Thống kê mới đây nhất của SSI Research cho thấy, thị trường trái phiếu doanh nghiệp năm 2019 phát triển rất mạnh với 250.000 tỉ đồng. Trong đó, trái phiếu doanh nghiệp bất động sản đứng thứ hai sau trái phiếu ngân hàng. Tổng lượng phát hành trái phiếu doanh nghiệp tháng 1.2020 là 13.374 tỉ đồng, trong đó nhóm các doanh nghiệp bất động sản phát hành 7.364 tỉ đồng, tương đương 55% tổng lượng phát hành trên thị trường.
Sự bùng nổ của trái phiếu bất động sản khiến nhiều chuyên gia nghi ngại về điều này, vì rủi ro lớn, bởi Việt Nam chưa có đánh giá xếp hạng tín nhiệm. Đặc biệt, để huy động vốn, nhiều doanh nghiệp phát hành trái phiếu bất động sản có cam kết lợi suất rất cao, 12 - 14,5%/năm.
Trước diễn biến tăng trưởng được xem là bất thường của hoạt động phát hành trái phiếu, Bộ Tài chính đang lấy ý kiến dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 163/2018. Trong đó, Bộ Tài chính đề xuất doanh nghiệp phải bảo đảm dư nợ trái phiếu phát hành riêng lẻ không quá 3 lần vốn chủ sở hữu.
Ngoài ra, Bộ cũng đưa ra dự thảo quy định khống chế về thời gian giữa các đợt phát hành và lãi suất phát hành trái phiếu. Việc làm này nhằm giám sát chặt chẽ hơn hoạt động phát hành trái phiếu của các doanh nghiệp, đặc biệt là khối doanh nghiệp bất động sản và tài chính - ngân hàng.
Tuy nhiên theo quan điểm của ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TPHCM (HoREA), quá trình xem xét, sửa đổi một số điều của Nghị định 163/2018, cần quan tâm đầy đủ các khó khăn, vướng mắc của thị trường bất động sản. Hiện nay, thị trường vốn vẫn chưa phát triển đầy đủ, chưa có các nguồn vốn trung hạn, dài hạn cho thị trường bất động sản. Về phía Ngân hàng Nhà nước thì đang thực hiện lộ trình hạn chế dần tín dụng vào lĩnh vực bất động sản, nên các doanh nghiệp khó tiếp cận nguồn vốn vay ngân hàng. Ngoài ra, thủ tục đầu tư xây dựng các dự án nhà ở bị vướng mắc nên bị mất rất nhiều thời gian, dẫn đến doanh nghiệp bị đọng vốn trong nhiều năm. Hầu hết dự án mất không dưới 5 năm mới được huy động vốn.
Từ những khó khăn đó, theo ông Châu, không nên siết lại thị trường trái phiếu doanh nghiệp bất động sản tại thời điểm này, mà chỉ nên tập trung xây dựng các quy định pháp luật nhằm tăng cường tính minh bạch, tăng cường cơ chế giám sát, kiểm soát của cơ quan nhà nước có thẩm quyền về yêu cầu sử dụng vốn trái phiếu đúng mục đích theo phương án phát hành trái phiếu...
Ông Châu cũng cho biết Hiệp hội cũng đã có một số kiến nghị gửi Bộ Tài chính về một số quy định mới trong dự thảo chưa thật sự phù hợp với điều kiện hiện nay. Cụ thể, HoREA kiến nghị hiện nay chưa cần thiết quy định phải đảm bảo dư nợ trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ tại thời điểm phát hành không vượt quá ba lần vốn chủ sở hữu. Bởi vì qua kết quả hoạt động phát hành trái phiếu của 177 doanh nghiệp trong 11 tháng đầu năm 2019, đã cho thấy có đến 149 doanh nghiệp, chiếm 84,2%, có giá trị phát hành trái phiếu dưới 3 lần vốn chủ sở hữu; chỉ có 28 doanh nghiệp, chiếm 15,8%, có giá trị phát hành trái phiếu trên 03 lần vốn chủ sở hữu. Bởi lẽ, tổng giá trị phát hành trái phiếu phụ thuộc vào nhu cầu vốn của từng loại hình doanh nghiệp,
Hiệp hội cũng kiến nghị cho phép doanh nghiệp được phát hành trái phiếu tối đa 4 đợt trong 1 năm, vì các doanh nghiệp lớn thường có nhiều dự án đầu tư có nhu cầu huy động vốn trái phiếu; không cần thiết quy định khoảng cách thời gian tối thiểu 6 tháng giữa 2 đợt phát hành trái phiếu doanh nghiệp trong năm.
