Có phục hồi nhưng chưa thực sự bền vững
Anh Nguyễn Văn Bính (ở Cầu Giấy, Hà Nội) là thợ điện “cứng” tại một công ty. Do ảnh hưởng của dịch bệnh, công ty khó khăn khiến anh Bính phải nghỉ làm từ tháng 12.2021. Đến Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội, anh Bính tìm kiếm công việc liên quan đến lĩnh vực mình đã làm nhiều năm nay.
“Tôi đã ứng tuyển vào vị trí thợ bảo dưỡng của một doanh nghiệp trên địa bàn Hà Nội. Bộ phận tuyển dụng của doanh nghiệp này đã phỏng vấn, hứa sẽ sắp xếp cho tôi công việc như ý và đồng ý mức lương thỏa thuận tháng đầu tiên là 8 triệu đồng cùng các chính sách phúc lợi xã hội” - anh Bính nói. Với mức lương này đối với anh Bính đã đủ để trang trải cuộc sống gia đình trong tình hình hiện nay.
Anh Bính là một trong hơn 1,82 triệu người có việc làm mới theo báo cáo của Tổng Cục thống kê. Lao động từ 15 tuổi trở lên có việc làm trong quý IV/2021 là 49,1 triệu người. Theo đó, Lao động có việc làm ở khu vực thành thị là 17,9 triệu người, tăng 890,1 nghìn người so với quý trước; số có việc làm ở nông thôn là 31,1 triệu người, tăng 934,5 triệu người so với quý trước.
Theo Tổng Cục thống kê, trong quý IV/2021, sau khi phủ rộng vaccine và các biện pháp giãn cách xã hội đã được nới lỏng, nền kinh tế đã có tín hiệu phục hồi. Lao động có việc làm trong khu vực công nghiệp và xây dựng là 16,8 triệu người, tăng 1,2 triệu người so với quý trước; khu vực dịch vụ là 17,9 triệu người, tăng 762,5 nghìn người so với quý trước.
Bên cạnh đó, tỉ lệ lao động có việc làm phi chính thức quý IV/2021 là 55,1%, So với quý III/2021, số lao động có việc làm phi chính thức là 19,4 triệu người, tăng 1,3 triệu người, tương ứng tăng 7,4%; cao gần gấp 2 lần mức tăng của lao động có việc làm.
Như vậy, sau cơn bão đại dịch, nhiều người lao động đã quay trở lại thị trường và có việc làm nhưng đó phần nhiều là việc làm phi chính thức, với đặc trưng công việc là bấp bênh, thiếu ổn định, thu nhập thấp, không có hợp đồng lao động hoặc có nhưng không được đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, không được chi trả các chế độ phụ cấp và các khoản phúc lợi xã hội khác. Rõ ràng, thị trường lao động có sự phục hồi nhưng sự phục hồi này chưa thật bền vững.
Tuyển dụng gia tăng
Nhận định về thị trường lao động trên địa bàn Hà Nội trong những tháng đầu năm 2022, ông Vũ Quang Thành - Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội cho rằng, thị trường lao động vẫn sẽ gặp những khó khăn do ảnh hưởng của dịch bệnh trong bối cảnh còn diễn biến phức tạp.
Tuy nhiên, với chiến lược thích ứng an toàn, kiểm soát hiệu quả, nền kinh tế hiện đang có nhiều tín hiệu khởi sắc, kéo theo các hoạt động của thị trường lao động sẽ nhộn nhịp trở lại. “Dự kiến thị trường lao động nói chung và Hà Nội nói riêng sẽ có nhiều tín hiệu phục hồi tích cực trong quý I/2022 cũng như trong cả năm. Ngay thời điểm hiện tại, dù đã bước sang năm 2022 nhưng chúng ta mới chuẩn bị đón Tết Âm lịch nên các hoạt động kết nối việc làm vẫn diễn ra đều đặn” - ông Thành chia sẻ.
Những tín hiệu tích cực cũng đến từ cả phía doanh nghiệp do đây là khoảng thời gian đẩy mạnh hoạt động sản xuất kinh doanh hoàn thiện các đơn hàng phục vụ cho dịp lễ Tết sắp đến.
Về phía người lao động cũng có xu hướng quay lại để tìm kiếm việc làm sau thời gian dài bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh. Song vẫn còn những lo ngại về việc thiếu hụt lao động sau mỗi kỳ nghỉ Tết, ông Thành đánh giá “có thể vẫn có”, song còn tùy thuộc vào mỗi ngành nghề.
Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội cho hay: “Người lao động về quê ăn Tết có quay lại làm việc hay không còn phụ thuộc vào cơ chế giữ chân lao động của doanh nghiệp, việc này là bài toán sau Tết năm nào cũng được đặt ra”.
Mặc dù vậy, theo ông Thành, trên thực tế số lao động không quay trở lại phần lớn thuộc nhóm lao động giản đơn, dễ tuyển dụng nhưng cũng dễ sa thải, và thường không đòi hỏi trình độ, không có hợp đồng lao động. Việc này thì tỉnh nào cũng xảy ra, nhất là thiếu lao động phổ thông, chứ không riêng gì Hà Nội.
Bên cạnh đó, Trung tâm Dự báo nhu cầu nhân lực và Thông tin thị trường lao động Thành phố Hồ Chí Minh đã dự báo 2 kịch bản về nhu cầu nhân sự. Kịch bản thứ nhất, tình hình dịch bệnh diễn biến theo chiều hướng phức tạp, ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế - xã hội, dự kiến nhu cầu nhân lực năm 2022 cần khoảng 255.000 - 280.000 chỗ làm việc. Trong đó, nhu cầu nhân lực quý I cần khoảng 71.500 - 78.500 chỗ làm việc; quý II cần khoảng 59.600 - 65.500 chỗ làm việc; quý III cần khoảng 60.600 - 66.500 chỗ làm việc; quý IV cần khoảng 63.300 - 69.500 chỗ làm việc. Bên cạnh đó, kịch bản thứ hai, tình hình dịch bệnh được kiểm soát, diễn biến theo chiều hướng tích cực, dự kiến nhu cầu nhân lực năm 2022 cần khoảng 280.000 - 310.000 chỗ làm việc.
