Nhiều NLĐ “nhận rồi mới nghĩ”
“Anh cân nhắc kỹ rồi hãy nhận BHXH một lần. Mình đóng được 10 năm rồi, trong khi mình đang có sức khỏe, sau này mình đi làm lại, đóng tiếp để được nhận lương hưu”, một nữ cán bộ của BHXH quận Tân Phú (TPHCM) kiên trì giải thích cho anh Vinh - công nhân làm việc tại KCN Tân Bình - khi anh đến BHXH quận để làm thủ tục nhận BHXH một lần. “Nhưng bây giờ ở quê có việc rất cần, tôi phải gửi tiền về để lo liệu” - anh Vinh chần chừ.
Nữ cán bộ lại thuyết phục: “Hiện tại, có khá nhiều đơn vị có thể hỗ trợ cho anh vay vốn, ví dụ như Quỹ tài chính vi mô CEP. Khi nhận được tiền vay rồi, anh lại tiếp tục đi làm, đóng BHXH, trích lương hằng tháng để trả”. Tần ngần một lúc, anh Vinh đồng ý, không làm thủ tục nhận BHXH một lần nữa.
Anh Vinh chỉ là một trong khá nhiều trường hợp đến BHXH quận Tân Phú để làm thủ tục nhận BHXH một lần, có người đóng 10 năm, ít thì 1-2 năm. Ông Phạm Nguyên Long - Giám đốc BHXH quận Tân Phú - chia sẻ: Anh chị em khi tiếp nhận yêu cầu của NLĐ, vừa hỗ trợ xử lý các thủ tục hồ sơ cho NLĐ vừa tư vấn, thuyết phục về tác hại của nhận BHXH một lần. Anh Vinh là trường hợp hiếm hoi thay đổi quyết định khi được giải thích, nhưng có người rất kiên quyết. Nhiều anh chị bộc bạch, có khi rút BHXH một lần là để mua xe máy, mua tivi, tủ lạnh mới...
“Bằng cách này hay cách khác, chúng tôi vẫn nỗ lực thuyết phục vì cũng có nhiều người do trước đó chưa hiểu rõ về tầm quan trọng, sau khi nghe giải thích đã nhận thức ra. Dẫn chứng, từ đầu năm đến nay, chúng tôi chỉ giải quyết cho 1.681 hồ sơ nhận BHXH một lần, số tiền chi hơn 88 tỉ đồng. Đây là con số thấp hơn nhiều so với những năm trước. BHXH Tân Phú đang phấn đấu để tiếp tục giảm số người nhận và khuyến khích họ tiếp tục tham gia ở đơn vị mới, có lợi cho họ sau này hơn. Bởi nếu nhận BHXH là đồng nghĩa với việc rời khỏi hệ thống an sinh, đặc biệt là những người đã đóng BHXH đến 13 - 14 năm, gần đủ điều kiện về số năm để hưởng lương hưu” - ông Long nói.
Chưa có quy định cho NLĐ nộp lại số tiền đã nhận
“Cách đây 6 năm, tôi sinh con. Hết thời gian nghỉ thai sản, tôi chưa đi làm lại vì con còn nhỏ nên tôi quyết định nghỉ việc và làm thủ tục nhận BHXH một lần. Sau gần 10 năm làm việc, số tiền tôi nhận được đủ để trang trải cuộc sống khi có con nhỏ. Khi con được 3 tuổi, tôi gửi nhà trẻ và đi làm trở lại, bắt đầu đóng BHXH lại từ đầu.
Thời gian gần đây, công việc của chồng tôi khá tốt, chúng tôi có tích lũy, tôi đến cơ quan BHXH xin đóng lại số tiền BHXH một lần đã nhận nhưng không được do pháp luật không cho phép. Nghĩ đi nghĩ lại thấy mình thật là dại dột. Đồng nghiệp vào cùng thời với tôi, giờ họ đã có 15 năm đóng BHXH. Họ làm việc vài năm nữa thôi, khi đến tuổi nghỉ hưu là có thể an tâm rồi” - chị Thúy, làm việc tại KCX Linh Trung I, chia sẻ.
Theo thống kê của BHXH TPHCM, năm 2018 BHXH TP và các quận, huyện đã giải quyết cho tổng cộng 115.464 người tham gia BHXH sau khi nghỉ nhận BHXH một lần. Ông Phan Văn Mến - Giám đốc BHXH TPHCM - cho biết, rất nhiều trường hợp NLĐ chỉ cần đóng thêm vài năm BHXH nữa sẽ có chế độ hưu nhưng họ vẫn quyết định nhận một lần, tính ra sẽ rất thiệt thòi quyền lợi.
Về phía cơ quan BHXH cũng đã yêu cầu cán bộ BHXH khi tiếp nhận hồ sơ, trước hết phải xem xét hồ sơ và giải thích, thuyết phục để đối tượng hiểu những cái được, mất nếu tiếp tục tham gia hoặc nhận BHXH một lần. Về lý, cơ quan BHXH phải thực hiện đúng luật trong việc rà soát hồ sơ, thực hiện chính sách cho đối tượng. Nhưng về tình, cán bộ BHXH phải có sự chia sẻ, trao đổi để NLĐ hiểu hơn về chính sách, để NLĐ cân nhắc.
