Ý nghĩa của ngày Rằm tháng Giêng
Theo cuốn sách "Phong tục thờ cúng của người Việt" (Nhà xuất bản Văn hóa - Thông tin), Tết Nguyên tiêu còn gọi là Tết Thượng Nguyên, bởi theo sau còn có Tết Trung Nguyên (Rằm tháng Bảy) và Tết Hạ Nguyên (Rằm tháng Mười).
Đây là tết đêm rằm đầu tiên của năm mới. Tết Nguyên Tiêu diễn ra vào Rằm Tháng Giêng là một trong những ngày lễ quan trọng theo phong tục tập quán của người Việt Nam, Trung Quốc và một số nước Châu Á khác.
Tết Nguyên tiêu là ngày Vía Phật, tất cả may mắn của năm mới đều ở ngày này. Thời xưa có một vị vua cứ đến ngày Rằm tháng Giêng cho mời các trạng nguyên vào hầu triều để nói chuyện đầu năm rồi cùng tham dự yến tiệc.
Nhiều nơi quan niệm "Cúng cả năm không bằng rằm tháng Giêng" nên những nghi lễ diễn ra trong ngày này cũng được chuẩn bị rất chu đáo.
Gợi ý mâm cỗ mặn cúng Rằm tháng Giêng
Mâm cỗ mặn cúng Rằm tháng Giêng hầu như không thể thiếu thịt gà, xôi gấc, bánh chưng. Mâm cỗ mặn cúng gia tiên sẽ thường có 4 bát 6 đĩa. Cụ thể, 4 bát gồm: Canh măng, canh bóng, bát miến và mọc; 6 đĩa gồm: Thịt gà hoặc lợn luộc, giò/chả, nem, món xào, dưa hành/dưa muối, xôi hoặc bánh chưng.
Mâm cỗ chay cúng Phật gồm: Hoa quả, chè xôi, các món đậu, bánh trôi nước… Điểm đặc biệt trên mâm cỗ chay là sự hiện diện của bánh trôi nước.
Ngoài thức ăn, mâm cúng Rằm tháng Giêng không thể thiếu các đồ lễ như: Hương, hoa tươi, vàng mã, đèn nến, trầu cau, rượu…
Tham khảo văn khấn Rằm tháng Giêng
Dưới đây là bài văn khấn Rằm tháng Giêng năm Quý Mão 2023 theo Văn khấn cổ truyền Việt Nam (NXB Văn hoá Thông tin) để bạn đọc tham khảo:
Con lạy chín phương Trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
- Con kính lạy Hoàng thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
- Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành Hoàng, ngài Bản xứ Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân cùng chư vị Tôn thần.
- Con kính lạy Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Thúc Bá Đệ Huynh, Cô Di, Tỷ Muội họ nội họ ngoại.
Tín chủ (chúng) con là: …
Ngụ tại: …
Hôm nay là ngày Rằm tháng Giêng năm Quý Mão 2023, gặp tiết Nguyên tiêu, tín chủ con lòng thành, sửa sang hương đăng, sắm sanh lễ vật, dâng lên trước án.
Chúng con kính mời ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân, Ngũ phương, Long mạch, Tài thần. Cúi xin các ngài linh thiêng nghe thấu lời mời, giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật.
Chúng con kính mời các các cụ Tổ Khảo, Tổ Tỷ, chư vị Hương linh gia tiên nội ngoại họ… nghe lời khẩn cầu, kính mời của con cháu, giáng về chứng giám tâm thành, thụ hưởng lễ vật.
Tín chủ con lại kính mời ông bà tiền chủ, hậu chủ tại gia về hưởng lễ vật, chứng giám lòng thành phù hộ độ trì cho gia chung chúng con được vạn sự tốt lành. Bốn mùa không hạn ách, tám tiết hưởng an bình.
Khấn xong, vái 3 vái.
