Nợ người dân hàng trăm lô đất tái định cư
Ngày 10.11.2022, Hội đồng Nhân dân tỉnh Đắk Nông đã phê duyệt chủ trương đầu tư 6 khu tái định cư ở huyện Đắk R’lấp với tổng mức đầu tư là 523 tỉ đồng (từ nguồn ngân sách tỉnh).
Tổng diện tích 6 khu tái định cư có diện tích là 52,75ha. Trong đó, diện tích bố trí tái định cư là 25,97ha/1.146 lô. Diện tích đất khác như giao thông, công trình công cộng là 26,78ha.
Việc xây dựng các khu tái định cư này nhằm bàn giao cho người dân đã bị thu hồi đất khi giải phóng mặt bằng xây dựng Nhà máy Alumin Nhân Cơ và quá trình khai thác bô xít ở Đắk R’lấp.
Sau hơn 1 năm phê duyệt, điểm chung của tất cả 6 khu tái định này đều chưa được triển khai. Theo Ban Quản lý dự án và phát triển quỹ đất huyện Đắk R'lấp, trong số 6 khu tái định cư đã được phê duyệt, chỉ có duy nhất khu tái định cư ở thôn 11, xã Nhân Cơ không vướng quy hoạch bô xít của Chính phủ phê duyệt.
Còn khu tái định cư ở thôn 7, xã Kiến Thành thì vướng một phần; 4 khu tái định cư còn lại thì hoàn toàn vướng phải quy hoạch khai thác khoảng sản bô xít.
Qua thống kê cho thấy, từ năm 2006 đến nay, UBND huyện Đắk R’lấp phê duyệt chế độ tái định cư cho 497 hộ với 608 lô đất tái định cư. Thế nhưng, hiện nay, địa phương đang còn nợ 328 hộ, với 420 lô đất.
Theo lãnh đạo Đảng ủy xã Nhân Cơ, hiện có nhiều người dân ở địa phương đã bị thu hồi đất cách đây hơn 10 năm để xây dựng Nhà máy Alumin Nhân Cơ và khai thác bô xít chưa được bố trí tái định cư. Địa phương mong muốn khu tái định cư sớm được hoàn thành để người dân bị thu hồi đất ổn định cuộc sống.
Lộ diện nhiều bất cập
Theo ông Vy Thanh Quang, Giám đốc Ban Quản lý dự án và phát triển quỹ đất huyện Đắk R’lấp, 5 khu tái định cư đang vướng các cấp ngành xem xét, tháo gỡ.
Khu tái định cư thôn 11, ở xã Nhân Cơ, hiện đã được UBND tỉnh Đắk Nông đã phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng dự án. Đơn vị đã chuyển hồ sơ đề nghị Sở Kế hoạch và Đầu tư lựa chọn nhà thầu tư vấn giai đoạn thiết kế bản vẽ thi công, dự toán. Nếu các thủ tục thuận lợi, khoảng giữa năm 2024 thì khu tái định cư này mới bắt đầu được khởi công xây dựng.
Ở chiều ngược lại, từ năm 2017 đến nay, Tập đoàn Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) đã khai thác xong hàng trăm hecta đất có chứa khoáng sản bô xít. Tại các khu vực sau khai thác quặng bô xít ở mỏ Nhân Cơ đã và đang được đổ thải hoàn thổ và trồng cây keo theo phương án cải tạo, phục hồi môi trường đã được Bộ Tài nguyên và Môi trường phê duyệt.
Điều đáng nói, việc triển khai các dự án tái định canh, tái định cư và các dự án phát triển kinh tế, xã hội ở trên địa bàn tỉnh Đắk Nông cũng đang gặp nhiều khó khăn do chồng lấn với quy hoạch bô xít hoặc trong quá trình thi công công trình, dự án phát hiện có bô xít.
Mặt khác, tỉnh Đắk Nông cũng đang phải dành phần lớn diện tích nằm ngoài các khu vực đã kết thúc khai thác quặng, để triển khai các dự án tái định canh, định cư. Việc này đã làm giảm quỹ đất dành cho canh tác sản xuất và các dự án phát triển kinh tế, xã hội.
