“Ngồi phòng lạnh, biến quy hoạch đô thị thành tờ giấy lộn”
Bản kết luận thanh tra số 39/KL-TTr ngày 17/5/2022 của Thanh tra Bộ Xây dựng dày 104 trang, đã chỉ ra nhiều sai phạm trong công tác quy hoạch xây dựng, điều chỉnh quy hoạch xây dựng, quản lý xây dựng theo quy hoạch được duyệt tại khu vực hai bên tuyến đường Lê Văn Lương, Tố Hữu, Nguyễn Thanh Bình và Khu đô thị Trung Hòa - Nhân Chính.
Đặc biệt, Thanh tra Bộ Xây dựng cho rằng, các Sở Quy hoạch Kiến trúc, Sở Xây Dựng, UBND các quận Thanh Xuân, Nam Từ Liêm, Hà Đông, Cầu Giấy cung cấp thông tin chưa kịp thời, chưa đầy đủ dẫn đến khó khăn cho công tác thanh tra. Đồng thời, Thanh tra Bộ Xây dựng cũng đề nghị, Thành phố Hà Nội và các đơn vị có tên nêu trên theo thẩm quyền kiểm điểm, xử lý trách nhiệm tổ chức, cá nhân có vi phạm.
Trách nhiệm của các cơ quan chức năng, các cấp chính quyền đã được Thanh tra chỉ rõ trong kết luận, nó nguy hại đến mức ngay cả UBND Thành phố Hà Nội còn ban hành văn bản chưa phù hợp với quy định pháp luật. Và hậu quả của nó để lại là vô cùng lớn khi các dự án được lập, chấp thuận tổng mặt bằng, phương án kiến trúc tỉ lệ 1/500, rồi điều chỉnh, điều chỉnh nhiều lần, có dự án điều chỉnh tới 5 lần nhưng không được công bố công khai, dẫn đến các cơ quan chức năng có thẩm quyền không biết để quản lý, giám sát thực hiện theo các quy định pháp luật.
Điển hình như Dự án tổ hợp văn phòng, dịch vụ thương mại và nhà ở Thành An Tower do Tổng Công ty Thành An - Công ty TNHH MTV là chủ đầu tư, sở Quy hoạch Kiến trúc Hà Nội đã “ngồi phòng lạnh” làm tờ trình số 563/TTr-QHKT gửi UBND TP.Hà Nội điều chỉnh tầng cao công trình tại ô đất số 20 tối đa 25 tầng. Trong khi đó, Quy hoạch chi tiết tỉ lệ 1/500 hai bên đường Láng Hạ - Thanh Xuân được phê duyệt tầng cao công trình trung bình chỉ có 5 tầng. Còn UBND TP.Hà Nội, năm 2008 ban hành văn bản số 3362/UBND - GT chấp thuận quy hoạch định hướng Dự án là đất cơ quan, văn phòng, nhưng đến năm 2010 lại ban hành văn bản số 2079/UBND-KH&ĐT chấp thuận địa điểm nghiên cứu, lập và thực hiện dự án xây dựng công trình hỗn hợp có chức năng văn phòng, dịch vụ thương mại và căn hộ chung cư để bán.
Đây chỉ là một trong những công trình điển hình mà sở Quy hoạch Kiến trúc Hà Nội, UBND TP.Hà Nội đã “bỏ qua” các thông tư, Nghị định, các quy định pháp luật, biến quy hoạch đô thị thành tờ giấy lộn, sẵn sàng thay đổi quy hoạch mà không tính đến các yếu tố khác như mật độ xây dựng, dân cư, chất lượng sống của người dân… Chính điều này đã góp phần khiến Hà Nội những năm qua tắc đường, ngập lụt, ô nhiễm môi trường, có những khối bêtông trọc trời, sừng sững mọc lên hai bên tuyến đường, mà không bao giờ có thể sửa chữa được.
Làm rõ những dấu hiệu tham nhũng chính sách trong quy hoạch
Trao đổi với Báo Lao Động, Đại biểu Quốc hội Trương Xuân Cừ (đoàn Hà Nội) cho rằng, thời gian qua, vấn đề trục lợi trong quy hoạch là một trong những vấn đề nổi cộm nhận được nhiều sự quan tâm của người dân, dư luận. Trong đó, nhiều khu vực của Hà Nội “tấc đất, tấc vàng”, nhiều khu vực có không gian phát triển chiều cao sinh ra giá trị lợi nhuận lớn nên thực tế cũng đã xảy ra những vụ việc vi phạm liên quan tới không gian quy hoạch, mật độ xây dựng.
Theo ông Cừ, ở đây, dư luận có đặt những nghi vấn việc trục lợi của các chủ đầu tư và tiêu cực của các nhà quản lý. Điều này không phải không có cơ sở bởi thực tế những vấn đề đã diễn ra trong thời gian qua.
“Có những vụ việc như phá vỡ quy hoạch tại khu đô thị Linh Đàm hay mới đây Thanh tra Bộ Xây dựng cũng đã chỉ ra hàng loạt sai phạm quy hoạch trên tuyến đường Lê Văn Lương - Tố Hữu. Thực tế, có những vụ việc cả chủ đầu tư lẫn cơ quan chức năng đều liên quan tới sai phạm về xây dựng, phá vỡ quy hoạch” - ông Cừ nêu dẫn chứng.
Theo đại biểu Trương Xuân Cừ, để xây đựng được quy hoạch thì việc đầu tư rất lớn, phải nghiên cứu rất toàn diện về lịch sử, văn hoá, trong đó có cả tầm nhìn xa để đô thị phát triển hài hoà, bền vững. Thế nhưng, nhiều địa phương, quy hoạch lại không được ổn định, có những sự điều chỉnh, thay đổi vì nhiều lý do khác nhau. Trong đó có nguyên nhân do nhận thức của các cấp chính quyền, do sự tác động của các chủ đầu tư và việc tham mưu của các sở, ngành chức năng.
Ông Cừ cho rằng, ở đây phải làm rõ sự cần thiết phải thay đổi quy hoạch. Do các nguyên nhân khách quan là gì, nguyên nhân chủ quan là gì và liệu có lợi ích nhóm trong vấn đề này không? Việc thay đổi quy hoạch không chỉ vì lợi ích trước mắt mà phá vỡ sự đồng bộ lâu dài, phải xử lý được các mối quan hệ về phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội. “Tránh tình trạng xây dựng quy hoạch rất kỳ công nhưng thay đổi quy hoạch lại diễn ra rất nhanh chóng. Nhiệm kỳ này phê duyệt quy hoạch, nhiệm kỳ sau lại điều chỉnh”.
Nhấn mạnh, lợi ích của nhà đầu tư rất lớn từ câu chuyện thay đổi quy hoạch, xây vượt nhiều tầng, ông Cừ cho hay dư luận đặt vấn đề nhà đầu tư “tìm nhiều cách, làm mọi giá” để tác động tới các cơ quan chức năng, các cơ quan tham vấn… Do vậy, các cán bộ, cơ quan tham mưu phải rất khách quan, tỉnh táo trong việc này để tránh xảy ra tình trạng “tham nhũng trong chính sách quy hoạch”.
Cũng theo ông Cừ, với các vụ việc điều chỉnh quy hoạch gây ra những tác động tiêu cực, gây nên những dư luận xấu, ảnh hưởng tới đời sống kinh tế - chính trị, xã hội, các cơ quan chuyên ngành cần vào cuộc, cơ quan điều tra cũng phải xác minh để làm rõ có việc tiêu cực, lợi ích nhóm và xử lý nghiêm để mang tính răn đe, mang lại niềm tin cho nhân dân. Đồng thời, thực hiện nghiêm các quy định trong phòng chống tham nhũng, tiêu cực, xử lý các tổ chức, cá nhân liên quan đến việc phá vỡ quy hoạch.
Chính việc điều chỉnh sai quy định đã làm thay đổi từ đất cơ quan cải tạo chỉnh trang thành cơ quan văn phòng cao 25 tầng, thành văn phòng, dịch vụ thương mại và căn hộ chung cư để bán làm tăng diện tích xây dựng, tăng mật độ xây dựng từ 40 lên 51%; tăng số tầng trung bình từ 5 tầng lên 30 tầng; tăng diện tích xây dựng từ 2.443m2 lên 3.145m2, diện tích sàn xây dựng tăng từ 12.214 lên 76.140m2, quy mô dân số vì vậy cũng tăng từ 500 lên 1.308 người.
