Hơn 26.300 tỉ đồng mới là… hoàn trả trước mắt!
Điểm đáng lưu ý, tại kết luận thanh tra sai phạm ở Khu đô thị mới Thủ Thiêm (KĐTM Thủ Thiêm) công bố ngày 26.6, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo buộc TPHCM phải hoàn trả ngay khoản tiền đến thời điểm 30.9.2018 hơn 26.300 tỉ đồng.
Trao đổi với báo chí, Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Thành Phong cam kết sẽ làm khẩn trương đúng thời hạn.
Theo phân tích của thanh tra, toàn bộ quỹ đất trong KĐTM Thủ Thiêm là 221,68ha được tạo ra bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước. UBND TPHCM đã tạm ứng, quản lý, sử dụng nguồn vốn ngân sách (chưa đúng với quy định tại Nghị định số 124/NĐ-CP) để đầu tư KĐTM Thủ Thiêm, nhưng không thực hiện hoàn trả tạm ứng hàng năm theo Luật Ngân sách tổng tiền hơn 26.300 tỉ đồng.
Như vậy số tiền trên mới chỉ là tiền tạm ứng phải hoàn trả ngân sách, tức mới là khoản tiền trước mắt, chưa phải tiền sai phạm và chênh lệch.
Nguồn đâu trả số tiền trên? Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Thành Phong chưa trả lời trực diện mà cam kết sẽ có câu trả trong họp báo (tuần sau). Nhưng theo nhiều ý kiến, số tiền này không khó với TPHCM, bởi trước hay sau cũng phải trả tiền tạm ứng và nguồn thu đã sẵn từ các dự án trong KĐTM Thủ Thiêm. Theo báo cáo của UBND TPHCM và kiểm tra của thanh tra, tổng thu dự kiến đến thời điểm hiện nay từ KĐTM Thủ Thiêm hơn 74.600 tỉ đồng.
Còn hàng chục nghìn tỉ đồng khác?
Phân tích của Thanh tra Chính phủ, tạm ứng ngân sách để đầu tư KĐTM Thủ Thiêm nhưng chính quyền TPHCM đã không tính lãi trên khoản tạm ứng từ ngân sách vào chi phí đầu tư bình quân khoảng 10.500 tỉ đồng (tạm tính đến thời điểm 30.9.2018). Từ đó dẫn đến việc UBND TPHCM lấy chi phí đầu tư bình quân làm mức giá tối thiểu để tính tiền sử dụng đất các lô đất thương mại - dịch vụ - nhà ở đã giao cho chủ đầu tư các dự án trong KĐTM Thủ Thiêm chưa chính xác.
Cụ thể, UBND TPHCM đã duyệt cho 1m2 đất thương mại - dịch vụ - nhà ở là 26 triệu đồng/m2, thấp hơn khoảng 50% so với đơn giá đã được các sở, ngành đề xuất ban đầu. Từ đó dẫn tới thu không đủ bù chi nguy cơ gây thiệt hại ngân sách, trong khi các doanh nghiệp đầu tư thì hưởng lợi chênh lệch địa tô quá lớn.
Cụ thể, theo báo cáo của UBND TPHCM về đánh giá tổng quan cân đối vốn khi đầu tư KĐTM Thủ Thiêm và kết quả thanh tra cho thấy, tổng chi phí phải trả ở KĐTM Thủ Thiêm là hơn 83.335 tỉ đồng, trong khi tổng thu dự kiến đến thời điểm hiện nay từ KĐTM Thủ Thiêm hơn 74.600 tỉ đồng, mất cân đối vốn trên 8.700 tỉ đồng.
Không chỉ số tiền trên 8.700 tỉ đồng mất vốn. Theo Thanh tra Chính phủ, bởi không tính lãi tạm ứng vốn ngân sách nên khoản chênh lệch so với phê duyệt chi phí đầu tư bình quân hơn 17.000 tỉ đồng; khoản chênh lệch giảm giữa các quyết định phê duyệt giá trị quyền sử dụng đất để thanh toán cho dự án BT gần 4.000 tỉ đồng; các khoản do phê duyệt tổng mức đầu tư của các dự án BT tăng sai khoảng hơn 1.734 tỉ đồng...
Bởi vậy, ngoài kiến nghị Thủ tướng yêu cầu TPHCM phải hoàn trả hơn 23.300 tỉ đồng, Thanh tra Chính phủ cũng đề nghị UBND TPHCM kiểm tra, làm rõ và báo cáo Thủ tướng Chính phủ đối với khoản lãi trên số tiền tạm ứng từ ngân sách nhà nước khoảng 10.503 tỉ đồng; xử lý đối với khoản chênh lệch do xác định, trình và phê duyệt chi phí đầu tư bình quân hơn 17.000 tỉ đồng; kiến nghị giao cho Kiểm toán Nhà nước kiểm toán, xác định lại tổng mức đầu tư và giá trị tiền sử dụng đất theo giá thị trường để tránh thất thoát tiền của Nhà nước, khắc phục tình trạng mất cân đối vốn; trong quá trình kiểm toán, đề nghị xem xét khoản chênh lệch như thanh tra phát hiện trên.
Như vậy ngoài hơn 26.300 tỉ đồng phải hoàn trả, TPHCM và nhiều doanh nghiệp ở KĐTM Thủ Thiêm còn sẽ “đau đầu” khi số tiền hàng chục nghìn tỉ khác được làm rõ.
Luật sư Bùi Phúc Thạch (Cty Luật hợp danh Nam Trí Việt): Như kết luận của Thanh tra Chính phủ về với KĐTM Thủ Thiêm thì nhiều cá nhân và tập thể cán bộ đã có liên quan đến sai phạm. Những sai phạm này là rất nghiêm trọng, có dấu hiệu tội phạm hình sự về các tội như: Tội vi phạm các quy định về quản lý đất đai (Điều 174 Bộ Luật Hình sự năm 1999 nay là Điều 229 Bộ Luật Hình sự năm 2015); hay các tội phạm khác về chức vụ (tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ, tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng…).
