Ngày 27.8.2020, tại cơ quan Bảo hiểm xã hội tỉnh Lâm Đồng, Đoàn giám sát của Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) tỉnh đã tổng kết và công bố báo cáo kết quả giám sát việc chấp hành pháp luật về bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT) và bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) đối với người lao động trên địa bàn tỉnh của cơ quan BHXH tỉnh.
Đợt giám sát này nằm trong kế hoạch giám sát năm 2020 mà LĐLĐ tỉnh đăng ký nội dung và đã được Tỉnh ủy, UBND tỉnh phê duyệt ngay từ đầu năm nhằm thực hiện tốt “Quy chế giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội” ban hành theo Quyết định số 217-QĐ/TW ngày 12.12.2013 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI). Đồng thời cũng là thực hiện chức năng đại diện bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho đoàn viên và người lao động của tổ chức Công đoàn Việt Nam.
Ông Lê Ngọc Phúc - Phó Chủ tịch thường trực LĐLĐ tỉnh, Trưởng đoàn giám sát cho biết, đối tượng của đợt giám sát lần này là cơ quan BHXH tỉnh với phạm vi giám sát từ năm 2018 đến hết tháng 6.2020 là tương đối rộng, vì vậy để kịp thời nắm bắt thông tin và tổng hợp ý kiến từ thực tiễn cơ sở, trong thời gian tháng 7 và 8.2020 LĐLĐ tỉnh đã tiếp cận, nghiên cứu báo cáo và các hồ sơ tài liệu do cơ quan BHXH tỉnh cung cấp đồng thời tiếp xúc trao đổi với đại diện các ban ngành đoàn thể, các đơn vị sử dụng lao động và người lao động thuộc nhiều địa phương và ngành nghề khác nhau. Qua đó nhằm phản ánh đúng thực trạng về tình hình chấp hành pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN đối với người lao động tại các cơ quan đơn vị, các cơ sở sản xuất kinh doanh và doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh.
Tính đến hết 6.2020 toàn tỉnh có 4.408 đơn vị tham gia BHXH, BHYT, BHTN trong đó doanh nghiệp nhà nước là 59 đơn vị, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài là 108 đơn vị, công ty cổ phần, công ty TNHH là 2.622 đơn vị, đơn vị hành chính sự nghiệp là 1.251 đơn vị, hợp tác xã là 74 đơn vị, xã – phương – thị trần là 147 đơn vị, hộ kinh doanh cá thể là 111 đơn vị và khác là 36 đơn vị. Tổng số lao động đã tham gia BHXH bắt buộc là 83.494 người, BHTN là 72.527 người, BHYT là 83.220 người.
Ông Đậu Tú Lan - Giám đốc BHXH tỉnh nêu rõ, từ 2018 đến nay BHXH tỉnh đã cấp hơn 87.000 sổ BHXH cho người lao động, đồng thời tiếp nhận và giải quyết 63.135 hồ sơ đề nghị chi trả chế độ BHXH không để hồ sơ nào tồn đọng không được giải quyết, trong đó tỷ lệ giao dịch điện tử đối với hồ sơ giải quyết hưởng chế độ BHXH ngắn hạn bình quân toàn tỉnh đạt 97%.
Bên cạnh những kết quả đạt được, Đoàn giám sát cũng chỉ ra một số vấn đề hạn chế vướng mắc của BHXH tỉnh trong thực hiện pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN đối với người lao động trên địa bàn tỉnh như, tình trạng chậm đóng BHXH tuy có giảm song vẫn còn ở mức tương đối cao, tính đến hết tháng 6.2020 có 2.234 đơn vị chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN với số tiền là 87.410 triệu đồng, chiếm tỷ lệ 3,27% (cùng kỳ năm 2019 là 3,57%). Nền tảng công nghệ để thực hiện các giao dịch điện tử như việc truy cập thông tin tham gia BHXH, BHYT, BHTN thông qua số điện thoại còn hạn chế.
Công tác quản lý nhà nước về lao động chưa có sự thống nhất trong việc thống kê số liệu và báo cáo định kỳ của đơn vị sử dụng lao động cho các cơ quan như Thống kê, Thuế, Lao động – TB&XH, BHXH…nên việc nắm số lao động đang sử dụng tại các doanh nghiệp làm cơ sở dữ liệu cho công tác thu BHXH, BHYT, BHTN còn gặp nhiều khó khăn.
Một số người lao động và đơn vị sử dụng lao động còn có tư tưởng lợi dụng chính sách để trục lợi BHXH, BHTN. Một số vi phạm hành chính trong lĩnh vực BHXH đã được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền tiến hành thanh tra, ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính nhưng vẫn cố tình chây ỳ, không chấp hành quyết định xử phạt, làm ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động.
Để thực hiện đúng quy định pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN góp phần xây dựng quan hệ lao động hài hòa ổn định tiến bộ và đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động trên địa bàn tỉnh, Đoàn giám sát cũng kiến nghị đến Chính phủ và các bộ, ngành có liên quan sớm hướng dẫn cụ thể về điều kiện, quy trình, thủ tục để tổ chức công đoàn khởi kiện đơn vị sử dụng lao động vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động theo hướng trao quyền khởi kiện cho công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở trở lên.
Đồng thời kiến nghị các cơ quan quản lý nhà nước ở cấp tỉnh như Thanh tra tỉnh, Sở lao động – TB&XH và cơ quan BHXH tỉnh tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm đối với các đơn vị sử dụng lao động trốn đóng, nợ BHXH nhằm kịp thời ngăn chặn, hạn chế và khắc phục tình trạng trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động và an sinh xã hội.
