VAR biến đổi những giá trị truyền thống
Trận Derby D'italia hấp dẫn, kích tính đúng như mong đợi của giới mộ điệu với 10 thẻ vàng, 2 thẻ đỏ và 5 bàn thắng. Có những cái lắc đầu, sự giận dữ của Conte, có cả tình huống Ronaldo bị thay ra ngoài và ngồi phân trần với Dybala nhưng đề tài nhiều nhất sau trận đấu lại là những quyết định của trọng tài và VAR.
Công nghệ hỗ trợ video một lần nữa đóng vai trò quan trọng, phân định thắng thua một trận đấu. 3/5 bàn thắng tại sân Allianz trực tiếp có sự can thiệp của VAR. Nếu pha kéo ngã Chiellini của Darmian là khá rõ ràng, thì cú giẫm nhẹ lên gót chân Lautaro diễn ra quá nhanh và rất khó để nhìn nhận bằng mắt thường. De Ligt đã trưởng thành, học được không ít "ngón nghề" của hậu vệ Serie A nhưng thời đại công nghệ lại không để nhiều đất diễn cho tiểu xảo.
Đàn anh và có thể coi là sư phụ của De Ligt, Chiellini có lẽ là người thấm nhuần điều này. Ở tình huống Inter Milan gỡ hòa 2-2, trung vệ người Italia chơi tiểu xảo, cố tình ngả người vờ bị kéo ngã. Nét diễn và động tác hình thể của Chiellini không chỗ chê và thực tế cũng đã đánh lừa được trọng tài chính Gianpaolo Calvarese. Tuy nhiên, công nghệ VAR không dùng cảm tính để định đoạt và băng hình đã "minh oan" cho Lukaku, đồng thời công nhân bàn thắng hợp lệ.
Tiểu xảo là một phần trong bóng đá. Với bóng đá Italia, các hậu vệ đưa những trò "ma giáo" lên hàng bậc thầy, khiến mọi tiền đạo đối phương đều phải e dè. Một cá nhân kiệt xuất, minh mẫn như Zidane cũng phải kết thúc nghiệp chơi bóng sau tình huống khiêu khích của Marco Materazzi, người được gọi là "ác quỷ" trong bóng đá nhưng vẫn là "thiên thần" trong lòng người hâm mộ Italia. Nói vậy để thấy, việc đánh giá một cá nhân, hiện trạng trong bóng đá đôi khi là sự đối lập và chỉ mang tính tương đối.
Những chiêu trò là một phần của cuộc chơi. Điều đó có thể còn tranh cãi, nhưng việt vị thì chắc chắn là một phần trong luật lệ bóng đá. Thế nhưng, ngay cả đạo luật này cũng ngày càng bị ảnh hưởng bởi VAR. Tình huống trọng tài không công nhận bàn gỡ của Chelsea bởi lỗi việt vị của Ben Chilwell khiến khán giả rối mắt. Đường kẻ phân định việt vị dường như chênh nhau bằng... nách.
Trong suốt 150 năm tồn tại, luật việt vị chưa bao giờ hoàn hảo và có thể sẽ không bao giờ đạt tới điểm đó. Mục đích ban đầu của luật chỉ để ngăn chặn việc tất cả dí sát xuống khung thành hoặc tiền đạo đối phương đứng ngang hàng thủ môn. Kể từ khi ra đời, nó đã được tinh chỉnh và tự do hóa, sửa đổi nhưng hiếm khi được đơn giản hóa. VAR không mang đến sự hoàn hảo, thậm chí cũng có sai số nhất định bởi hạn chế hiển thị 2D và số khung hình/giây. Song, công nghệ cung cấp được sự chính diện, giúp trọng tài không cần mường tượng hay phân vân nhiều.
Hôm thứ Bảy (giờ Châu Âu), tiền đạo Edinson Cavani mới nhận xét VAR khiến vẻ đẹp bản chất của bóng đó mất đi. "Ví như bạn sẽ không biết tại sao trọng tài lại thổi phạt hoặc việt vị. Đôi khi ghi bàn xong phải đợi 2 phút mới có thể ăn mừng, hoặc tệ hơn ăn mừng xong thì bàn thắng không được công nhận do móng tay hoặc tóc đã ở thế việt vị". Những lời nói ấy như tiên định trường hợp của Ben Chilwell chỉ 1 ngày sau.
VAR chỉ có giá trị khi sử dụng?
VAR đóng vai trò then chốt, định đoạt "kẻ khóc, người cười" ở 2 trận đấu tại Italia và Anh. Thế nhưng, chưa hẳn là công nghệ này đã được trọng tài sử dụng hết công suất. Đó cũng chính là tranh cãi.
Ở bàn ấn định tỉ số 3-2 của Juventus, Cuadrado dường như cố tình vướng chân vào pha can thiệp của Perisic. Tuy nhiên, khi tiền vệ người Colombia ngã ra, trọng tài chính Calvarese lại không đi kiểm tra VAR mà ngay lập tức chỉ tay vào chấm phạt đền. Tương tự, ở bàn thắng duy nhất của Leicester, bóng đã chạm tay Ayoze Perez vài nhịp trước khi đưa đến chân Tielemans. Đương nhiên, có đủ lý luận để giải thích, bởi bóng bật từ đùi Perez trước khi chạm tay và phải mấy nhịp bóng sau, "Bầy cáo" mới có bàn.
Không dễ gì xét đoán đúng sai. Bản thân trọng tài có cái lý riêng bởi chính họ mới là người quyết định, còn VAR chỉ là công cụ hỗ trợ. Tuy nhiên, khi lựa chọn không tham khảo công nghệ trong những tình huống mang tính quyết định, việc phải nhận chỉ trích là khó tránh, nhất là khi phía đối phương lại chịu thiệt bởi các quyết định của VAR.
Sau trận, huấn luyện viên Thomas Tuchel không đưa ra bất kỳ bình luận hay ý kiến nào, bởi "không nhìn rõ". Tuy nhiên, vị chiến lược gia người Đức khẳng định "VAR không giải quyết những pha bóng tranh cãi cho Chelsea", dù trợ lý của ông và các cầu thủ đều đã xem lại băng hình và yêu cầu.
Trước đây, cựu huấn luyện viên của The Blues - Frank Lampard cùng từng nói, VAR cung cấp "góc nhìn thứ 2" cho trọng tài chính nên muốn chúng có giá trị thì đích thân trọng tài phải đi kiểm tra lại. Mãi đến thời Tuchel, câu nói ấy vẫn có giá trị.
Trong khi đó, "người hùng" của Leicester là Tielemans lại bật cười nói lời cảm ơn VAR, bởi công nghệ này đã được dùng đúng thời điểm giúp đội bóng của anh giành chiến thắng. "Quyết định ấy là khó khăn nhưng phải được đưa ra, việt vị là việt vị".
Chuyện bóng đá, có kẻ khóc thì cũng có người cười. VAR dường như đang khiến khiến nhiều giá trị của làng túc cầu phai mờ nhưng chính công nghệ này cũng chưa phát huy được hết giá trị tự thân.
