Chị Nguyễn Thị Thương (công nhân Khu công nghiệp Thăng Long) đã có 14 năm tham gia bảo hiểm xã hội. Năm nay đã 34 tuổi, chị Thương cho biết, trước mắt chị vẫn tập trung vào công việc công nhân hiện tại để có tiền trang trải cho cuộc sống gia đình, cũng như đóng đóng bảo hiểm xã hội để sau này có lương hưu, tuổi già đỡ vất vả, khó khăn. “Tuy vậy, giả sử bị mất việc hoặc lý do nào đó mà tôi buộc phải về quê thì tôi sẽ rút bảo hiểm xã hội 1 lần” – chị Thương chia sẻ.
Lý do chị Thương đưa ra là, nếu phải về quê trong khi đã nhiều tuổi, sức khoẻ đã kém thì rất khó xin một công việc mới để được tham gia bảo hiểm xã hội ở quê. “Nếu không có công việc mới thì làm sao tham gia bảo hiểm xã hội nữa; giả sử muốn đóng bảo hiểm tự nguyện thì cũng rất khó vì không có tiền”- chị Thương cho hay.
Trong trường hợp buộc phải rút bảo hiểm xã hội 1 lần, chị Thương cho biết, chị sẽ có một khoản tiền để trang trải cho cuộc sống, nuôi con, cũng như dùng để tìm hướng mưu sinh khác, như mở cửa hàng kinh doanh…
Cùng ý nghĩ với chị Thương, chị Dương Thị Tuyên (công nhân khu công nghiệp Thăng Long) cho hay, chị chưa nghĩ đến việc rút bảo hiểm xã hội một lần hay tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội trong trường hợp bị mất việc, hoặc vì lý do gì đó buộc phải nghỉ việc.
Cũng như nhiều công nhân khác, chị Tuyên cho hay chỉ biết đi làm, được ngày nào hay ngày đó, tháng nào hay tháng đó, chứ không dám đặt ra những kế hoạch dài hơi cụ thể. Mục tiêu lớn nhất của chị Tuyên hiện nay là hai vợ chồng tiếp tục “cày cuốc” làm công nhân để có tiền nuôi 2 con ăn học. “Tôi chưa có ý định về quê vào thời điểm này hoặc trong tương lai gần. Tôi tham gia bảo hiểm xã hội được 10 năm, nên có lẽ sẽ cố gắng làm việc cho đủ thời gian để về hưu có lương hưu, đỡ vất vả khi tuổi già đến” - chị Tuyên nói.
Chị Hứa Thị Hằng (công nhân các Khu công nghiệp tỉnh Bắc Giang) thì cho hay, chị sẽ tiếp tục tham gia BHXH để sau này được hưởng lương hưu; còn “khi nào nghỉ việc mới tính tiếp”.
Chị Hằng đã có 6 năm tham gia bảo hiểm xã hội. Quãng thời gian làm việc đó giúp chị tích luỹ được số tiền vài chục triệu đồng. Tuy vậy, chị Hằng biết rằng, trong trường hợp bị không có việc làm, phải về quê, thì số tiền dành dụm này không thể duy trì cuộc sống của gia đình trong thời gian dài. Chị Hằng chia sẻ, chị chưa nghĩ đến trường hợp phải nghỉ việc, về quê. “Đợi đến lúc nếu bị mất việc tôi mới tính tiếp xem nên làm thế nào” – chị Hằng nói.
Chị Huần – công nhân tại tỉnh Bắc Ninh – có hoàn cảnh rất khó khăn. Chồng mất, chị Huần một mình nuôi 2 con ăn học. Thu nhập của chị Huần chỉ khoảng 5-6 triệu đồng/tháng, không thể có tích luỹ để lo cho cuộc sống. Chị Huần đã tham gia bảo hiểm xã hội được 5 năm.
“Trong 1,2 năm tới, tôi sẽ tiếp tục chăm chỉ làm việc, rồi sau đó, khi các con lớn, đi học, tôi sẽ phải nghỉ công việc công nhân để có thời gian chăm sóc, bảo ban các con học tập” - chị Huần chia sẻ và nói thêm, nếu trong trường hợp phải nghỉ việc, về quê, chị sẽ lấy bảo hiểm xã hội 1 lần để có tiền lo cho cuộc sống trước mắt, mặc dù biết sẽ mất đi quãng thời gian đóng bảo hiểm xã hội để có thể sau này được lương hưu.
Ông Lê Đình Quảng, Phó Trưởng Ban Chính sách pháp luật Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho biết: “Theo số liệu mà chúng tôi nắm được, số người hưởng bảo hiểm xã hội một lần ở nước ta luôn ở mức cao và có xu hướng gia tăng. Số người hưởng bảo hiểm xã hội một lần có xu hướng gia tăng và vẫn đang duy trì ở tỷ lệ cao hàng năm”.
Cụ thể, năm 2006 chỉ có 240.191 người hưởng bảo hiểm xã hội một lần, chiếm 3,82% số người tham gia bảo hiểm xã hội thì con số này năm 2016 là 665.306 người, chiếm 4,7% và năm 2020 là 897.000 người, chiếm 5,57%.
So với số đối tượng tham gia mới và quay trở lại tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội thì những năm trước 2016, bình quân cứ có 2 người tham gia thì có 1 người ra khỏi hệ thống bảo hiểm xã hội bằng việc nhận bảo hiểm xã hội một lần; còn những năm gần đây số nhận bảo hiểm xã hội một lần gần bằng số tham gia mới. Đặc biệt, do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, nên năm 2020, số người hưởng bảo hiểm xã hội một lần nhiều hơn số người mới tham gia bảo hiểm xã hội.
