Theo đó có 37 giấy phép được cấp cho 28 doanh nghiệp (DN) khai thác cát, sỏi, trong đó chủ yếu ở hai con sông lớn là Vu Gia-Thu Bồn. Tổng trữ lượng cát, sỏi theo các giấy phép khai thác nêu trên là 7,5 triệu mét khối, với tổng công suất khai thác 1,43 triệu mét khối/năm.
Dù có quy hoạch, cấp phép… nhưng tình trạng khai thác cát, sỏi trên sông Vu Gia, Thu Bồn (Quảng Nam) nhiều năm qua vẫn gây biến đổi mạnh dòng chảy, dẫn đến kết quả hai bờ bị sạt lở nghiêm trọng, người dân mất hàng trăm hécta đất sản xuất...
Trong vòng 5 tháng đầu năm 2018, cơ quan chức năng đã phát hiện và xử phạt các vụ việc khai thác cát sỏi trái phép gần 400 triệu đồng; tước quyền sử dụng giấy phép khai thác khoáng sản đối với 1 DN… Thủ đoạn đối phó với lực lượng chức năng là khai thác ồ ạt vào ban đêm, ở các khu vực chồng lấn… Thậm chí có DN tổ chức cảnh giới, trang bị dụng cụ chống trả khi bị kiểm tra, bắt giữ.
Theo Sở TNMT Quảng Nam, tại các khu vực có DN vi phạm, cá nhân lãnh đạo chính quyền địa phương, buông lỏng quản lý và không loại trừ khả năng chạy theo lợi ích cục bộ nên làm ngơ, bao che, tiếp tay cho các đối tượng vi phạm hoặc xử lý chưa nghiêm các vi phạm.
Ông Nguyễn Viết Lợi - Giám đốc Công an tỉnh Quảng Nam - cũng khẳng định: “Khai thác xảy ra vào ban đêm rất dễ phát hiện bởi tiếng ghe, tiếng máy, nhưng các lực lượng chức năng của địa phương ở đâu? Khai thác ở đâu, tập kết ở đâu địa phương phải biết chứ”.
Theo lệnh của Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam, từ ngày 1.7, tất cả các bãi tập kết cát trái phép sẽ bị đóng cửa và số giấy phép khai thác cát, sỏi trên sông Thu Bồn sẽ xem xét, chỉ còn lại không quá 10 DN được cấp. Hơn hết 45 Chủ tịch xã, dọc theo hệ thống sông Thu Bồn - Vu Gia phải chịu trách nhiệm và bị xử lý theo quy định, nếu để tiếp diễn tình trạng như đã nêu trên.
Nghe thì biết vậy, nhưng một con số so sánh cũng cần chính quyền tỉnh Quảng Nam lưu ý: Trong vài năm qua, Hội An tốn khoảng 140 tỉ đắp kè chống sạt lở, để giữ di sản văn hóa phố cổ; tổng thu từ khai thác cát trên sông Vu Gia của huyện Đại Lộc khoảng 6 tỉ/năm, trong khi một kilômét kè bờ sông hiện nay khoảng 25 tỉ… Chêch lệch giữa bán và “mua” như vậy, liệu có nên đánh đổi như thế không?
