Rằm tháng 7 hay còn gọi là ngày Tết Trung Nguyên, cũng là ngày xá tội vong nhân theo phong tục của các nước Á Đông. Theo phong tục của tín ngưỡng dân gian, tháng 7 Âm lịch cũng là thời điểm Diêm Vương mở cửa Quỷ Môn Quan (cửa địa ngục) để ma quỷ được trở về dương thế. Đó cũng là lí do tháng 7 âm lịch hàng năm được dân gian gọi là tháng cô hồn.
Bên cạnh đó, tháng 7 còn có ngày lễ Vu Lan, đây là ngày con cái báo hiếu với cha mẹ. Ngày này đã đi vào văn hoá truyền thống của dân tộc Việt Nam như một ngày lễ cổ truyền.
Chính vì vậy, theo phong tục vào ngày Rằm tháng 7, các gia đình Việt thường làm mâm cơm cúng, mời các cụ về với con cháu, sau cũng là dịp để gia đình sum vầy.
Các gia đình thường cúng Rằm tháng 7 từ mùng 10 cho tới 14, 15 âm lịch.
Cúng bàn Phật
Bàn Phật là bàn thờ Quan Thế Âm Bồ Tát, thường thờ ở mỗi nhà. Rằm tháng 7 là một ngày lễ lớn đối với những người theo đạo Phật, cũng là ngày lễ Vu Lan, xuất phát từ tích đức Mục Kiền Liên xả thân cứu mẹ.
Đối với cúng bàn Phật, các gia đình cần chuẩn bị một mâm cơm chay hoặc một mâm ngũ quả đơn giản để cúng Phật, và thường nên cúng vào ban ngày. Sau khi cúng, mâm cúng Phật thường sẽ được gia đình thụ lộc ngay tại nhà.
Cúng gia tiên
Đối với lễ vật cúng gia tiên Rằm tháng 7, cần chuẩn bị mâm cỗ mặn, tươm tất với các món ăn đa dạng, tươi sạch để thể hiện lòng thành kính, biết ơn với tổ tiên.
Mâm cúng mặn thường gồm các món như xôi, gà luộc, canh, cơm, cá kho, món xào, món nộm,.. Kèm theo là trái cây, hoa cúng, nước, rượu, nhang, nến, vàng mã và cả những vật dụng dành cho người cõi âm làm bằng giấy tượng trưng như quần áo, giày dép,... Điều quan trọng là các món ăn đa dạng, thực phẩm bổ dưỡng, tươi sạch.
Cúng cô hồn, chúng sinh
Cúng Rằm tháng 7 ngoài trời hay còn gọi là cúng chúng sinh, cúng cô hồn, thường được thực hiện vào buổi chiều tối ngày 14.7 hoặc 15.7 Âm lịch do quan niệm đây là khoảng thời gian Diêm Vương mở cửa Ngũ môn cho các linh hồn trở về Dương thế. Vì vậy, đây chính là khoảng thời gian tốt nhất để cúng.
Mâm cúng chúng sinh thường bao gồm các lễ vật như: gạo, muối, cháo trắng, bỏng ngô, bỏng gạo, bánh kẹo, trái cây. Một lưu ý quan trọng của lễ cúng cô hồn là nên cúng chay. Theo quan niệm dân gian, cúng đồ mặn sẽ khơi dậy tham, sân, si của các vong hồn.
