Nông dân Nguyễn Đức (huyện Bù Đăng, tỉnh Bình Phước) cho biết: “Thấy phong trào trồng tiêu rầm rộ cách đây 2 năm, tôi cũng làm theo. Vay ngân hàng cả tỉ đồng. Vườn tiêu 1.600 trụ chưa kịp cho trái, thì bỗng dưng... thối gốc, khô lá, chết hàng loạt, mà không cách chi cứu chữa. Giờ, không biết lấy đâu ra tiền trả lãi ngân hàng, chứ nói chi trả vốn gốc?”. Ở Bình Phước, số hộ nông dân trồng tiêu theo “phong trào” như ông Đức phải kể đến cả... nghìn.
Ông Hồ Như Phợt - Chủ nhiệm Hợp tác xã nông nghiệp an toàn (thị xã Đồng Xoài, tỉnh Bình Phước) - nói: “Người nông dân bao năm nay toàn phát triển nông nghiệp theo kiểu... mò mẫm, làm theo phong trào. Thấy người ta trồng điều, năm đó được mùa, giá cao, cuống cuồng đổ tiền đầu tư cây điều. Rồi cây điều sâu bệnh, giá xuống, thấy mủ caosu tăng giá vùn vụt; thế là chặt điều trồng caosu. Caosu giảm giá thê thảm, trong khi giá hồ tiêu cao ngất ngưởng, lại chặt caosu trồng tiêu... Bây giờ, giá hồ tiêu giảm không bằng 50% giá năm ngoái, chết hàng loạt, thì lâm... cửa tử”. Trong khi đó, có không ít chuyên gia nông nghiệp cho rằng, cái lỗi của người nông dân chỉ một phần, mà lỗi lớn ở đây phải nói thẳng ra là của chính quyền địa phương, của ngành nông nghiệp... Một ngành nông nghiệp phát triển bền vững, không thể phát triển tự phát theo phong trào, hay tự bơi. Trái lại, nó phải dựa trên một nền tảng quy hoạch rõ ràng theo lợi thế vùng miền, khí hậu, thời tiết thích hợp với loại cây gì, con gì...
Mặt khác, nền nông nghiệp đó cũng phải được tư vấn trên cơ sở xu hướng, nhu cầu thị trường, thị hiếu của người tiêu dùng... Ông Vũ Mạnh Hùng - Tổng Giám đốc Tập đoàn Hùng Nhơn (Bình Phước) - nói: “Rất nhiều thất bại, rất nhiều cay đắng từ việc phát triển nông nghiệp theo lối phong trào. Song, đến bây giờ, người nông dân vẫn luẩn quẩn trong cái vòng suy nghĩ không biết nuôi con gì, trồng cây gì...?”. Ai sẽ giúp họ vượt qua cái vòng luẩn quẩn ấy? Và, chỉ khi thoát khỏi cái vòng ấy, mới mong đất nước có được một nền nông nghiệp phát triển cao, như Thủ tướng Chính phủ gần đây kỳ vọng.
