Sở Tài nguyên và Môi trường TPHCM (TN-MT) TPHCM đã thông tin về dự thảo bảng giá đất mới trên địa bàn TPHCM mà cơ quan này đang lấy ý kiến theo Luật Đất đai năm 2024.
Bảng giá đất điều chỉnh dự kiến nhìn trên bình diện chung tăng từ 5 lần đến hơn 50 lần tùy khu vực. Trong đó có thể thấy, tỉ lệ điều chỉnh giá tăng mạnh nhất diễn ra tại các huyện. Đa số các tuyến đường tại các huyện Bình Chánh, Nhà Bè, Củ Chi, Cần Giờ giá đất tăng từ hơn 10 lần đến hơn 30 lần. Đáng nói tại huyện Hóc Môn có một số tuyến đường tăng mạnh từ 40-50 lần. Điển hình như tuyến Song hành quốc lộ 22 tăng từ 780.000 đồng/m2 lên 39 triệu đồng/m2 (tăng 50 lần).
Tuy nhiên, theo phân tích của Sở Tài nguyên và Môi trường bảng giá đất theo Quyết định 02/2020 khi sử dụng phải nhân với hệ số điều chỉnh giá đất là 3,5 lần. Do đó, thực tế bảng giá đất điều chỉnh lần này chỉ tăng khoảng 2,5 lần và chỉ tương ứng 70% mặt bằng giá thị trường.
Giá đất sát giá thị trường như trên thì nhóm đối tượng được lợi tương ứng khi Nhà nước thực hiện việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Còn lại cũng theo đánh giá sơ bộ của Sở TNMT, sẽ có 8 nhóm đối tượng bị tác động bởi việc tăng giá đất trong các trường hợp như: tính tiền sử dụng đất khi giao đất, công nhận quyền sử dụng đất, chuyển mục đích sử dụng đất của hộ gia đình, cá nhân; tiền thuế sử dụng đất; tính lệ phí; tính tiền xử phạt vi phạm hành chính về đất đai; tính tiền bồi thường về đất đai cho Nhà nước; tính tiền sử dụng đất đối với trường hợp bán nhà ở thuộc sở hữu nhà nước cho người đang thuê.
Theo tìm hiểu hiện nay ở các huyện người dân có nhu cầu chuyển mục đích sử dụng đất từ nông nghiệp sang đất ở rất lớn. Theo thống kê như huyện Hóc Môn năm 2024, hộ gia đình, cá nhân đăng ký chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang đất ở hơn 152ha, huyện Bình Chánh cũng tương tự.
Nhiều trường hợp qua nhiều thế hệ vẫn chưa đủ tiền để chuyển mục đích sử dụng đất, xây dựng nhà cửa để ở hoặc tách thửa cho con cái. Bên cạnh đó, nhiều hộ gia đình cá nhân có đất bị vướng quy hoạch treo, quy hoạch đất dân cư xây dựng mới, điều kiện về hạ tầng... từ 20-30 năm trời chưa làm sổ, chuyển mục đích được. Với việc bảng giá đất điều chỉnh mạnh như vậy thì tiền sử dụng đất, thuế sử dụng đất tăng theo bảng giá mới sẽ gây khó khăn cho nhiều người.
Tuy nhiên, theo phân tích của Sở TNMT thì đối chiếu Luật Đất đai năm 2013 với Luật Đất đai năm 2024, các trường hợp sử dụng đất ổn định trước ngày 15.10.1993 không phải nộp tiền sử dụng đất, trường hợp diện tích vượt hạn mức thì thu theo bảng giá đất năm 2005.
Các trường hợp sử dụng đất còn lại thì xét theo nguồn gốc và các mốc thời điểm sử dụng đất để có tỉ lệ thu thích hợp. Trong dự thảo nghị định thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất do Chính phủ sắp ban hành, tỉ lệ thu xét theo mốc thời điểm từ 10 - 50% bảng giá đất dự kiến điều chỉnh. Ngoài ra, người sử dụng đất thuộc diện gia đình chính sách, người có công, hộ nghèo sẽ miễn giảm tiền sử dụng đất theo quy định của Chính phủ.
