Theo tổng hợp của Bộ Tài nguyên và Môi trường, thời gian qua, tại các tỉnh, thành phố lớn còn tồn tại nhiều dự án, công trình đã được Nhà nước giao, cho thuê đất để thực hiện dự án đầu tư mà không đưa đất vào sử dụng hoặc tiến độ sử dụng đất chậm nhưng chưa được kiểm tra, rà soát, xử lý theo quy định của pháp luật, gây lãng phí đất đai.
Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã có các văn bản hướng các địa phương rà soát, xử lý những dự án đầu tư mà không đưa đất vào sử dụng hoặc tiến độ sử dụng đất chậm.
Tuy nhiên, việc thực hiện của nhiều địa phương còn chưa kiên quyết, đầy đủ các nội dung theo quy định và chưa xử lý hết vi phạm theo thẩm quyền.
Các chuyên gia đánh giá, việc hàng loạt dự án bất động sản (BĐS) bị chậm tiến độ nhiều năm, thậm chí hàng chục năm nhưng vẫn tiếp diễn tình trạng “bất động” không chỉ gây lãng phí nguồn lực đất đai mà còn tạo ra nghịch lý: Người cần không có, người có bỏ không.
Chuyên gia bất động sản Nguyễn Thế Điệp - Phó Chủ tịch CLB BĐS Hà Nội - nhìn nhận, hiện nhiều doanh nghiệp đang thiếu đất, thiếu dự án để triển khai.
Những chủ đầu tư “ôm đất”, xí phần này trước đó đã tước đi cơ hội phát triển dự án của nhiều nhà đầu tư có năng lực, đồng thời tước đi cơ hội được sở hữu nhà ở chất lượng, giá cả phải chăng của người dân.
“Chưa kể, việc ‘ôm đất’, đầu cơ đất còn gây ra rủi ro trên thị trường BĐS nếu chủ đầu tư bán nhà ở hình thành trong tương lai cho khách hàng nhưng trây ỳ thực hiện dự án theo quy hoạch. Điều này dẫn đến khiếu kiện kéo dài, việc xử lý sai phạm sau này lại càng khó khăn” - ông Điệp nói thêm.
Ngoài ra, sự chồng chéo trong các quy định pháp luật và những khó khăn trong thủ tục, pháp lý khiến chủ đầu tư không thể triển khai dự án đúng tiến độ.
Hay như việc giao đất cho chủ đầu tư yếu kém năng lực, yếu tài chính, không có khả năng huy động vốn và triển khai dự án một cách bài bản cũng khiến nhiều dự án sau hơn thập kỷ triển khai vẫn chỉ là “cánh đồng hoang”.
Bên cạnh đó, trên thực tế, rất nhiều chủ đầu tư sau khi nhận dự án đã không phát triển theo đúng mục đích ban đầu. Nhiều trường hợp còn chuyển giao, chuyển nhượng hoặc lập doanh nghiệp dự án mà cơ quan chức năng không quản lý được.
Có doanh nghiệp nhận dự án nhưng năng lực tài chính không ổn định, sau đó chuyển nhượng dự án cho nhiều nhà đầu tư khác, khiến cho một sản phẩm dự án ban đầu vốn thống nhất nhưng sau đó trở thành những mảnh ghép chắp vá.
Tại Hà Nội, hiện có 404 dự án đã được nhà nước giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất. Tuy nhiên, trong số đó, 44 dự án với tổng diện tích 2.607ha đất còn chưa triển khai và thành phố đang xem xét thu hồi đất, bãi bỏ quyết định giao đất, cho thuê đất, chấm dứt dự án.
TS. Vũ Tiến Lộc - Ủy viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, Chủ tịch Trung tâm trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) - cho rằng, cần thu hồi các dự án chậm tiến độ nghiêm trọng, các dự án vi phạm để tìm nhà đầu tư mới.
Đây là phương án thiết thực để giúp hồi sinh lại, tạo nguồn lực cho thị trường BĐS có thể cân bằng lại, các dự án phải được phát triển bởi các chủ đầu tư có tiềm năng lớn.
Mặt khác, theo ông Lộc, quỹ đất thu hồi này cần ưu tiên thúc đẩy phát triển kinh doanh vào các phân khúc còn thiếu, tạo nguồn cung mới làm động lực cho thị trường BĐS ấm lên.
