Đề xuất chỉ được rút 50% BHXH 1 lần chưa đến tuổi hưu
Tại dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi, Bộ LĐTBXH không hạn chế rút BHXH 1 lần song đề xuất hai phương án rút BHXH 1 lần.
Phương án 1 theo đề xuất là giữ nguyên quy định hiện hành. Tức lao động tham gia dưới 20 năm BHXH và sau một năm nghỉ việc không tiếp tục đóng BHXH tự nguyện thì được rút một lần. Lao động được rút toàn bộ quá trình đóng nếu có nhu cầu, song về lâu dài sẽ chịu thiệt khi không được hưởng lương hưu.
Đối với phương án thứ 2, lao động rút một lần song tối đa không quá 50% tổng thời gian đóng vào Quỹ hưu trí, tử tuất. Thời gian đóng còn lại được bảo lưu để sau này lao động đủ tuổi nghỉ hưu được hưởng chế độ BHXH. Cơ quan chuyên môn đánh giá cách này giảm được số tiền chi trả ban đầu cho Quỹ BHXH và người lao động (NLĐ) chỉ nhận được một nửa tiền cho tổng thời gian đóng. Bộ LĐTBXH cho rằng, phương án này có lợi ích lâu dài song sẽ nhận được phản ứng mạnh từ NLĐ.
Theo quy định hiện hành, tổng mức đóng bảo hiểm là 22% mức tiền lương tháng. Trong đó, NLĐ đóng 8% và người sử dụng lao động đóng 14%, có nghĩa tổng mức đóng vào Quỹ BHXH hàng năm bằng 2,64 tháng lương. NLĐ cho rằng, họ cũng tham gia đóng BHXH, nếu chỉ được rút 50% BHXH 1 lần khi chưa đủ tuổi hưu, như vậy quá thiệt thòi?
Từng phân tích về vấn đề này, TS Bùi Sỹ Lợi - nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội - cho biết, xét về mặt lâu dài, nên có lộ trình, tuyên truyền vận động để cơ bản NLĐ không rút BHXH 1 lần, kể cả ở mức 50%.
Và rút 50% BHXH 1 lần phải phân tích phép toán: Số tiền này chưa hẳn đủ để NLĐ có tiền đầu tư sản xuất, làm nhà hoặc làm việc gì đó cần kinh phí nhiều hơn. Vậy cho nên, cần thêm chính sách của Đảng và Nhà nước để NLĐ yên tâm với phương án 2. Ví dụ, NLĐ chỉ được rút 50% BHXH 1 lần để xây dựng nhà ở thì có thể cho họ vay với lãi suất ưu đãi để làm nhà, thủ tục đơn giản khi vay vốn để khuyến khích họ ở lại hệ thống BHXH.
Đề xuất giảm số năm đóng BHXH để hưởng lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm
Quy định này nhằm tạo cơ hội cho những người tham gia muộn (45-47 tuổi mới bắt đầu tham gia) hoặc những người tham gia không liên tục dẫn đến khi đến tuổi nghỉ hưu vẫn không tích lũy đủ 20 năm đóng BHXH cũng được hưởng lương hưu hàng tháng.
Tại phiên chất vấn đầu tiên của Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV về chính sách BHXH, Đại biểu Quốc hội - Phạm Trọng Nghĩa cho rằng, khi giảm số năm đóng BHXH có thể dẫn tới lương hưu thấp, bởi tiền lương hưu căn cứ vào mức đóng BHXH và thời gian đóng. Song ông Nghĩa đồng ý với việc rút ngắn thời gian đóng BHXH của NLĐ vì sẽ tạo cơ hội cho những người tham gia muộn (ngoài 40 tuổi mới bắt đầu tham gia), hoặc những người tham gia không liên tục dẫn đến khi đến tuổi nghỉ hưu vẫn không tích lũy đủ 20 năm đóng BHXH, cũng được hưởng lương hưu hàng tháng.
Đề xuất tiền lương tính đóng BHXH bằng 70% thu nhập
Góp ý cho dự thảo, Bảo hiểm xã hội TP Hà Nội, Sở Lao động, Thương binh và Xã hội tỉnh Thái Bình đồng tình phương án hai, song đề xuất sửa khoản tính đóng BHXH bằng ít nhất 70% tổng tiền lương và các khoản thu nhập khác có tính chất lương của NLĐ...
Theo đề xuất này, nếu mỗi tháng lao động có tổng thu nhập 10 triệu đồng bao gồm tiền lương và các khoản phụ cấp có tính chất như lương thì căn cứ tính đóng BHXH sẽ ít nhất là 7 triệu (70%). Người lao động trích đóng 8%, doanh nghiệp đóng 14% của 7 triệu đồng vào Quỹ Hưu trí tử tuất.
Đề xuất nghỉ việc 3 tháng được rút BHXH 1 lần
Trong dự thảo Luật BHXH (sửa đổi), Bộ LĐTBXH đề xuất hai phương án về BHXH 1 lần với quy định sau 12 tháng không tham gia BHXH mới được rút. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng nên bỏ quy định này.
Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam (LĐLĐVN) sau đó đã đề xuất xem xét giảm điều kiện sau 1 năm mới cho NLĐ rút BHXH 1 lần xuống mức khoảng 3 tháng. Tổng LĐLĐVN cho rằng, nên xem xét lại quy định sau 1 năm nghỉ việc mới cho NLĐ nhận BHXH 1 lần. Vì quy định này không phù hợp với mục đích và bản chất của BHXH 1 lần.
Tổng LĐLĐVN nêu quan điểm: Rút BHXH 1 lần nhằm đáp ứng linh hoạt nhu cầu cấp bách của một bộ phận NLĐ mất việc làm, cuộc sống còn gặp nhiều khó khăn, để đảm bảo cho NLĐ duy trì cuộc sống.
