Thời gian qua, Đoàn giám sát của Quốc hội đã tiến hành làm việc với các địa phương về việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý thị trường bất động sản và phát triển nhà ở xã hội từ năm 2015 đến hết năm 2023.
Theo kế hoạch, đến hết tháng 7, đoàn giám sát sẽ làm việc với 8 bộ, ngành, cơ quan Trung ương và giám sát trực tiếp tại 12 địa phương. Đầu tháng 8, đoàn làm việc với Chính phủ để thống nhất nội dung của báo cáo giám sát.
Dự thảo báo cáo giám sát sẽ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại phiên họp tháng 8, sau đó tiếp tục được hoàn thiện để trình Quốc hội tại kỳ họp tháng 10.2024.
Liên quan đến nhà ở xã hội, phản ánh của địa phương với các đoàn giám sát cho thấy, nguồn cung rất ít ỏi, không đáp ứng được nhu cầu của người lao động.
Khó khăn trong phát triển nhà ở xã hội có thể chia thành các nhóm chính: thiếu vốn; chính sách chồng chéo, không phù hợp và thủ tục phức tạp, mất nhiều thời gian.
Đánh giá cao việc Quốc hội lần đầu tiên giám sát chuyên đề về thị trường bất động sản và nhà ở xã hội, GS.TS Hoàng Văn Cường - Ủy viên Ủy ban Tài chính - Ngân sách - cho biết, thị trường bất động sản có 3 yếu tố cấu thành là cung, cầu và trung gian. Do đó, việc giám sát chuyên đề cần xét đến cả 3 yếu tố này.
GS.TS Hoàng Văn Cường lưu ý, hiện nay, có nhiều dự án nhà ở được xây dựng rồi bỏ hoang. Theo nguyên lý, khi cung thừa cầu thì giá phải giảm, nhưng thực tế giá không giảm cho thấy cầu vẫn cao. Như vậy, cầu ở đây là yếu tố đầu cơ. Do đó, việc giám sát phải khảo sát, đánh giá kỹ yếu tố đầu cơ để khuyến nghị chính sách phù hợp.
Việc có những khu nhà ở xây dựng lên rồi bỏ hoang còn có nguyên nhân khác từ việc không đồng bộ về hạ tầng, dịch vụ. Muốn có đủ điều kiện dịch vụ đòi hỏi phải tập trung quy mô dân số đủ lớn. Do vậy, cần có quy định khi quy hoạch đô thị, quy hoạch dự án nhà ở phải tập trung dân số để tạo đồng bộ về hạ tầng, về dịch vụ xã hội.
Với yếu tố trung gian thị trường (môi giới), GS.TS Hoàng Văn Cường đề nghị, cần có quy định pháp lý để có yếu tố trung gian đúng nghĩa. Trên thế giới quy định trung gian không được phép tham gia bên mua hoặc bên bán, và phải có trách nhiệm với hệ thống thông tin của mình. Tuy nhiên, thực tế thời gian qua cho thấy, có tình trạng trung gian gây nhũng nhiễu, lũng đoạn thị trường.
“Mong rằng qua đợt giám sát lần này, Quốc hội sẽ có nghị quyết cho thí điểm xây dựng cơ chế quản lý hoạt động của trung gian thị trường đúng nghĩa tại một số thành phố lớn” - ông Cường đề xuất.
Đối với nhà ở xã hội, GS.TS Hoàng Văn Cường cho rằng, quy hoạch phát triển nhà ở xã hội cần ở gần khu vực trung tâm để họ dễ tiếp cận.
