Sau động thái quyết liệt của Ngân hàng Nhà nước về việc giảm lãi suất cho vay đối với khách hàng cũ là cá nhân và doanh nghiệp, nhiều ngân hàng đã tiếp tục điều chỉnh giảm lãi suất với mức giảm phổ biến từ 0,5%. Tuy nhiên, đối với các khoản vay cũ thì mức giảm không đáng kể, các ngân hàng thương mại tư nhân vẫn duy trì ở mức 12-14% do giá vốn các ngân hàng huy động cao đầu năm nay vẫn còn tồn kho.
Theo khảo sát, lãi suất vay ngân hàng mua nhà trong tháng 7 tại các ngân hàng hiện dao động từ 4,99-11,8%/năm. Trong đó, lãi suất vay mua nhà thấp nhất hiện nay đang thuộc về Ngân hàng TMCP Hàng Hải Việt Nam (MSB) ở mức 4,99%/năm. Tuy nhiên, MSB chỉ cố định mức lãi suất này trong 3 tháng đầu với các khoản vay có thời hạn trên 24 tháng, từ tháng thứ 4 trở đi, ngân hàng sẽ áp dụng lãi suất thả nổi theo lãi suất thị trường, rơi vào khoảng 13,75%/năm. Nhóm Big 4 là BIDV, Agribank, Vietcombank, Vietinbank và nhiều ngân hàng thương mại tư nhân cũng áp dụng mức lãi dưới 10%/năm. Tuy nhiên, mức lãi suất dưới 10% chỉ áp dụng trong 3-6 tháng, cao nhất là 1 năm, hết thời gian ưu đãi, hầu hết các ngân hàng đều tính theo lãi suất thả nổi, phổ biến ở mức 12-13,5%.
Chia sẻ mới đây về xu hướng mua nhà của thị trường 6 tháng đầu năm 2023, ông Lê Bảo Long, Giám đốc chiến lược của Batdongsan.com.vn, cho biết khi đội ngũ của công ty thực hiện khảo sát trên nhóm đối tượng có nhu cầu mua nhà về kỳ vọng lãi suất vay mua nhà trong năm 2023 -2024, khoảng 44% cho rằng mức lãi suất cho vay mua nhà dưới 8% là hợp lý để họ có thể xoay sở tài chính và kỳ vọng lãi suất sẽ giảm xuống mức này trong năm 2024. 33% người mua nhà chấp nhận đi vay nếu lãi suất vay dao động từ 8 -10%, và chỉ có khoảng 14% đồng ý với mức lãi suất từ 10 -13%.
Xét về nguyên nhân khiến nhiều người mua nhà chưa dám mạnh dạn dùng đòn bẩy tài chính, thì phần lớn đều lo lắng kinh tế khó khăn, công việc không ổn định, thu nhập bấp bênh khiến họ gặp áp lực, không kham nổi lãi vay. Tính riêng các khoản dư nợ vay trung bình từ 800 triệu đồng đến 1 tỉ đồng hiện nay, sau thời gian được hưởng lãi suất ưu đãi, áp dụng theo lãi suất thả nổi (được tính toán sơ bộ lên tới 14-15%/năm), mỗi tháng người vay sẽ phải trả gần 20 triệu đồng tiền gốc và lãi, cao hơn 2-2,5 lần so với giai đoạn trước dịch và tương đương một nửa thu nhập của một gia đình có nguồn thu vào loại khá.
Câu chuyện lãi suất và giá nhà vẫn là rào cản chính khiến người mua không tham gia vào giao dịch nhà đất thời gian qua. Việc giá nhà ở mức cao khiến người có nhu cầu về nhà ở không thể mua được nếu không sử dụng đòn bẩy tài chính từ ngân hàng. Ngân hàng Nhà nước vừa ban hành văn bản số 4985 yêu cầu các ngân hàng tiếp tục giảm lãi suất, nhưng theo kịch bản cơ sở của Công ty chứng khoán SSI, lãi suất chỉ có thể giảm thêm 50-100 điểm cơ bản từ nay đến cuối năm, tức là mặt bằng lãi vay thực theo dạng thả nổi sau ưu đãi sẽ vẫn duy trì ở mức cao từ 12,5-13%/năm.
Dẫu vậy, dưới góc nhìn chung, giới chuyên môn vẫn kỳ vọng lãi suất ngân hàng sẽ có động thái giảm trong nửa cuối năm 2023, nhưng mức giảm sẽ khó được như kỳ vọng của người mua nhà. Nguyên nhân là vì, các tổ chức tín dụng đã phải huy động vốn với lãi suất cao trong giai đoạn cuối năm 2022, nên việc giảm lãi vay cần có độ trễ nhất định và mỗi ngân hàng có bước điều chỉnh khác nhau tùy vào giá vốn huy động đầu vào và năng lực tài chính. Đặc biệt, các khoản vay cũ tại thời điểm chi phí vốn tăng cao thì càng khó hạ lãi suất.
