Vai trò của CĐ ngày càng rõ nét
Sau 5 năm thực hiện Chỉ thị số 29-CT/TW ngày 18.9.2013 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về đẩy mạnh công tác ATVSLĐ trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế và đánh giá 3 năm thi hành Luật ATVSLĐ trong hệ thống CĐ, điểm đáng ghi nhận là vai trò của tổ chức CĐ đối với công tác ATVSLĐ được thể hiện ngày càng rõ nét. LĐLĐ tỉnh, thành phố (TP), CĐ ngành trung ương, CĐ TCty trực thuộc Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam (Tổng LĐLĐVN) phân công 1 cán bộ làm công tác kiêm nhiệm về ATVSLĐ nằm trong Ban Chính sách - Pháp luật hoặc Ban Tổ chức - Chính sách pháp luật. CĐ cấp trên trực tiếp cơ sở và CĐCS phân công 1 ủy viên ban thường vụ hoặc ủy viên BCH theo dõi công tác ATVSLĐ kiêm nhiệm. Tổng số đội ngũ ATVS viên trong cả nước tính đến nay có 194.587 người (đối tượng này trên thực tế thường xuyên biến động).
Từ năm 2013, Nghị quyết Đại hội XI CĐVN đã có Chương trình nâng cao chất lượng thương lượng, ký kết và thực hiện thỏa ước lao động tập thể (TƯLĐTT), chú trọng việc thương lượng những nội dung có lợi hơn cho NLĐ so với các quy định của luật, trong đó có các điều khoản về ATVSLĐ, cải thiện điều kiện làm việc. CĐCS tổ chức tập hợp ý kiến, kiến nghị của NLĐ về ATVSLĐ, điều kiện làm việc để kiến nghị ngay hoặc kiến nghị tại các cuộc họp giao ban, hội nghị NLĐ hoặc các buổi đối thoại giữa NLĐ với người sử dụng lao động (NSDLĐ). Hình thức tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật ngày càng đa dạng, đổi mới bằng các hình thức trực quan, sinh động, nội dung phong phú, tập trung vào các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh và NLĐ làm việc trong môi trường, điều kiện có nguy cơ cao về TNLĐ, bệnh nghề nghiệp.
Kết quả từ 2014 - 2018 có 3.399.511 tờ rơi, 1.040.453 băngrôn, khẩu hiệu, áp phích, 13.000 cuốn sổ tay ATVS viên và 342.738 ấn phẩm tài liệu tuyên truyền về ATVSLĐ được phát hành tới NLĐ. Thông qua việc tổ chức Tháng hành động về ATVSLĐ, nhiều diễn đàn đối thoại trực tiếp giữa NLĐ và NSDLĐ về ATVSLĐ được thực hiện góp phần thúc đẩy xây dựng văn hóa ATLĐ, nâng cao ý thức, trách nhiệm của cả NLĐ, NSDLĐ về chủ động phòng ngừa, ngăn chặn TNLĐ, phòng, chống bệnh nghề nghiệp, cải thiện điều kiện làm việc, môi trường LĐ.
Trung bình hằng năm có trên 60% CĐCS đăng ký tham gia thực hiện phong trào “Xanh - Sạch - Đẹp, đảm bảo ATVSLĐ”, nhiều doanh nghiệp đã xây dựng và hoạt động hiệu quả góc Bảo hộ lao động, góp phần nâng cao ý thức trách nhiệm của tập thể, cá nhân trong việc thực hiện công tác ATVSLĐ ở cơ sở...
Danh mục khó tra cứu
Quá trình thực hiện những năm qua cho thấy còn không ít khó khăn, vướng mắc. Theo Tổng LĐLĐVN, danh mục nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm và đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm được quy định ở nhiều văn bản khác nhau dẫn đến khó tra cứu. Một số chức danh nghề, công việc có trong danh mục nhưng không cụ thể hoặc không phù hợp với tên nghề, công việc trong thực tế nên doanh nghiệp không áp dụng được hoặc doanh nghiệp tìm cách trốn tránh thực hiện, BHXH không giải quyết gây thiệt thòi cho NLĐ.
Khoản 1, 2 Điều 2 và Mục 4, 5 trong các Phụ lục ban hành kèm theo Thông tư số 15/2016/TT-BYT ngày 15.5.2016 của Bộ Y tế quy định về bệnh nghề nghiệp được hưởng BHXH quy định về Giới hạn tiếp xúc tối thiểu và Thời gian tiếp xúc tối thiểu có bất cập. Đó là khi NLĐ sớm có những triệu chứng và bị mắc bệnh dù thời gian tiếp xúc ngắn hơn và giới hạn tiếp xúc dưới mức quy chuẩn, tiêu chuẩn dẫn đến trong thực tế NLĐ qua khám sức khỏe, khám bệnh nghề nghiệp và giám định khẳng định bị bệnh nghề nghiệp nhưng không được cơ quan BHXH giải quyết chế độ bệnh nghề nghiệp.
Số cơ sở lập hồ sơ vệ sinh lao động chiếm tỉ lệ thấp (20% tổng số cơ sở). Điều kiện lao động của NLĐ, nhất là LĐ nữ trong một số ngành nghề có nguy cơ cao về vệ sinh lao động (da giày, dệt may, chế biến thủy sản và lắp ráp điện tử) còn nhiều yếu tố nguy cơ như phải làm việc trong điều kiện tiếng ồn, nhiệt độ nóng, lạnh, độ ẩm, hóa chất có nồng độ cao…
Để tiếp tục thực hiện có hiệu quả chính sách, pháp luật về ATVSLĐ theo tinh thần Chỉ thị 29-CT/TW và để Luật ATVSLĐ đi vào cuộc sống, Tổng LĐLĐVN kiến nghị một số vấn đề. Trong đó, đề nghị Quốc hội xem xét sửa đổi Điểm b Khoản 5 Điều 74 Luật ATVSLĐ theo hướng quy định cơ chế thỏa thuận thống nhất giữa NSDLĐ và BCH CĐCS về phụ cấp cho ATVS viên nhưng không thấp hơn một mức tối thiểu nhất định (tính theo lương tối thiểu vùng hoặc theo lương cơ sở hoặc mức lương làm cơ sở đóng BHXH).
Đề nghị Chính phủ giao Tổng LĐLĐVN chủ trì, phối hợp với các bộ ngành liên quan xây dựng chương trình khoa học và công nghệ cấp quốc gia “Nghiên cứu kiểm soát và giảm thiểu rủi ro An toàn và VSLĐ nhằm hạn chế TNLĐ và bệnh nghề nghiệp góp phần bảo vệ sức khỏe NLĐ”… Đề nghị Đoàn Chủ tịch TLĐ cho phép tổ chức Hội thi ATVS viên giỏi toàn quốc lần thứ tư vào năm 2020 và duy trì tổ chức định kỳ 5 năm/lần.
