là tốc độ tăng tiền lương tối thiểu luôn cao hơn năng suất lao động. Như vậy, việc tăng lương cần tính toán đến yếu tố này để điều tiết cho phù hợp.
Dự kiến mức tăng lương tối thiểu từ 5-6%
Với các chỉ số kinh tế xã hội như hiện nay, nguyên Thứ trưởng Bộ LĐTBXH nhận định mức tăng có thể ở 5 hoặc 6%. Một mặt, do vấn đề trượt giá nên phải đảm bảo tiền lương thực tế cho người lao động. Việc tăng lương nhiều doanh nghiệp không muốn thực hiện, tuy nhiên, cần đảm bảo nhu cầu thực tế, chính đáng cho người lao động.
Việc tăng lương sẽ là một trong những nhân tố làm tăng thu nhập của người lao động, tạo ra việc làm có chất lượng tốt hơn. Mặt khắc, tăng lương tối thiểu là để bảo vệ lao động yếu thế nhưng vẫn cần chú ý đến khả năng chi trả của doanh nghiệp, nhằm tạo được sự hài hòa.
Cũng theo bà Hương, nên cố gắng đảm bảo tốc độ tăng lương tối thiểu thấp hơn so với tăng năng suất lao động.
"Ví dụ năm tới dự kiến GDP là từ 6,5 - 7%, tốc độ tăng năng suất lao động chỉ từ 1 - 1,2% thì tốc độ tăng lương tối thiểu chỉ nên đạt ở mức 5 - 6%, như hiện nay vẫn là khá cao”, bà Hương phân tích.
Hiện nay, lương tối thiểu mới đáp ứng trên 90% nhu cầu sống tối thiểu. Tiệm cận lương tối thiểu và mức sống tổi thiểu còn phải dựa trên nội tại của nền kinh tế.
Như vậy, các chuyên gia cho rằng cần thực hiện điều chỉnh tăng mức lương tối thiểu vùng phù hợp tình hình phát triển kinh tế xã hội, khả năng chi trả của doanh nghiệp và bảo đảm mức sống tối thiểu của người lao động một cách hài hòa.
Ngày 9.7, Hội đồng Tiền lương quốc gia sẽ họp phiên đầu tiên để bàn phương án tăng lương tối thiểu vùng trong năm 2019.
