Trình bày Báo cáo kết quả giám sát “Việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (giai đoạn 2010-2015) gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp”, Chủ nhiệm Ủy ban kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh nêu rõ: Chương trình mục tiêu quốc gia quốc gia xây dựng nông thôn mới (MTQG XDNTM) được phê duyệt và triển khai rộng rãi trên toàn quốc đã đạt những kết quả quan trọng. Diện mạo nông thôn có nhiều thay đổi nhất là hệ thống giao thông nông thôn, kết cấu hạ tầng xã hội; mô hình sản xuất tập trung bước đầu được hình thành, thu nhập và đời sống vật chất, tinh thần của người dân được cải thiện, nhận thức của người dân được thay đổi, phát huy vai trò chủ thể của nhân dân trong xây dựng nông thôn mới.
Ông Thanh nhấn mạnh: Qua giám sát cho thấy, những xã được địa phương quan tâm ưu tiên tập trung nguồn lực để đầu tư đều sớm đạt tiêu chí nông thôn mới, thu nhập của người dân đã được nâng lên đáng kể.
Đơn cử như: Tại tỉnh Bà rịa-Vũng Tàu: bình quân vốn đầu tư cho 1 xã NTM là 189,45 tỷ đồng/năm; xã Long Tân, huyện Đất Đỏ năm 2010 thu nhập bình quân đầu người chỉ đạt 18,71triệu đồng/người đến năm 2015 đã đạt 37,81 triệu đồng/người. Tỉnh Thanh Hóa: xã Phú Nhuận thuộc huyện Như Thanh từ một xã nghèo, mức thu nhập bình quân chỉ đạt 13,5triệu đồng/người/năm 2011 đã vươn lên 23,5triệu đồng/người/năm 2015.
Các tiêu chí Chương trình xây dựng nông thôn mới được cải thiện rõ rệt, có mức tăng trưởng tích cực so với năm 2011. Đến nay, đã có 2.061 xã đạt tiêu chí nông thôn mới (đạt 23%), có 27 đơn vị cấp huyện được Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định công nhận đạt chuẩn nông thôn mới. Việc một số huyện đạt tiêu chí nông thôn mới sớm hơn so với dự kiến là bước phát triển quan trọng của Chương trình.
Về vốn thực hiện Chương trình, Chủ nhiệm Ủy ban kinh tế cho biết: Trong 5 năm cả nước đã huy động được khoảng 851.380 tỷ đồng đầu tư cho Chương trình. Trong đó, ngân sách nhà nước (bao gồm các chương trình, dự án khác) là 266.785 tỷ đồng (31,34%), vốn tín dụng là 434.950 tỷ đồng (51%), huy động từ doanh nghiệp là 42.198 tỷ đồng (4,9%), người dân và cộng đồng đóng góp là 107.447 tỷ đồng (12,62%).
Báo cáo giám sát cũng đã nêu rõ những hạn chế, vướng mắc trong thực hiện Chương trình MTQG XDNTM. Theo ông Vũ Hồng Thanh, mặc dù Chính phủ đã ban hành nhiều văn bản để tăng cường quản lý vốn đầu tư, khắc phục tình trạng nợ đọng xây dựng cơ bản, tuy nhiên, các địa phương nợ đọng xây dựng cơ bản vẫn lớn, có 53/63 tỉnh, thành phố có nợ đọng với số tiền khoảng 15.277 tỷ đồng.
Theo tổng hợp số liệu báo cáo của Bộ Nông nghiệp và PTNT, tính đến tháng 31/01/2016 số nợ đọng của các địa phương khoảng 15.277 tỷ đồng, trong đó 03 khu vực có mức nợ đọng cao nhất là Đồng bằng sông Hồng, Bắc Trung Bộ, miền núi phía Bắc. Một số địa phương có nợ đọng lớn như Bắc Ninh 1.631 tỷ, Thanh Hóa 1.547 tỷ, Thái Bình 1.232 tỷ, Vĩnh Phúc 919 tỷ, Nghệ An 887 tỷ, Hải Dương 879 tỷ, Ninh Bình 770 tỷ, Hà Nam 757 tỷ…
Cá biệt đã có địa phương mất khả năng thanh toán gây dư luận không tốt trong nhân dân. Cụ thể Huyện Phước Long, tỉnh Bạc Liêu nợ XDCB là 397 tỷ đồng.
Báo cáo cũng chỉ rõ nguyên nhân nợ đọng trong xây dựng cơ bản khi thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới. Nguyên nhân nợ đọng là do nhiều yếu tố, một phần do biến động thị trường đất đai nên nguồn thu từ đấu giá đất sụt giảm, không đạt như dự tính đã khiến các địa phương không cân đối được nguồn để trả nợ...
Theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế, tỷ trọng số nợ đọng này chiếm 1,8% tổng nguồn lực huy động và chiếm 5,7% tổng nguồn ngân sách hỗ trợ thực hiện nên cần sớm có biện pháp xử lý dứt điểm. Xây dựng kế hoạch, lộ trình sớm xử lý dứt điểm trước năm 2019, không để phát sinh nợ đọng xây dựng cơ bản mới. Riêng các địa phương tự cân đối ngân sách (trừ tỉnh Quảng Ngãi) phải chủ động sử dụng ngân sách địa phương để cơ bản xử lý dứt điểm số nợ đọng trước tháng 6 năm 2018.
Báo cáo giám sát kiến nghị, “bổ sung tiêu chí về nợ đọng xây dựng cơ bản trong việc thẩm định và xét công nhận địa phương đạt chuẩn nông thôn mới”.
Đối với nợ đọng xây dựng cơ bản phát sinh sau khi có Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường quản lý đầu tư từ vốn ngân sách nhà nước và vốn trái phiếu Chính phủ thì cần làm rõ để xác định trách nhiệm người đứng đầu địa phương đã để xảy ra nợ đọng. “Kiểm điểm, xử lý nghiêm trách nhiệm cá nhân người đứng đầu nếu tiếp tục để xảy ra tình trạng huy động quá sức dân, nợ đọng xây dựng cơ bản sai qui định trong thực hiện Chương trình”, báo cáo giám sát nêu rõ.
Tin bài nổi bật
