65 đơn vị nợ BHXH từ 6 tháng trở lên
Theo Bảo hiểm xã hội (BHXH) tỉnh Thái Nguyên, tính đến tháng 2.2024, trên địa bàn có hơn 2.000 doanh nghiệp nợ BHXH với số tiền trên 84,4 tỉ đồng. Trong đó, số doanh nghiệp nợ BHXH của người lao động (NLĐ) từ 6 tháng trở lên là 65 đơn vị. Tổng số người bị ảnh hưởng bởi việc chậm, nợ đóng này là trên 30.000 người.
Thống kê của BHXH tỉnh Thái Nguyên cho thấy, Hợp tác xã Công nghiệp và vận tải Chiến Công (TP Sông Công, tỉnh Thái Nguyên) là một trong những doanh nghiệp nợ BHXH lâu nhất. Hoạt động trong lĩnh vực thương mại dịch vụ, khai khoáng có sử dụng hàng trăm lao động, đơn vị này đã nợ BHXH của NLĐ từ tháng 4.2018 với số tiền nợ đọng 2,739 tỉ đồng.
Một doanh nghiệp khác, Công ty CP May Thành Hưng (huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên) cũng nợ đóng BHXH cho NLĐ ở mức cao với số tiền 2,807 tỉ đồng và kéo dài từ tháng 10.2022. Việc này đã khiến 121 lao động đang làm việc tại doanh nghiệp này bị ảnh hưởng về chế độ BHXH, bảo hiểm y tế. Báo cáo của Sở Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐTBXH) tỉnh Thái Nguyên thời điểm cuối năm 2023 có hơn 900 doanh nghiệp (trên tổng số 4.700 doanh nghiệp trên địa bàn) đang nợ các khoản bảo hiểm của người lao động với số tiền hơn 197 tỉ đồng, thời gian nợ từ 3 tháng trở lên, cá biệt có doanh nghiệp nợ đến 5, 6 năm.
Cần chế tài mạnh để xử lý doanh nghiệp trốn, chậm đóng
Trước đó, các cơ quan chức năng tỉnh Thái Nguyên mới chuyển hồ sơ việc Nhà máy Cán thép Gia Sàng - một đơn vị nợ bảo hiểm kéo dài, đã ngừng hoạt động từ nhiều năm nay sang cơ quan pháp luật. Đây là vụ việc duy nhất được chuyển cơ quan pháp luật trong vài năm gần đây.
Trên thực tế, BHXH tỉnh Thái Nguyên đã phối hợp với các ngành liên quan thanh, kiểm tra việc thực hiện quy định về luật BHXH, BHYT của các doanh nghiệp. Qua thanh tra, kiểm tra đã truy đóng BHXH, BHYT, BHTN cho hàng trăm lao động với số tiền hàng tỉ đồng.
Ông Đinh Văn Sơn - Phó Giám đốc BHXH tỉnh Thái Nguyên - cho rằng, nguyên nhân của tình trạng nợ đọng, chậm đóng BHXH là do một số doanh nghiệp gặp khó khăn thực sự trong sản xuất.
Ngoài ra, cũng có một số doanh nghiệp không tuân thủ pháp luật về BHXH. Thực tế cho thấy, có tình trạng DN mặc dù đã trích tiền lương tháng đóng BHXH cho NLĐ nhưng không nộp cho cơ quan BHXH mà lấy để phục vụ cho lợi ích khác.
“Đến thời điểm hiện tại, chưa có doanh nghiệp nào bị khởi tố do trốn nộp BHXH cho NLĐ. Doanh nghiệp vẫn kê khai lao động đầy đủ, số tiền cần trích nộp nhưng sản xuất khó khăn, nên đóng không đủ, do đó chưa cấu thành hành vi trốn nộp BHXH. Người sử dụng lao động cho rằng, họ không trốn đóng BHXH mà chỉ chậm đóng và đưa ra nhiều lý do khác nhau” - ông Đinh Văn Sơn thông tin.
Cũng liên quan tới vấn đề này, bà Hoàng Thu Hằng - Phó Chủ tịch LĐLĐ tỉnh Thái Nguyên - cho biết, để tổ chức Công đoàn khởi kiện và tòa án chấp nhận thụ lý vụ án thì phải có giấy ủy quyền của NLĐ, nhưng hiện nay LĐLĐ tỉnh không nhận được đơn hoặc giấy ủy quyền của NLĐ trong việc nợ, trốn đóng BHXH.
“Theo quy định, khi đơn vị sử dụng lao động nợ BHXH của NLĐ từ 12 tháng trở lên, ngành chức năng có thể khởi kiện. Tuy nhiên, việc khởi kiện gặp nhiều vướng mắc, nhất là sự chưa thống nhất giữa Luật BHXH, Bộ luật Lao động, Luật Công đoàn và Bộ luật Tố tụng dân sự” - bà Hằng nhận định.
