Theo phong tục truyền thống của người Việt, ngày Rằm và ngày mồng Một (âm lịch) các gia đình sẽ thường sửa soạn lễ để cúng các vị thần linh và tổ tiên. Lễ cúng vào ngày mồng Một còn được gọi là lễ Sóc là ngày khởi đầu của một tháng mới cầu điều may mắn và thành công. Lễ cúng vào ngày Rằm mang ý nghĩa để tưởng nhớ đến Tổ tiên.
Lễ cúng ngày Rằm thường diễn ra vào ngày 14-15 âm lịch. Theo quan niệm của người Việt, trong năm có 3 ngày Rằm lớn, rất quan trọng là Rằm tháng Giêng, Rằm tháng Bảy và Rằm tháng Chạp.
Bởi thế, vào ngày này, người ta thường biện mâm lễ với tấm lòng thành kính để dâng lên Thần Phật, tổ tiên, mong cầu cho các thành viên trong gia đình bình an, hạnh phúc.
Theo đó, gia chủ sẽ biện mâm lễ chay hoặc mâm lễ mặn, tùy theo phong tục cũng như điều kiện kinh tế của gia đình mình. Mâm cỗ cúng Rằm tháng Chạp bao gồm: Hương, hoa tươi, hoa quả, trầu cau, nước sạch, nến hoặc đèn dầu, tiền vàng…
Bên cạnh đó là thịt gà luộc, xôi (hoặc bánh chưng), khoanh giò/chả, thịt luộc, giò chả, nem rán, món xào, canh măng miến…
Cúng rằm tháng Chạp có thể dùng bánh chưng hoặc xôi gấc có màu đỏ với quan niệm may mắn cho cả gia đình.
Không nên làm lễ cúng quá sớm hay quá muộn. Gia chủ có thể bắt đầu làm lễ cúng từ ngày 14 cho tới ngày 15 âm lịch tháng Chạp.
Trước khi làm lễ cúng Rằm tháng Chạp, người làm lễ thường phải tắm gội sạch sẽ, đầu tóc quần áo gọn gàng, thể hiện sự trang nghiêm, trịnh trọng với nghi lễ cúng.
Vào ngày Rằm tháng Chạp, việc làm lễ cúng dường lên các đấng linh thiêng rất được mọi người chuẩn bị tươm tất, chu đáo để dãi tấm lòng thành của mình.
Chính vì vậy, con người thường bày biện lễ vật cúng dường và thành tâm cầu nguyện để nhận được sự phù hộ, độ trì cho gia đình, người thân khỏe mạnh, bình an, may mắn, thành đạt.
