Trước đây, anh Nguyễn Văn Hợp (quê huyện Nga Sơn, tỉnh Thanh Hóa) là công nhân tại Khu công nghiệp Thăng Long (huyện Đông Anh, Hà Nội). Bị thoát vị đĩa đệm, nam công nhân này phải gắng gượng để đi làm, có thu nhập gửi về quê cho vợ và các con. Vật bất ly thân của anh Hợp là đai đeo lưng thoát vị đĩa đệm để giảm những cơn đau ngày càng khó chịu.
Giữa năm 2023, nam công nhân này thấy những cơn đau ngày càng nặng thêm, mắt phải bị mờ do dây thần kinh bị chèn ép. Đi khám, các bác sĩ kết luận anh phải phẫu thuật ngay. Sau khi mổ, mắt của anh trở lại bình thường, nhưng vẫn bị đau cột sống. Sức khỏe không đảm bảo, anh Hợp quyết định nghỉ việc, về quê.
“Xa nhà làm công nhân 10 năm, khi nghỉ việc, tôi rất tiếc, nhưng với hoàn cảnh của mình, tôi không có cách nào khác” – anh Hợp nói.
Trở về quê, nam công nhân 44 tuổi ở nhà trông 4 con. Chị vợ - trước đây ở nhà – giờ bắt đầu đi làm công nhân. Thu nhập của công nhân mới vào nghề của vợ anh chỉ dừng ở mức 5,5 triệu đồng/tháng. Ngoài ra, anh mới được nhận trợ cấp thất nghiệp hơn 5 triệu đồng/tháng. Tuy nhiên, khoản trợ cấp này anh chỉ được hưởng tối đa 10 tháng.
Anh Hợp cho biết, đang có ý định rút bảo hiểm xã hội một lần. “Tôi bị ốm đau, bệnh tật, không đi làm tiếp được, rất khó để xin công việc mới. Trong khi đó, gia đình tôi có 4 người con. Hiện nay, sinh hoạt của cả gia đình trông chờ vào khoản thu nhập đi làm công nhân của vợ. Nếu không rút bảo hiểm xã hội một lần thì cuộc sống trước mắt của cả gia đình sẽ rất khó khăn” – anh Hợp chia sẻ. Ngoài ra, theo tính toán của anh, phải đến 62 tuổi, anh mới được về hưu – một khoảng thời gian rất dài.
Dù biết nếu rút bảo hiểm xã hội một lần thì sau này về già sẽ không có lương hưu, nhưng anh Hợp bảo, chuyện đó về lâu dài nên anh chưa tính đến; còn trước mắt, anh phải có tiền để đảm bảo cuộc sống gia đình. Nếu rút bảo hiểm xã hội 1 lần, anh sẽ vay mượn thêm để xây căn nhà cho gia đình. Hiện nay, vợ chồng anh và các con đang ở nhờ nhà của bố mẹ.
Khác với anh Hợp, chị Nguyễn Thị Minh Lý (trú tại huyện Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc) quyết định không rút bảo hiểm xã hội 1 lần, mà bảo lưu để chờ khi nào có việc làm mới sẽ tiếp tục đóng.
Làm công nhân tại Khu công nghiệp Thăng Long (huyện Đông Anh, Hà Nội) gần 18 năm, đến tháng 7.2023, chị chính thức bị mất việc. Sau khi về quê, chị đã tìm hiểu nhu cầu tuyển dụng việc làm, nhưng tình hình không khả quan, khi gần như các công ty không tuyển dụng thêm, những người đã nhiều tuổi như chị (37 tuổi) lại càng ít cơ hội.
“Tuy nhiên, tôi quyết định không rút bảo hiểm xã hội 1 lần mà sẽ bảo lưu quãng thời gian 18 năm tham gia bảo hiểm xã hội để sau này tiếp tục đóng. Chồng tôi làm nghề tự do, không có cơ hội có lương hưu nên tôi muốn sau này khi về già sẽ có một khoản lương hưu để ổn định cuộc sống” – chị Lý chia sẻ.
Dự định của chị Lý là sẽ xin một công việc ở quê để được tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội. Tuy nhiên, chị Lý cho hay, điều chị lo lắng là theo lộ trình, phải đến 60 tuổi, chị mới được nghỉ hưu.
“Như vậy phải đến 23 năm nữa, tôi mới đủ tuổi nghỉ hưu. Đó là quãng thời gian rất dài, trong khi cuộc sống có thể có nhiều rủi ro không lường trước” – chị Lý tâm sự.
Theo báo cáo đánh giá tình hình thực hiện chính sách hưởng bảo hiểm xã hội một lần theo Nghị quyết số 93/2015/QH13, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, trong giai đoạn 2016- 2021, cả nước có trên 4 triệu người lao động đề nghị và được giải quyết hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần, bình quân mỗi năm có gần 700 nghìn người hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần, số lượng năm sau luôn cao hơn năm trước với tốc độ tăng trung bình mỗi năm khoảng 11,6%.
Những người hưởng bảo hiểm xã hội một lần tập trung đông nhất ở nhóm tuổi từ trên 30 đến đủ 40 tuổi (chiếm khoảng 40,4%); tiếp đó, nhóm tuổi từ trên 20 đến đủ 30 tuổi đứng thứ hai (chiếm khoảng 37,1%).
