Chị Trịnh Thị Chung - có 10 năm làm Công nhân Công ty TNHH KAI Việt Nam (Khu công nghiệp Thăng Long, Đông Anh, Hà Nội). Hiện lương cơ bản chị Chung nhận được hơn 6 triệu đồng/tháng, chị chỉ làm hành chính, không tăng ca.
Chồng cùng làm công nhân, chị Chung cho biết, thời gian này, công ty đóng cửa nên anh phải ngưng việc, chỉ được hưởng 70% lương cơ bản. Để có thêm chút tiền lo ăn uống hằng ngày, chồng chị Chung làm thêm công việc tự do, song cũng không ổn định.
Với mức lương còm cõi, chị Chung nói "chỉ tạm đủ sinh hoạt phí và dành dụm được cho các con ăn học".
Có 3 người con đang độ tuổi ăn học (một cháu lớp 7, một cháu lớp 2, một bé mầm non), mỗi lần nhận phiếu thanh toán học phí, người mẹ này chỉ biết thở dài.
Con gái đầu đang học lớp 7, chị Chung lo lắng sắp tới con không thể thi vào trường cấp 3 do gia đình không có sổ hộ khẩu ở Hà Nội. Con không đủ điều kiện để thi vào THPT công lập, chị Chung phải tính đến 2 phương án: Cho con học dân lập hoặc gửi con về quê cho ông bà nội.
Tuy nhiên, chị Chung cho rằng, 2 phương án này đều không khả quan. "Học trường dân lập gần nhà thì chi phí cao, đi xa hơn lại tốn thêm khoản thuê trọ hoặc đi lại. Còn về quê, con lên cấp 3 đang ở tuổi trưởng thành cần bố mẹ bên cạnh kèm cặp, ông bà đều có tuổi, tôi sợ sẽ khó kiểm soát được hết" - chị Chung nói.
Hơn hết, nếu học trường dân lập, với mức lương công nhân sẽ rất khó khăn với gia đình chị. Người mẹ này mong muốn, sắp tới có sự thay đổi trong chính sách, để các con không có sổ hộ khẩu nơi mình đang sinh sống vẫn được học trường công.
"Đây là quyền lợi chính đáng của con em. Khi các cháu đã có thời gian dài học tập ở đây nhưng phải chuyển đi nơi khác, con sẽ phải hoà nhập, làm quen với môi trường mới. Điều này sẽ ảnh hưởng tới việc học cũng như cuộc sống của con sẽ bị xáo trộn" - nữ công nhân cho hay.
Chị Trần Thị Mai Hoa (công nhân thuê trọ tại chung cư CT1A, xã Kim Chung, huyện Đông Anh, Hà Nội) có 2 con - một cháu đang học THPT, một cháu năm nay lên lớp 8. Do không có sổ hộ khẩu, không vào được trường THPT công lập nên vợ chồng công nhân lao động này phải cho cháu lớn đi học ở một trường dân lập.
Chị Hoa cho hay, học trường dân lập nên chi phí nhiều hơn, mỗi một kỳ học phí hết 9 triệu đồng, một năm có 4 kỳ hết 36 triệu đồng. Nếu học trường công lập, chi phí chắc chắn sẽ ít đi rất nhiều, gánh nặng về tài chính sẽ ít đi với gia đình chị.
Ngoài ra, con của chị còn phải đi học với quãng đường rất xa - khoảng 30 km. Những khi tắc đường, cháu phải mất 2 giờ mới về đến nhà. Nữ công nhân này cũng đang lo lắng sắp tới cháu thứ 2 (đang học lớp 8) cũng sẽ không được theo học THPT công lập mà tiếp tục phải học ở dân lập.
“Nếu không có quy định không có sổ hộ khẩu thì không được học THPT công lập, chắc chắn tôi sẽ để cháu thi, học trường công ở gần nhà để tiện cho việc học tập của cháu, chi phí đỡ tốn kém hơn nhiều. Tôi không muốn gửi các cháu về quê, không muốn xa các con. Ở gần bố mẹ, các con được chăm sóc tốt hơn” - chị Hoa nói.
Tại Quyết định 1117/QĐ-UBND TP.Hà Nội về kế hoạch tuyển sinh vào lớp 10 THPT năm học 2022-2023, có đề cập điều kiện dự tuyển của thí sinh đó là học sinh hoặc bố mẹ của học sinh có hộ khẩu thường trú tại Hà Nội hoặc được xác nhận nơi thường trú tại Hà Nội.
Không có sổ hộ khẩu, con gái lớn của chị Hoàng Thị Tâm - công nhân Khu công nghiệp Thăng Long phải học cấp 3 dân lập dù học lực tốt.
Chị Tâm cho rằng cần thay đổi quy định này, vì chị cũng như những lao động khác, hằng ngày lao động, sản xuất, làm ra của cải, vật chất cho gia đình, xã hội. "Cần phải bình đẳng về cơ hội được học tập thì những người lao động nhập cư như chúng tôi mới yên tâm làm việc, cống hiến” - nữ công nhân bày tỏ.
