Tăng cường kiểm tra
Mới đây, Bộ LĐTBXH đã ban hành văn bản hướng dẫn thực hiện Nghị quyết 17/2022/UBTVQH15 về tăng giờ làm thêm trong bối cảnh phục hồi kinh tế. Theo đó, bộ này đề nghị Sở LĐTBXH các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương chủ trì, phối hợp với Liên đoàn Lao động cấp tỉnh và các cơ quan liên quan phổ biến, hướng dẫn thực hiện Nghị quyết trên địa bàn quản lý.
Các trường hợp người sử dụng lao động được sử dụng người lao động làm thêm tối đa 300 giờ trong 1 năm là các trường hợp được quy định tại Khoản 1 Điều 1 Nghị quyết và khoản 3 Điều 107 Bộ luật Lao động. Tất cả trường hợp được làm thêm tối đa 300 giờ trong 1 năm đều được làm thêm từ trên 40 giờ đến 60 giờ trong 1 tháng kể từ ngày 1.4.2022.
Khi tổ chức thực hiện quy định về số giờ làm thêm theo Nghị quyết vẫn phải tuân thủ đầy đủ các quy định khác về làm thêm giờ tại Bộ luật Lao động và các văn bản hướng dẫn Bộ luật Lao động. Cùng với đó, khi tổ chức làm thêm từ trên 200 giờ đến 300 giờ trong 1 năm theo quy định tại Khoản 1 Điều 1 Nghị quyết, người sử dụng lao động phải thông báo cho Sở LĐTBXH theo quy định.
Trao đổi với phóng viên Báo Lao Động về vấn đề áp dụng “nới” trần làm thêm, một chủ tịch công đoàn cơ sở tại tỉnh Hà Nam cho biết, hiện tại, sản lượng của công ty đang giảm, tổng số giờ làm thêm trung bình ở mức 30 giờ/tháng.
“Nhiều công nhân đang muốn làm thêm, để có thêm thu nhập, nhưng công ty hiện đang ít việc” - vị chủ tịch công đoàn cơ sở này nói và cho biết thêm, để đảm bảo thực thi việc làm thêm theo đúng quy định, hợp lý nhất cho người lao động, công đoàn thường xuyên trao đổi cùng lãnh đạo công ty, không được ép người lao động làm thêm.
Xây dựng phương án làm thêm giờ
Bà Phùng Thị Hà - Chủ tịch Công đoàn các Khu công nghiệp tỉnh Vĩnh Phúc - cho biết, đa số các doanh nghiệp trong các khu công nghiệp tỉnh, việc làm thêm vẫn triển khai theo mức “trần” cũ (dưới 40 giờ/tháng), chưa có doanh nghiệp áp dụng theo mức “trần” mới.
Theo bà Hà, các doanh nghiệp trong các Khu công nghiệp tỉnh Vĩnh Phúc không bị ảnh hưởng nhiều bởi dịch COVID-19. Qua nhiều đợt dịch, doanh nghiệp vẫn hoạt động bình thường, chỉ có 1 đơn vị làm việc “3 tại chỗ” với 100 công nhân.
“Thời gian tới, Công đoàn các Khu công nghiệp tỉnh sẽ có văn bản gửi các công đoàn cơ sở giám sát việc thực hiện làm thêm giờ, thực hiện theo đúng Nghị quyết 17/2022/UBTVQH15 và Công văn số 1312/LĐTBXH-ATLĐ hướng dẫn thực hiện Nghị quyết này” - bà Hà nói.
Cũng trao đổi về vấn đề này, ông Lê Quang Trung - nguyên Phó Cục trưởng phụ trách Cục Việc làm - cho hay, nới trần làm thêm giờ là việc đáp ứng nhu cầu thực tế, rất cần thiết với người sử dụng lao động và người lao động trong bối cảnh hiện nay. Mức nới trần giờ làm thêm như trên là hợp lý.
“Để triển khai, cần có nhận thức đúng, đầy đủ về quy định nới trần giờ làm thêm. Doanh nghiệp, tổ chức Công đoàn cần có sự trao đổi để có phương án làm thêm giờ rõ ràng, lộ trình phù hợp để đảm bảo sản xuất kinh doanh và thời gian làm việc, nghỉ ngơi của người lao động. Công đoàn cần nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của người lao động trong làm thêm giờ, đặc biệt điều kiện làm việc, tâm tư của công nhân” - ông Trung nói.
Theo chuyên gia này, người sử dụng lao động cần cải thiện làm việc, tạo điều kiện cho người lao động trong giờ làm việc cũng như giờ làm thêm. Vai trò của cơ quan lao động ở địa phương, tổ chức công đoàn là tăng cường giám sát, kiểm tra. Việc đăng ký làm thêm giờ thực hiện nghiêm túc, đồng thời cũng xử lý những doanh nghiệp áp dụng không đúng với đăng ký, thoả thuận, quy định của nhà nước.
Ông Trung nhấn mạnh, nới trần làm thêm giờ chỉ là biện pháp tạm thời, áp dụng trong thời gian ngắn. Về lâu dài, doanh nghiệp cần ứng dụng công nghệ thông tin, nâng cao năng suất lao động, đổi mới trang thiết bị, sắp xếp quy trình hợp lý để tương lai hướng đến giảm giờ làm việc mà vẫn đảm bảo thu nhập cho người lao động.
