Chờ các gói tín dụng ưu đãi
Cho đến thời điểm hiện tại, vẫn chưa có thêm thông tin cụ thể về các gói tín dụng ưu đãi cùng lúc được NHNN và Bộ Xây dựng công bố tại hội nghị về tháo gỡ và thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển an toàn, lành mạnh, bền vững tổ chức cuối tuần qua.
Người đứng đầu NHNN - bà Nguyễn Thị Hồng thông báo, gói cho vay này sẽ có quy mô khoảng 120.000 tỉ đồng với lãi suất cho vay với người xây dựng và người mua nhà thấp hơn 1,5-2% lãi suất cho vay bình quân của các ngân hàng trên thị trường trong từng thời kỳ. Lãnh đạo Bộ Xây dựng cũng đề xuất dành gói tín dụng 110.000 tỉ đồng cho NƠXH với mức lãi suất cho vay chỉ từ 5-6%/năm.
Kết quả thực hiện các gói tín dụng và các chương trình hỗ trợ vốn được Chính phủ và các bộ ngành triển khai thời gian vừa qua cho thấy, vấn đề không nằm ở con số hay quy mô gói tín dụng, mà là việc sắp tới, NHNN cùng với Bộ Xây dựng và các địa phương sẽ có biện pháp rốt ráo nào để đẩy nhanh tiến độ giải ngân tới người dân và doanh nghiệp.
Thực tế hiện nay, nhiều gói tín dụng ưu đãi vẫn đang còn hiệu lực triển khai, gần đây nhất là với Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội theo Nghị quyết 11, Chính phủ dành tổng nguồn vốn cho vay tối đa các chính sách tín dụng trong hai năm 2022 - 2023 là 38.400 tỉ đồng. Song số liệu được Ngân hàng Chính sách xã hội công bố đến ngày 15.2 cho thấy, tăng trưởng dư nợ các chương trình cho vay theo Nghị quyết 11 mới chỉ hoàn thành 84,3% kế hoạch năm 2022, đạt 16.024 tỉ đồng.
Nguyên nhân bắt nguồn từ khả năng đáp ứng các điều kiện vay và tiến độ của các dự án NƠXH không theo kịp dẫn đến việc dù có sẵn nguồn lực nhưng tốc độ giải ngân vốn không đạt mục tiêu. Hội nghị trực tuyến về giải ngân vốn tín dụng chính sách xã hội giai đoạn 2022 - 2023 tổ chức ngày 15.2 có sự tham dự của Bộ trưởng - Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh và Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú chỉ ra rằng, quá trình triển khai thực hiện vẫn còn một số khó khăn, vướng mắc như liên quan đến nguồn vốn, tiến độ giải ngân chương trình, cơ chế chính sách… đặc biệt là chương trình cho vay NƠXH. Cụ thể, đối với chương trình cho vay NƠXH đến hết năm 2022 giải ngân được 9.929 tỉ đồng/kế hoạch 15.000 tỉ đồng vốn của 2 năm 2022 - 2023. Nguyên nhân do trong quá trình triển khai thực hiện, nguồn cung NƠXH tại các địa phương còn hạn chế, nhiều công trình chưa khởi công theo kế hoạch; đối tượng có nhu cầu vay vốn nhưng qua rà soát không đủ điều kiện vay.
Cần tính toán khả năng hấp thụ của thị trường
Từ thực tế này, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh đề nghị chính quyền các địa phương tiếp tục quan tâm chỉ đạo các chủ đầu tư đẩy nhanh tốc độ triển khai các dự án NƠXH từ đó tạo thêm nguồn cung; đồng thời hỗ trợ kịp thời các đối tượng có nhu cầu về nhà ở được mua, thuê mua hoàn thiện hồ sơ vay vốn. Trên cơ sở đó, Ngân hàng Chính sách xã hội sẽ tổ chức tiếp cận, hướng dẫn, triển khai cho vay theo quy định.
Một chương trình tín dụng khác mà các đối tượng thực hiện dự án xây dựng nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân, cải tạo chung cư cũ được thụ hưởng là gói hỗ trợ lãi suất 2% theo Nghị định 31/2022 của Chính phủ. Tổng số tiền hỗ trợ lãi suất thực tế đề nghị ngân sách nhà nước thanh toán của các ngân hàng tối đa 40.000 tỉ đồng.
Tuy nhiên, đến hết tháng 11.2022, số liệu của NHNN cho thấy doanh số cho vay của gói hỗ trợ lãi suất 2% mới đạt gần 30.000 tỉ đồng, dư nợ hỗ trợ lãi suất đạt gần 23.000 tỉ đồng và tổng số tiền hỗ trợ thực tế cho khách hàng mới đạt hơn 78 tỉ đồng.
Bà Hà Thu Giang - Phó Vụ trưởng phụ trách Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (NHNN) - nhìn nhận, tâm lý e ngại của khách hàng và tiêu chí đánh giá khả năng phục hồi trong điều kiện vay vốn là 2 vướng mắc chính khiến gói hỗ trợ giải ngân chậm.
Các vướng mắc trên là lý do NHNN phải tiến hành rà soát, đề xuất nội dung sửa đổi Nghị định 31 và lấy ý kiến các bộ, ngành trước khi báo cáo Chính phủ xem xét, quyết định.
Tiến sĩ Cấn Văn Lực - Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ Quốc gia - nhận định, trong quá trình thực hiện các gói hỗ trợ, các cấu phần trong Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, nhất là gói hỗ trợ lãi suất, bản thân các doanh nghiệp cũng e ngại về việc thanh tra, kiểm tra, sai sót sau này. Rõ ràng, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa tổ chức tín dụng với doanh nghiệp; đồng thời cần sự vào cuộc rất quyết liệt của các bộ, ngành, địa phương.
Theo ông Đậu Anh Tuấn - Phó Tổng thư ký, Trưởng Ban Pháp chế VCCI, gói hỗ trợ lãi suất 2% đặt ra nhiều vấn đề liên quan đến pháp lý. Cụ thể nguồn vốn hỗ trợ là tiền của ngân sách, nguy cơ rủi ro cao mà lợi ích nhỏ nên các ngân hàng không mấy mặn mà, thậm chí doanh nghiệp cũng rất thận trọng vì e ngại câu chuyện thanh tra, kiểm tra sau này.
