Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) gồm 16 chương, 237 điều, trong đó giữ nguyên 48 điều, sửa đổi, bổ sung 153 điều, bổ sung mới 36 điều và bãi bỏ 8 điều.
Sửa đổi Luật Đất đai được định hướng nhằm giải quyết các mâu thuẫn có liên quan đến đất đai, cố gắng phân cấp triệt để cho các địa phương xử lý các vấn đề về đất đai, đảm bảo sự cân bằng giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người dân theo hướng người sử dụng đất được hưởng lợi nhiều nhất.
Theo nhìn nhận của GS-TS Hoàng Văn Cường - Phó Hiệu trưởng trường Đại học kinh tế Quốc dân, việc bãi bỏ khung giá đất, xây dựng khung giá đất sát giá thị trường sẽ là cuộc cách mạng, thay đổi về tư duy quản lý từ biện pháp hành chính sang cơ chế thị trường.
Theo đó cần phân định giá cả thị trường và giá trị thị trường của đất đai, bảng giá đất phải phù hợp với giá trị thị trường và cập nhật giá đất hằng năm, quy định quyền ưu tiên mua của Nhà nước đối với đất chuyển nhượng giá thấp, bổ sung thu hồi đất do vi phạm về Luật Đất đai.
GS-TS Hoàng Văn Cường cũng khuyến nghị cần có các giải pháp chống đầu cơ và điều tiết giá trị gia tăng từ đất, thu hồi và bồi thưởng tái định cư cùng các khuyến nghị khác về xây dựng cơ sở dữ liệu số đưa thông tin giá và thuế đất, cập nhật cho từng thửa đất, bổ sung quy định về tái điều chỉnh đất đai với sự đồng thuận của người sử dụng đất, cho thuê, nhận góp vốn bằng quyền sử dụng đất nông nghiệp đối với doanh nghiệp…
Đáng chú ý, các chuyên gia cũng chỉ ra nhiều vấn đề liên quan đến đất có nguồn gốc nông lâm trường quốc doanh, nông dân không có hoặc thiếu đất, GS Đặng Hùng Võ cho biết, cả nước có 256 Cty nông, lâm nghiệp trong đó có 120 Cty TNHH một thành viên nông nghiệp và 136 Cty TNHH một thành viên do 49 địa phương, tập đoàn, TCty quản lý thuốc diện thực hiện sắp xếp đổi mới.
Các Cty này quản lý và sử dựng hơn 2,22 triệu hecta đất, trong đó hơn 2,19 triệu hecta đất nông nghiệp và hơn 36.800ha đất phi nông nghiệp. Sau khi thực hiện đổi mới, sắp xếp lại, các Cty tiếp tục quản lý, sử dụng 1,858 triệu hecta đất, gồm hơn 1,836 triệu hecta đất nông nghiệp và hơn 21.000ha đất phi nông nghiệp.
Tuy nhiên đến nay, còn 95 doanh nghiệp vẫn chưa trình phương án sắp xếp. Hiện trạng sử dụng đất nông lâm nghiệp cho hiệu quả sản xuất sau khi sắp xếp chưa cao, vẫn tồn tại nhiều vấn đề tài chính cũ, việc đo đạc, rà soát, cắm mốc ranh giới, lập bản đồ địa chính, cấp giấy chứng nhận Cty, tình trạng tranh chấp đất đai...
Thực tế những vấn đề tồn tại liên quan đến đất đai có nguồn gốc từ các nông, lâm trường quốc doanh cũng đã được nhiều đơn vị kiến nghị phương án giải quyết.
Từ thực tế trên, việc sửa đổi Luật Đất đai 2013 được kỳ vọng sẽ có những tác động tích cực tới phát triển kinh tế-xã hội của đất nước cũng như giúp giảm thiểu được lãng phí, tiêu cực; giảm tranh chấp, khiếu nại, khiếu kiện có liên quan đến đất đai; đất đai sẽ được sử dụng hiệu quả và bền vững hơn.
