Sai phạm có hệ thống
Cty TNHH Anh Việt Hương (Cty Anh Việt Hương) được UBND tỉnh Thanh Hoá cấp phép khai thác khoáng sản năm 2014 để khai thác đá vôi làm vật liệu xây dựng tại xã Xuân Phúc, huyện Như Thanh. Diện tích được cấp phép là 30.000m2, khai trường 10.000m2, thời hạn khai thác 25 năm.
Tuy nhiên, năm 2015, Cty Anh Việt Hương đã tự ý mở rộng khai trường khoảng 12.495m2 đất tại xã Xuân Phúc, trong đó có 9.693m2 đất lúa, 2.802m2 đất sản xuất kinh doanh. Hành vi này của Cty Anh Việt Hương đã được cơ quan chức năng kết luận là trái pháp luật. Cụ thể, năm 2015, Sở TNMT kiểm tra, phát hiện sai phạm. Chánh Thanh tra sở đã ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai về hành vi “Chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa không được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho phép, vi phạm điểm a, khoản 3, Điều 6 Nghị định số 102/2014/NĐ-CP ngày 10/11/2014 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai”; mức phạt là 10 triệu đồng.
Thay vì kiên quyết yêu cầu Cty Anh Việt Hương phải trả lại hiện trạng của đất, làm lại hồ sơ mở rộng khai trường, nhất là thủ tục chuyển đổi đất lúa và chỉ đạo theo dõi sát sao thì Sở TNMT Thanh Hoá chỉ phạt cho tồn tại và hướng dẫn để Cty hợp thức hoá sai phạm.
Năm 2016, Cty Anh Việt Hương được UBND tỉnh Thanh Hoá chấp thuận chủ trương cho mở rộng khai trường đối với 12.495m2 đất mở rộng trái phép. Chủ trương này là cơ hội để Cty hợp thức hoá sai phạm. Nhưng từ đó đến nay, Cty Anh Việt Hương vẫn không thực hiện thủ tục thuê đất, tiếp tục sai phạm, không đóng thuế.
Theo ông Đào Trọng Quy – Giám đốc Sở TNMT thì sự chậm trễ của Cty Anh Việt Hương là do vướng giải phóng mặt bằng và thủ tục. Ông Quy không nói về trách nhiệm của ngành trong việc này.
Cứ vi phạm pháp luật rồi cho hợp thức hoá
Năm 2020, khi báo chí và người dân phản ánh thì Sở TNMT mới vào cuộc lần nữa. Lần này, vi phạm của Cty Anh Việt Hương được xác định là hành vi bao chiếm đất trái pháp luật. Cụ thể, Thanh tra Sở TNMT Thanh Hoá đã kết luận việc Cty Anh Việt Hương sử dụng 12.495m2 đất nói trên là "hành vi chiếm đất, vi phạm điểm e, Khoản 3, Điều 14 Nghị định số 91/2019/NĐ-CP ngày 19.11.2019 của Chính phủ”.
Thay vì bị xử phạt số tiền theo khung từ 120 – 300 triệu đồng do vi phạm theo nghị định trên thì Sở TNMT chỉ buộc Cty nộp số tiền được xác định là thu lợi bất hợp pháp từ hành vi chiếm đất là hơn 55 triệu đồng và đề nghị Cty tiếp tục hoàn thiện hồ sơ thuê đất.
Lý giải điều này, Sở TNMT cho rằng, đã hết thời hiệu xử phạt của Luật Xử lý vi phạm nên không xử phạt theo khung quy định.
Không chỉ bao chiếm trái phép 12.495m2 làm khai trường, từ năm 2017, Cty Anh Việt Hương còn chiếm 800m2 đất làm kho chứa vật liệu nổ công nghiệp. Kết luận của Thanh tra Sở TNMT Thanh Hoá chỉ rõ: “Cty Anh Việt Hương đã có hành vi chiếm đất (diện tích 800m2), vi phạm điểm b, khoản 2, Điều 14 Nghị định 91/2019/NĐ-CP; khung phạt từ 10 triệu đồng đến 20 triệu đồng".
Thay vì phải nghiêm khắc đề nghị UBND tỉnh thu hồi giấy phép khai thác vì đã vi phạm pháp luật có hệ thống thì Sở TNMT cũng lại xử phạt 15 triệu đồng rồi yêu cầu Cty “thực hiện tiếp thủ tục giao đất, cho thuê đất”.
Những sai phạm của Cty Anh Việt Hương đã rõ. Nhiều cán bộ cấp xã liên quan bị kỷ luật. Cụ thể, ông Nguyễn Quang Phương – Phó Chủ tịch UBND xã bị kỷ luật khiển trách, bà Nguyễn Huyền Trang – công chức địa chính xã Xuân Phúc bị cảnh cáo, tập thể phòng TNMT huyện Như Thanh và UBND xã Xuân Phúc kiểm điểm rút kinh nghiệm sâu sắc.
Cách xử lý của Sở TNMT Thanh Hoá khiến nhiều doanh nghiệp và người dân không yên tâm. Ông Nguyễn Trọng Cử - GĐ một doanh nghiệp trên địa bàn bức xúc: “Với kiểu xin không được, cứ vi phạm, chây ỳ rồi được hợp thức hoá thì còn đâu là kỷ cương phép nước. Điều này tạo tiền lệ xấu, ảnh hưởng không nhỏ đến môi trường cạnh tranh bình đẳng và tính thượng tôn pháp luật, gây bất bình dư luận”.
