Kết quả trên các học viên của 4 huyện ngoại thành Hà Nội gồm Sóc Sơn, Đông Anh, Hoài Đức và Mê Linh cho thấy thật đáng sợ - có 32 trong số 67 người bị phát hiện đang có thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) tồn lưu trong máu. Đáng ngại hơn, người tham gia xét nghiệm, hầu hết không trực tiếp tham gia vào sản xuất nông nghiệp.
Một khảo sát khác cho biết, trong vòng hơn 30 năm qua, diện tích trồng trọt trên cả nước chỉ tăng gần 60%, nhưng lượng phân bón, thuốc trừ sâu… sử dụng tăng đến hơn 500%. Cả nước hiện có gần 100 cơ sở sản xuất, với hơn 16.000 doanh nghiệp kinh doanh buôn bán BVTV và hầu hết đều gia công, sang chai, đóng gói ra thành phẩm từ 90% nguyên liệu nhập của Trung Quốc, khó kiểm soát được thành phần. Bình quân mỗi tỉnh có 265 cơ sở, buôn bán khoảng 5.000 loại thuốc BVTV các loại. Cùng một bệnh, có hàng trăm loại thuốc khác nhau được bày bán khắp các cửa hiệu kinh doanh thuốc BVTV như một ma trận.
Ông Nguyễn Hùng, xã Cư M’tar (M’Drak) tỉnh Đắk Lắc cho biết, lúa bị vàng lá. Đến cửa hiệu này họ bảo dùng thuốc kích thích mầm rễ phát triển, bón thêm phân chuồng, kali; cửa hàng khác lại chỉ định thuốc Vibimzol 75 WP… Cũng cảnh tương tự, bà Nhung, đã sử dụng thuốc mua tại một cửa hiệu trên địa bàn xã, nhưng không khỏi bệnh, bà ra thị trấn tìm mua thuốc khác. Đến mỗi cửa hàng, họ lại chỉ định mỗi loại thuốc khác nhau, khiến bà không biết mua loại nào, đành chọn theo cảm tính.
Theo ngành y tế, lượng thuốc BVTV chỉ được cây hấp thụ một phần, còn lại tồn tại hàng chục năm trong lòng đất, theo nước ngầm phân tán muôn phương. Trung tâm Chống độc Bệnh viện Bạch Mai cảnh báo, với lượng thuốc BVTV tồn dư trong máu khi test nhanh cũng không thể biết rõ được nạn nhân ngộ độc loại thuốc nào. Nhiễm thuốc độc trong máu không chỉ với người làm nông, gia đình ở nông thôn mà những người ở thành phố cũng có khả năng nhiễm khi ăn thực phẩm còn tồn dư thuốc bảo vệ cây trồng. Từ đó không chỉ những làng ung thư xuất hiện, mà tất cả từ làng quê đến thành thị, đều đang đối diện với nguy cơ. Tiếc rằng, những cảnh báo đó, bao nhiêu năm qua dường như vô thanh trước cái lợi quá lớn mang về cho người sản xuất, sự vô cảm, thiếu hiểu biết của người nông dân, cùng sự thiếu trách nhiệm của các cơ quan chức năng liên quan.
