Nghỉ việc là chờ nhận BHXH một lần
Vừa làm thủ tục chấm dứt Hợp đồng lao động (HĐLĐ) với Cty TNHH PouYuen Việt Nam cuối tháng 2.2023 và sẽ chính thức nghỉ việc từ cuối tháng 3, chị Võ Như Long (sinh năm 1971, nhà ở xã Tân Mỹ, huyện Đức Hòa, tỉnh Long An) cho biết, chị đã làm việc và đóng BHXH được 17,5 năm.
Khi chấm dứt HĐLĐ, chị được công ty hỗ trợ hơn 160 triệu đồng, sau khi tạm trừ thuế thu nhập cá nhân 10%, chị còn 147 triệu đồng. Theo quy định hiện hành, chị chỉ cần đóng thêm BHXH 2,5 năm nữa cho đủ ít nhất 20 năm đóng BHXH, kể cả bằng hình thức đóng BHXH tự nguyện, chị sẽ đủ điều kiện hưởng lương hưu hằng tháng. Chưa kể, theo đề xuất của Bộ LĐTBXH mới đây, thời gian đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu sẽ giảm từ 20 năm xuống còn 15 năm, thì chị Long đã dư điều kiện được hưởng lương hưu hằng tháng khi hết tuổi lao động.
Thế nhưng, khi trò chuyện với chúng tôi, chị Long khẳng định, sẽ nhận BHXH một lần sau 1 năm nghỉ việc, chứ không bảo lưu thời gian tham gia BHXH để chờ nhận lương hưu. “Trước đây, đi làm mỗi tháng được hơn 10 triệu đồng, đủ lo cho gia đình. Nhưng bây giờ, tôi nghỉ việc, lớn tuổi, không đi xin việc ở đâu được nữa, nên cần chút vốn để làm ăn. Mỗi cây mỗi hoa, mỗi nhà mỗi cảnh, tôi cũng cần tiền lo làm ăn trước mắt để sinh sống đã” - chị Long chia sẻ.
Tương tự, chị Võ Ngọc Nguyệt Cầm, cũng vừa chấm dứt HĐLĐ với Cty PouYuen Việt Nam, có 15 năm 7 tháng tham gia BHXH (đủ điều kiện được nhận lương hưu theo đề nghị mới đây của Bộ LĐTBXH - PV) và mới hơn 42 tuổi, nhưng cũng vẫn quyết định sẽ chờ nhận BHXH một lần, chứ không tiếp tục tham gia BHXH để nhận lương hưu sau này.
Còn chị Nguyễn Thị Thùy Dương (37 tuổi) có hơn 9 năm tham gia BHXH khi làm việc cho một doanh nghiệp ở quận Bình Tân, TPHCM và mới nghỉ việc gần đây cũng cho biết, trước mắt sẽ đăng ký thất nghiệp để hưởng trợ cấp thất nghiệp và sau đó sẽ nhận BHXH một lần, chứ không tiếp tục tham gia BHXH để nhận lương hưu sau này. Chia sẻ thêm, chị Dương nói: “Trước kia đi làm thì mình đóng BHXH bắt buộc, chứ giờ nghỉ ở nhà rồi thì cũng không tham gia BHXH làm gì nữa. Ở quê thì có gì ăn nấy, cũng không đến nỗi khó khăn”.
Lương hưu thấp nên chưa thu hút người lao động
Lý giải về việc nhiều NLĐ vì lý do này lý do khác chỉ muốn nhận BHXH một lần, chứ không chờ nhận lương hưu sau này, Luật sư Bùi Công Thiệu - Đoàn Luật sư TPHCM - người có nhiều năm gắn bó với tư vấn pháp luật trong lĩnh vực lao động cho rằng, do thu nhập của phần lớn công nhân lao động hiện nay không đủ sống, không có tích lũy, nên khi bị nghỉ việc, họ không có tiền để tham gia BHXH tự nguyện, nhất là những NLĐ không thể xin việc ở đâu nữa. Trong khi đó, họ lại phải chờ đến khi hết tuổi lao động mới được nhận lương hưu hằng tháng là một khoảng thời gian khá dài, từ vài năm đến cả chục năm.
“Ngoài ra, do thu nhập thấp, không có tích lũy, nếu nhận được BHXH một lần, họ sẽ có một khoản tiền lớn, có khi vài chục triệu đồng, hơn một trăm triệu đồng, sẽ giải quyết được những vấn đề trước mắt của gia đình, dù biết sau này không có lương hưu thì cũng khó khăn.
Bên cạnh đó, do tiền đóng BHXH thấp dựa trên mức lương thấp, nên lương hưu có thể nhận được sau này cũng thấp, chỉ vài triệu đồng/tháng nên nhiều người cũng không mặn mà với tiền lương hưu” - Luật sư Thiệu nhận định.
Ông Củ Phát Nghiệp - Chủ tịch Công đoàn Công ty PouYuen Việt Nam - thì cho rằng, nếu lương hưu không đủ sống thì không có ý nghĩa, NLĐ sẽ luôn tìm cách để nhận BHXH một lần thay vì chờ lương hưu. “Chỉ khi nào lương hưu đủ mức sống cơ bản thì sẽ thu hút được NLĐ quan tâm đóng BHXH để có lương hưu thay vì nhận BHXH một lần” - ông Nghiệp kiến nghị.
Bà Trần Thị Hồng Vân - Chủ tịch Công đoàn Công ty Nissei Electric Việt Nam - cho biết, hiện có nhiều công nhân tính phương án làm dưới 15 năm thì nghỉ để hưởng BHXH một lần, chứ không quan tâm đến việc nhận lương hưu sau này. Theo bà Vân, lương hưu chưa thật sự hấp dẫn NLĐ và chính sách về lương hưu thay đổi nhiều nên công nhân không cảm thấy yên tâm.
