Theo phân tích của Công ty Chứng khoán Vietcombank (VCBS), dù phát hành trái phiếu riêng lẻ vẫn được các DN ưu tiên lựa chọn, khối lượng phát hành theo từng tháng tiếp tục xu hướng giảm. Trong đó ngân hàng và BĐS tiếp tục chiếm tỉ trọng lớn trong lượng phát hành thành công với tỉ trọng lần lượt 63% và 24%.
Theo đó lượng trái phiếu các tổ chức tín dụng phát hành 9 tháng tăng tỉ trọng đáng kể so với 2021 do các trái phiếu này vốn đã chịu quản lý của pháp luật chuyên ngành và ít bị ảnh hưởng hơn so với các trái phiếu thuộc các ngành khác trong bối cảnh thị trường trầm lắng.
Với các dữ liệu hiện nay có thể thấy sau giai đoạn 2020-2021 tăng trưởng mạnh, quy mô thị trường TPDN chững lại dù vẫn đang phần nào đáp ứng nhu cầu vốn của doanh nghiệp và các TCTD.
Về mặt lãi suất, VCBS cho hay nhìn chung lãi suất TPDN có xu hướng tăng theo xu hướng tăng lãi suất huy động. Trong đó đối với trái phiếu TCTD, trong quý III, lợi suất có xu hướng tăng 50-70 điểm tại các kỳ hạn dưới 5 năm và tăng 60-120 điểm với kỳ hạn trên 5 năm (tính theo phần chênh lãi suất cộng thêm trong trường hợp không mua lại trái phiếu).
Một diễn biến gây nhiều chú ý là khối lượng đáo hạn TPDN tập trung nhiều vào 2023-2024. VCBS ước tính khối lượng đáo hạn TPDN quý IV 2022 sẽ đạt 85.000 tỉ đồng, trong đó tập trung ở nhóm các ngân hàng (chiếm 53,4%), bất động sản (chiếm 27%).
Như vậy khối lượng TPDN đáo hạn trong năm 2023 và 2024 ước khoảng 790.000 tỉ đồng, chiếm gần một nửa khối lượng TPDN đang lưu hành, có thể kéo theo nhu cầu phát hành để đảm bảo nhu cầu vốn của các DN trên thị trường.
“Chúng tôi cho rằng khối lượng đáo hạn và khả năng trả gốc và lãi trái phiếu, cũng như khả năng huy động vốn của DN sẽ là yếu tố cần theo dõi trong thời gian tới. Đồng nghĩa, rủi ro thanh khoản tăng đối với thị trường tài chính nếu không có các biện pháp kiểm soát tốt” - VCBS nhận định.
Còn trong thời gian tới đây, VCBS cho rằng xu hướng tăng nhanh và mạnh của lãi suất điều hành của nhiều quốc gia trên thế giới trong khoảng thời gian ngắn tạo ra tác động tiêu cực lên các tài sản rủi ro neo theo lãi suất dài hạn. Thị trường TPDN không phải là ngoại lệ và theo đó, lãi suất trái phiếu được dự báo tăng ở cả 2 cấu phần lãi suất tham chiếu và phần bù rủi ro.
Trên thị trường hiện nay, lãi suất huy động chịu áp lực tăng và từ cuối tháng 9, nhóm các NH TMCP nhà nước đã tăng lãi suất kỳ hạn 12 tháng khoảng 80 điểm. Theo đó, các trái phiếu có tham chiếu dựa theo lãi suất tiền gửi sẽ tăng trong kỳ tính lãi trái phiếu tiếp theo.
Cùng với đó, liên tiếp các cảnh báo và các vụ việc gần đây liên quan đến thị trường TPDN khiến cho nhận thức của nhà đầu tư đối với rủi ro từ sản phẩm TPDN thay đổi đáng kể. Do vậy, phần bù rủi ro để các nhà đầu tư tìm thấy sự hấp dẫn đối với kênh này cũng tăng thêm.
Như vậy, tác động tiêu cực của xu hướng tăng lãi suất sẽ được khuếch đại lên và làm giảm đáng kể sức hấp dẫn của thị trường TPDN đối với nhà đầu tư.
Cũng cần lưu ý thêm, sau khi Nghị định 65/2022/NĐ-CP chính thức có hiệu lực ngày 16.9.2022, tiêu chuẩn nhà đầu tư cá nhân chuyên nghiệp đã được nâng cấp đáng kể, các doanh nghiệp để phát hành mới cũng cần thời gian để hoàn thiện thủ tục, đảm bảo tuân thủ pháp luật.
