Theo ông Thành, trong khoảng 10 năm gần đây, chủ đề về giai cấp công nhân TP còn ít được nghiên cứu một cách toàn diện trên quy mô rộng lớn, cấp TP. Các nghiên cứu thường tập trung vào nhóm công nhân nhập cư, công nhân ở các KCN-KCX, công nhân lao động phổ thông.
Những nhóm công nhân này có đời sống vật chất, tinh thần khá thấp. Bên cạnh đó, còn có những nhóm công nhân sống với gia đình trong các khu dân cư, được tiếp cận các dịch vụ xã hội như những người dân bình thường và có thể chia sẻ các nguồn lực với gia đình, dẫn đến có chất lượng cuộc sống tốt hơn.
Ông Thành cho rằng, các báo cáo hành chính mang tính chất sơ, tổng kết vì phải theo yêu cầu, mục đích, cái khung chung nên mặc dù có nhiều số liệu quan trọng, nhưng chưa có điều kiện thật sự đi vào chiều sâu của công nhân như chất lượng cuộc sống, tâm trạng đa dạng. Công nhân thành phố hiện nay thời @ chưa được hiểu biết một cách đầy đủ.
Họ không phải là một tổng thể thuần nhất mà có thể là nhiều nhóm có đặc thù khác nhau, quyền lợi khác nhau, chúng ta còn hiểu biết mông lung về chất lượng cuộc sống thì không thể áp dụng vào đối tượng cụ thể.
Từ đó, ông Thành cũng đề xuất 12 nhóm tiêu chí (8 vật chất, 4 phi vật chất) để do lường chất lượng cuộc sống của công nhân TP.Hồ Chí Minh.
Cụ thể: Lương cứng phải đáp ứng đời sống tối thiệu cộng thêm 30%; có tiết kiệm, tích lũy sau tiêu dung; công việc ổn định và có thăng tiến theo thời gian; có BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp; được làm việc trong môi trường an toàn, thoáng mát dưới 30 độ C; Có nhà ở (không nhất thiết phải sở hữu) bình quân 10 m2/người; Tiền thuê nhà không quá 30% tổng thu nhập; được xem kịch, sách 1 lần/tháng, du lịch 1 lần/năm, có điều kiện chơi thể thao; được tiếp cận Internet trong phòng ngủ, nhà lưu trú…
Các nhóm tiêu chí phi vật chất gồm: Có quan hệ tốt với đồng nghiệp, giới chủ và quản lý; Cảm thấy hài lòng với công việc; Chia sẻ được với bạn bè cùng phòng, người cùng nhà lưu trú, môi trường xung quanh và giữa được quan hệ tốt với gia đình.
Ông Trần Công Khanh, Trưởng phòng Quản lý lao động Ban Quản lý các KCN-KCX TP.Hồ Chí Minh cho biết: Nhiều dịch vụ xã hội cơ bản và các hoạt động chăm lo cho NLĐ tại các KCN-KCX được các cấp, ngành, đoàn thể, doanh nghiệp phối hợp thực hiện, NSDLĐ quan tâm nhiều hơn đến việc cải thiện môi trường làm việc, cũng như phúc lợi cho NLĐ.
Hiện đã có 16 dự án nhà lưu trú CN, đáp ứng gần 21.500 chỗ ở cho CN trong các KCN-KCX; 18 nhà trẻ con CN đã đưa vào hoạt động; 26 công trình tiện ích phục vụ NLĐ; 11 KCN-KCX đã có siêu thị, cửa hàng bình ổn giá, 6 KCN-KCX có Phòng khám đa khoa, trạm y tế…
Ông Khanh cho rằng cần hỗ trợ việc tạo quỹ đất sạch chưa khai thác để đầu tư hạ tầng xã hội đủ tiêu chuẩn, trong đó ưu tiên dành quỹ đất sạch để xây dựng nhà lưu trú CN và trường mầm non để đáp ứng nhu cầu bức thiết của CN hiện nay.
PGS.TS Nguyễn Văn Trình, Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu phát triển TP: Đã có tình trạng bần cùng tương đối khi giá trị vật chất của giới chủ được tăng lên cả nghìn lần, trong khi đời sống của công nhân chỉ được tăng lên vài lần.
"Công nhân cũng có xe cộ, nhà cửa nhưng chưa tương xứng với những lợi ích vật chất mang lại cho giới chủ. Việc chỉ ra đúng đắn, thực chất thực trạng đời sống công nhân hiện nay sẽ góp phần tham mưu cho UBND TP có những chủ trương, chính sách chăm lo đời sống đội ngũ công nhân ngày một tốt hơn, tránh tác động xấu, phản ứng tiêu cực, chưa thích hợp trước những sự kiện xã hội", ông Trình nói.
