Theo ông Châu, Ngân hàng Nhà nước vừa ban hành Thông tư số 20/2021/TT-NHNN ngày 30.11.2021 sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 25/2015/TT-NHNN ngày 9.12.2015 hướng dẫn cho vay vốn ưu đãi thực hiện chính sách nhà ở xã hội đối với các tổ chức tín dụng do Nhà nước chỉ định, sẽ có hiệu lực từ ngày 20.1.2022.
Tại khoản 2 Điều 1 Thông tư 20 trên quy định: “Đối tượng vay vốn xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở quy định tại khoản 1 Điều 16 Nghị định 100/2015/NĐ-CP”, nên đã loại bỏ “đối tượng vay vốn để mua, thuê mua nhà ở xã hội” kể từ ngày 20.1.2022 sẽ không còn được vay vốn tín dụng ưu đãi tại các tổ chức tín dụng được Nhà nước chỉ định, mà chỉ còn được vay vốn ưu đãi để “xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở”.
Đặc biệt, nếu hộ gia đình, cá nhân mua, thuê mua nhà ở xã hội thì chỉ được vay ưu đãi tại Ngân hàng Chính sách xã hội, nhưng phải thực hiện “gửi tiết kiệm nhà ở xã hội”.
Chủ tịch HoREA Lê Hoàng Châu cho rằng, việc Ngân hàng Nhà nước không cho phép các tổ chức tín dụng được Nhà nước chỉ định cho vay vốn tín dụng ưu đãi để mua, thuê mua nhà ở xã hội dẫn đến các đối tượng hưởng chính sách nhà ở xã hội là những người bị thiệt thòi nhất.
Thực tiễn hơn 15 năm qua đã chứng minh, các ngân hàng thương mại được Nhà nước chỉ định đã thực hiện rất tốt, rất hiệu quả việc cho vay ưu đãi “để mua, thuê mua nhà ở xã hội, hoặc xây dựng mới, cải tạo, sửa chữa nhà ở”, kể cả việc thực hiện gói tín dụng ưu đãi 30.000 tỉ đồng trong giai đoạn 2013-2016 thì các ngân hàng thương mại đã làm rất tốt.
Ông Châu phân tích, trong giai đoạn 2013-2016, Ngân hàng Chính sách xã hội đã không tham gia thực hiện gói tín dụng ưu đãi 30.000 tỉ đồng và mới chỉ tham gia cho vay ưu đãi nhà ở xã hội thời gian gần đây.
Ngoài ra, Nhà nước gần như chưa bố trí được nguồn vốn ngân sách để cho vay ưu đãi nhà ở xã hội trong giai đoạn 2015-2020, nên Ngân hàng Chính sách xã hội hầu như mới chỉ cho một số hộ gia đình, cá nhân vay ưu đãi “để mua, thuê mua nhà ở xã hội“ trong vài năm gần đây. Đồng thời, Ngân hàng Chính sách xã hội cũng chỉ cam kết từ 1 đồng vốn cấp từ ngân sách nhà nước thì huy động thêm được 1 đồng vốn của xã hội mà thôi.
Trước những bất cập trên, Chủ tịch HoREA đề nghị sửa đổi, bổ sung theo hướng vẫn giữ nguyên quy định cũ không loại bỏ “đối tượng vay vốn để mua, thuê mua nhà ở xã hội”.
Vị này cũng đề xuất, năm 2022, khi xem xét xây dựng Đề án Luật Nhà ở (sửa đổi), Bộ Xây dựng xem xét trình Chính phủ đề xuất sửa đổi Khoản 4 Điều 50 Luật Nhà ở 2014 theo hướng bổ sung thêm cụm từ “mua, thuê mua nhà ở xã hội” để đảm bảo sự thống nhất, đồng bộ của các quy định pháp luật về chính sách ưu đãi tín dụng về nhà ở xã hội.
