“Tình ngay, lý gian”
Chỉ ít giờ trước khi bước sang năm 2021, Liên đoàn bóng đá Anh (FA) đã đưa ra án phạt chính thức dành cho Edinson Cavani về lỗi “phân biệt chủng tộc”. Tiền đạo người Uruguay bị treo giò 3 trận, nộp phạt 100.000 bảng và phải trải qua 1 khoá “giáo dục”. Đó là một án phạt nặng dành cho hành vi phân biệt chủng tộc, thế nhưng câu chuyện của Cavani lại tạo ra tranh cãi.
Nhắc sơ qua về vụ việc, sau trận thắng Southampton, Cavani đáp lại bằng lời cảm ơn lời chúc mừng của người bạn từ Uruguay bằng cách diễn đạt mà ở Nam Mỹ để chỉ sự thân mật (Gracias, Negrito).
Ngay khi có phản ánh cho rằng, cách nói đó của Cavani có ý phân biệt chủng tộc, anh lập tức xoá bài viết và lên tiếng xin lỗi. Nhưng FA vẫn không thay đổi quan điểm, án phạt đã được đưa ra, Cavani rơi vào thế “tình ngay, lý gian”.
Làn sóng phản đối từ quê nhà
Án phạt được đưa ra, Cavani chấp nhận, không kháng án. Anh muốn sai sót của mình không trở thành đề tài nóng gây tranh cãi kéo dài. Nói cách khác thì anh muốn được yên thân.
Nhưng từ quê nhà Uruguay, làn sóng phản đối đã nổi lên. “Nổ tiếng súng đầu tiên”, Hiệp hội cầu thủ chuyên nghiệp Uruguay (AFU) đã gửi đi một thông báo với nội dung bảo vệ Cavani và nhanh chóng được nhiều cầu thủ chia sẻ trên mạng xã hội.
"Đầu tiên, chúng ta phải lên án sự tùy tiện của FA. Chính họ đã thực hiện hành vi phân biệt đối xử, chống lại văn hóa và lối sống của người dân Uruguay", AFU viết: “Án phạt cho thấy quan điểm thiên vị, giáo điều và dân tộc của FA chỉ cho phép một cách hiểu chủ quan”.
AFU tin rằng Cavani chỉ sử dụng cách diễn đạt thông thường, thể hiện sự trìu mến, với người yêu mến như ở Châu Mỹ vẫn vậy, nên nhấn mạnh: “FA đã thể hiện sự thiếu hiểu biết và coi thường chủ nghĩa đa văn hoá của thế giới. FA không chỉ trừng phạt một người, mà còn cả nền văn hóa của chúng tôi, cách sống của chúng tôi, đó thực sự là một hành động kỳ thị và phân biệt chủng tộc".
Không lâu sau đó, Liên đoàn bóng đá Nam Mỹ (CONMEBOL) cũng có ý kiến chính thức với quan điểm tương tự. Họ chỉ nói thêm rằng, “việc trừng phạt và đánh giá những bình luận này có thể ảnh hưởng đến cầu thủ và danh tiếng của họ, vì vậy chúng phải luôn được thực hiện trong khi cân nhắc bối cảnh mà chúng được tạo ra và trên hết là đặc thù văn hóa của mỗi cầu thủ và quốc gia”.
Góc nhìn của FA có phiến diện?
Từ Nam Mỹ, hẳn nhiên họ hiểu rõ nhất vấn đề, vì nếu thực sự Cavani nói điều đó với hàm ý phân biệt chủng tộc, anh đáng bị phạt nhiều hơn thế.
Ảnh: Twitter
Với FA, họ đánh giá sự việc theo quan điểm, góc nhìn của mình. Họ diễn giải các thuật ngữ trong luật để cho thấy rằng, dù hành vi có thể hiện rõ ràng hay chỉ mang hàm ý đụng chạm đến các vấn đề nhạy cảm như quốc tịch, màu da… thì sự trừng phạt là đương nhiên.
Từ "Negrito" được dịch ra tiếng Anh có nghĩa là “Anh chàng da đen nhỏ bé” (Little black one). Và khi đã chạm đến màu da, FA cứ thế vận dụng luật để tin Cavani đã phân biệt chủng tộc.
Cơ sở cho hành động đó của FA là năm 2011, họ đã từng treo giò Luis Suarez còn nặng hơn thế (8 trận) khi có hành vi phân biệt với Patrice Evra – cũng được cho là dùng từ "Negrito" nhưng cựu tiền đạo của Liverpool vẫn phủ nhận. Tuy nhiên, vấn đề ở chỗ, tình huống và bản chất của 2 sự vụ là khác nhau.
Hành vi của Suarez được thực hiện trực tiếp trong trận đấu, giữa 2 đối thủ, 2 con người có quốc tịch khác nhau, màu da khác nhau, gây ra sự phẫn nộ đối với người bị đối xử và sau đó lan rộng. Ngược lại, Cavani nói với người bạn của mình, thông qua mạng xã hội, thể hiện sự thân thiết trong một nét văn hoá mà cả một cộng đồng đều đồng tình.
Thêm nữa, khi FA dịch từ "Negrito" sang tiếng Anh, khép thành tội cho Cavani cũng được cho là sai bối cảnh. Đó là lý do Học viện Văn thư của Uruguay, một tổ chức chuyên bảo vệ và quảng bá ngôn ngữ Tây Ban Nha được sử dụng ở Uruguay, cũng chỉ trích lệnh cấm mà FA đưa ra.
