EURO 2020, 60 năm lịch sử và thuở sơ khai ban đầu ấy...

TAM NGUYÊN |

Muộn 1 năm so với kế hoạch, cuối cùng bánh xe EURO 2020 cũng chuẩn bị lăn, đánh dấu kỷ niệm 61 năm kể từ thời điểm Liên Xô trở thành đội đầu tiên vô địch Châu Âu…

33 năm để ý tưởng thành hiện thực

Giải vô địch Châu Âu đầu tiên diễn ra vào năm 1960 nhưng khởi nguồn của nó còn xa hơn thế và bắt đầu là một câu chuyện dài của những mâu thuẫn. Hồi đó, bóng đá Châu Âu rất khác...

Tổng thư ký Liên đoàn bóng đá Pháp - Henri Delaunay lần đầu tiên đưa ra ý tưởng về EURO vào năm 1927, khoảng 3 năm trước kỳ World Cup đầu tiên, thế nhưng phải mất 33 năm, giấc mơ của ông mới thành hiện thực.

Chiếc cúp vô địch EURO được đặt theo tên của Henri Delaunay. Ảnh: EFE
Chiếc cúp vô địch EURO được đặt theo tên của Henri Delaunay. Ảnh: EFE

Delaunay không còn sống để chứng kiến ​​điều đó, khi kế hoạch vĩ đại của ông bị trì hoãn bởi Chiến tranh thế giới thứ II. Những năm sau năm 1945, lục địa này bị chia cắt bởi chính trị.

Vào giữa những năm 1950, tình hình mới ổn định, Liên đoàn bóng đá Châu Âu (UEFA) được thành lập năm 1954, kéo theo sự ra đời của Cúp Châu Âu (European Cup), sau đó là Cúp các quốc gia Châu Âu (Euro Nations’ Cup) với lần tổ chức đầu tiên vào năm 1960.

Đó là một dự án đầy tham vọng, vậy nhưng một số quốc gia không quan tâm. Tây Đức, Italia, Bỉ và Hà Lan chẳng buồn tham gia vòng loại, cả Anh, Scotland, Xứ Wales và Bắc Ailen cũng vậy. Cuối cùng, 17 quốc gia quyết định tham gia, vừa đủ để tiến hành như kế hoạch ban đầu, với CH Ailen và Tiệp Khắc gặp nhau ở vòng sơ loại.

Nhà vô địch đầu tiên

Tại vòng loại chính thức 16 đội, trận lượt đi giữa Liên Xô và Hungary tại Moscow ngày 28.9.1958 chứng kiến kỷ lục đáng kinh ngạc, với 100.572 người đến xem tại sân Central Lenin (sau đổi tên thành Luzhniki). Đây vẫn là số khán giả cao nhất trong tất cả các trận đấu nào liên quan đến EURO. Có lẽ yếu tố mới lạ đã đóng vai trò quan trọng, bởi các câu lạc bộ Liên Xô không tham dự Cúp Châu Âu cho đến năm 1966.

Cặp đấu này phải chờ đúng 1 năm mới hoàn tất 2 lượt trận, với kết quả chung cuộc 4-1 cho Liên Xô, trong khi các cặp còn lại kết thúc vòng loại vào tháng 10.1959. Pháp thắng Hy Lạp chung cuộc 8-2, Romania thắng 3-2 trước Thổ Nhĩ Kỳ, Áo thắng Na Uy 6-2, Nam Tư vượt qua Bulgaria 3-1, Đông Đức thua Bồ Đào Nha 2-5, Ba Lan, Đan Mạch lần lượt thua Tây Ban Nha và Tiệp Khắc với tỉ số 2-7, 3-7.

Ở vòng 8 đội, do nhà độc tài Franco cấm Tây Ban Nha đến thi đấu tại Moscow nên Liên Xô được xử thắng, còn lại Pháp tiếp tục thể hiện sức mạnh với chiến thắng chung cuộc 9-4 trước Áo, Nam Tư hạ gục Bồ Đào Nha 6-3 và Tiệp Khắc thắng Romania 5-0.

“Con nhện đen” Lev Yashin giúp đội tuyển Liên Xô đăng quang. Ảnh: UEFA
“Con nhện đen” Lev Yashin giúp đội tuyển Liên Xô đăng quang. Ảnh: UEFA

Tại Vòng chung kết vào tháng 7.1960, chủ nhà Pháp và Nam Tư đã cống hiến trận đấu nhiều bàn thắng nhất trong lịch sử EURO, với kết quả 5-4 cho đội bóng Trung Âu. Liên bang Xô Viết (như hiện nay là tổng hợp của các đội Nga, Ukraine, Belarus, Moldova, Estonia, Latvia, Litva, Georgia, Armenia, Azerbaijan, Kazakhstan, Uzbekistan, Tajikistan, Kyrgyzstan và Turkmenistan) thắng Tiệp Khắc 3-0 ở cặp còn lại.

Trận chung kết, Liên Xô đối đầu Nam Tư (hiện tại đã tách ra thành Serbia, Croatia, Bosnia-Herzegovina, Slovenia, Montenegro, Bắc Macedonia, Kosovo), 2 đội phải kéo dài đến hiệp phụ mới phân định thắng-thua. Liên Xô đi vào lịch sử với tư cách là đội đầu tiên vô địch Châu Âu. Đó cũng là chức vô địch duy nhất của họ, với thủ môn Lev Yashin huyền thoại.

Đội hình tiêu biểu của giải đấu năm đó được xếp theo đội hình 1-2-3-5, gồm 5 cầu thủ Liên Xô, 4 cầu thủ Nam Tư và 2 cầu thủ Tiệp Khắc.

Các giải đấu năm 1964, 1968, 1972, 1976 vẫn duy trì 4 đội vào Vòng chung kết, chứng kiến chiến thắng của Tây Ban Nha, Italia, Tây Đức, Tiệp Khắc. Đến EURO 1980, số đội tăng lên 8 và Tây Đức vô địch lần thứ hai, năm 1984 là chiến thắng của người Pháp, 4 năm sau đến lượt Hà Lan và Đan Mạch gây bất ngờ năm 1992 khi tham dự với tư cách đội thế chỗ Nam Tư.

EURO 1996 có 16 đội và đội tuyển Đức thống nhất lên ngôi. Pháp đăng quang lần thứ hai năm 2000, trước khi Hy Lạp gây sốc vào năm 2004. 2008 và 2012 là sự thống trị của Tây Ban Nha, trước khi Bồ Đào Nha lên ngôi lần đầu tiên năm 2016 - giải đấu có 24 đội.

TAM NGUYÊN
TIN LIÊN QUAN

Đêm nay, EURO 2020 khai mạc: Lời tuyên chiến từ Châu Âu

Lê Vinh |

EURO 2020 là biểu tượng cho sự kết nối, tinh thần đoàn kết mà Châu Âu gửi đến toàn thế giới trong cuộc chiến chống dịch COVID-19.

UEFA giới thiệu chiếc cúp cho Vua phá lưới EURO 2020

TAM NGUYÊN |

Các chân sút tại EURO 2020 đã biết được giải thưởng dành cho người chiến thắng như thế nào.

Đánh giá những mối nguy COVID-19 sát ngày khai mạc EURO 2020

MINH TRIẾT |

Thời gian đếm ngược đến ngày khai màn EURO 2020 chỉ còn chưa tới 72 tiếng nhưng những mối nguy từ dịch COVID-19 vẫn chưa chắc chắn được giải quyết triệt để.

Nở rộ dịch vụ cho thuê người yêu về nhà ra mắt dịp Tết

Phùng Nhung |

Nhiều người trẻ mỗi dịp về quê ăn Tết lại bị bố mẹ thúc giục chuyện yêu đương, kết hôn, sinh con. Vì lẽ đó, họ tìm đến dịch vụ cho thuê người yêu để trấn an tâm lý gia đình.

Nhìn lại diễn biến vụ bé trai rơi xuống trụ bê tông ở Đồng Tháp

Bảo Bình - Dương Anh |

Liên quan vụ bé trai rơi xuống trụ bê tông ở Đồng Tháp, sau hơn nửa tháng tìm kiếm, lực lượng cứu hộ đã đưa được đoạn cọc thứ nhất (dài 12m) trong số 3 đoạn của cọc bêtông lên mặt đất và đang tiến hành các bước cứu hộ tiếp theo.

Khoảnh khắc AFF Cup: Khép lại hành trình của ông Park Hang-seo

NHÓM PV |

Bản tin Khoảnh khắc AFF Cup ngày 17.1. AFF Cup 2022 kết thúc, khép lại hành trình của huấn luyện viên Park Hang-seo với bóng đá Việt Nam.

Khởi tố Giám đốc Trung tâm đăng kiểm duy nhất ở Hòa Bình

PV |

Hoà Bình - Cơ quan công an vừa khởi tố các bị can liên quan đến vụ án “Nhận hối lộ” xảy ra tại Trung tâm đăng kiểm xe cơ giới 28-01S thuộc Sở Giao thông vận tải Hòa Bình.

Rung lắc thượng tầng tại Eximbank: Thập kỷ rối ren chưa kết thúc

Đức Mạnh |

Cơ cấu thượng tầng tại Ngân hàng Eximbank đã có nhiều biến động mạnh. Cổ đông ngoại gắn bó 16 năm đã chuyển nhà, thế chân bởi nhân tố bí ẩn liên quan đến Tập đoàn Bamboo Capital.

Đêm nay, EURO 2020 khai mạc: Lời tuyên chiến từ Châu Âu

Lê Vinh |

EURO 2020 là biểu tượng cho sự kết nối, tinh thần đoàn kết mà Châu Âu gửi đến toàn thế giới trong cuộc chiến chống dịch COVID-19.

UEFA giới thiệu chiếc cúp cho Vua phá lưới EURO 2020

TAM NGUYÊN |

Các chân sút tại EURO 2020 đã biết được giải thưởng dành cho người chiến thắng như thế nào.

Đánh giá những mối nguy COVID-19 sát ngày khai mạc EURO 2020

MINH TRIẾT |

Thời gian đếm ngược đến ngày khai màn EURO 2020 chỉ còn chưa tới 72 tiếng nhưng những mối nguy từ dịch COVID-19 vẫn chưa chắc chắn được giải quyết triệt để.