Số vụ tranh chấp lao động xu hướng tăng
Bình Dương là tỉnh phát triển công nghiệp - đô thị - dịch vụ, có trên 1,2 triệu lao động, trong đó lao động ngoài tỉnh chiếm 85%. Hai năm qua, dịch bệnh đã tác động xấu đến hoạt động sản xuất của doanh nghiệp, thu nhập và đời sống của người lao động cũng bị giảm sút. Ở nhiều doanh nghiệp bắt đầu nảy sinh những mâu thuẫn về lợi ích và quy định mới giữa doanh nghiệp với người lao động.
Ông Đặng Tấn Đạt - Phó Ban Chính sách Pháp luật LĐLĐ tỉnh Bình Dương - cho biết, từ đầu năm đến nay, trên địa bàn tỉnh đã xảy ra 18 vụ tranh chấp lao động tập thể, ngừng việc tại 18 doanh nghiệp, tăng 4 vụ so với cùng kỳ năm 2021. Trong đó 17 vụ xảy ra ở các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài và 1 vụ xảy ra tại doanh nghiệp có vốn đầu tư trong nước với tổng số lao động tham gia là 10.629 người. Các vụ tranh chấp xảy ra chủ yếu ở ngành gỗ (9/18 vụ).
Bên cạnh tranh chấp lao động tập thể, tranh chấp giữa cá nhân lao động với người sử dụng lao động cũng có xu hướng tăng. Theo Trung tâm Tư vấn Pháp luật Công đoàn Bình Dương, chỉ riêng đơn vị trong 2 năm gần đây đã tiếp nhận và tư vấn hỗ trợ 7.438 cuộc với 9.255 người lao động. Đơn vị, còn hỗ trợ soạn thảo hơn 300 các loại đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp lao động cá nhân khiếu nại, tố cáo, khởi kiện gửi doanh nghiệp liên quan các vấn đề tranh chấp xảy ra chủ yếu liên quan đến tiền lương, đơn phương chấm dứt HĐLĐ, BHXH, tai nạn lao động và các vấn đề khác.
Phân tích, nguyên nhân dẫn đến tranh chấp lao động, đại diện Ban quản lý Khu công nghiệp Bình Dương cho rằng, sâu xa dẫn đến tranh chấp lao động tập thể thường bắt đầu từ hành vi phạm pháp luật của cả phía doanh nghiệp và người lao động. Có trường hợp người sử dụng lao động thực hiện sai việc chấp hành pháp luật về tiền lương. Có trường hợp hiểu sai, tính sai lương hoặc chưa áp dụng kịp thời các quy định của pháp luật về lương thưởng. Bên cạnh đó, có những doanh nghiệp xây dựng nội quy công ty, trình cơ quan quản lý nhà nước xem xét, nhưng không áp dụng nội quy đã được chấp thuận mà áp dụng quy định riêng theo chủ quan của chủ doanh nghiệp, vi phạm nghiêm trọng đến quyền của người lao động.
Về phía người lao động, các cuộc ngừng việc tập thể thường bắt đầu từ người lao động đấu tranh đòi các quyền và lợi ích hợp pháp đòi tăng lương, các chế độ phúc lợi, phản đối các quy định mà chủ sử dụng người nước ngoài áp đặt không phù hợp với truyền thống tập quán của người Việt. Các yêu cầu này thường chính đáng. Tuy nhiên, bên cạnh đó cũng có một số trường hợp yêu cầu của người lao động không chính đáng, không phù hợp với quy định của pháp luật lao động, hoặc do hiệu ứng lây lan từ bộ phận này sang bộ phận khác, từ doanh nghiệp này sang doanh nghiệp khác. Đôi khi tranh chấp lao động xảy ra do sự thiếu hiểu biết của người lao động, do bị kích động, lôi kéo.
Nhiều giải pháp được đặt ra
Việc xảy ra tranh chấp lao động đã ảnh hưởng đến tình hình an ninh trật tự ở địa phương, gây thiệt hại cho cả người lao động và người sử dụng lao động. Doanh nghiệp thì không tổ chức được sản xuất, ảnh hưởng đến sản lượng, tiến độ xuất hàng… Phía người lao động cũng bị giảm sút thu nhập, ảnh hưởng đến cuộc sống.
Một trong những giải pháp để hạn chế vụ việc tranh chấp lao động, Ban Quản lý Khu công nghiệp Bình Dương cho rằng, công tác tuyên truyền pháp luật, kiểm tra, giám sát việc tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp phải luôn thực hiện.
Đồng ý kiến trên, Trung tâm Tư vấn Pháp luật Công đoàn Bình Dương cũng kiến nghị, trong bối cảnh dịch bệnh đã được kiểm soát, ngành chức năng cần tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra, giám sát việc chấp hành các quy định của pháp luật tại các doanh nghiệp. Đẩy mạnh tuyên truyền chính sách BHXH đến nhiều người lao động hơn nữa, đặc biệt hiện nay tình trạng nhiều người lao động đang rút BHXH một lần ảnh hưởng rất lớn an sinh xã hội sau này.
Công ty TNHH Giày Thông Dụng là một trong những doanh nghiệp có quan hệ lao động hài hòa, ổn định. Đại diện CĐCS của công ty cho rằng, trong quá trình hoạt động sản xuất và sự thay đổi không ngừng của xã hội để đảm bảo quan hệ lao động hài hòa, thì các bên cần thường xuyên đối thoại với nhau. Việc đối thoại thường xuyên sẽ kịp thời tháo gỡ các vướng mắc và tìm được tiếng nói chung giữa các bên.
Đáng chú ý, nhiều đơn vị và doanh nghiệp đánh giá, gần đây ở những doanh nghiệp có tham gia ký kết thỏa ước lao động tập thể có mối quan hệ lao động rất tốt.
