Cấp tái định cư... nhìn theo mặt
Ngày 6.4, Văn phòng UBND tỉnh Cà Mau xác nhận, Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau đã chuyển những sai phạm tại Ban quản lý Dự án Khu đô thị Đông Bắc (gọi tắt BQLDA Đông Bắc) sang Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Cà Mau xem xét các hành vi "Vi phạm các quy định về quản lý đất đai", "Vi phạm quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất", "Thiếu trách nhiệm gây thiệt hại đến tài sản của Nhà nước"...
Theo kết luận thanh tra, ông Hồ Hoàng Kiếm - Giám đốc BQLDA Đông Bắc đã tự giao đất, cấp đất, hỗ trợ tiền, nền tái định cư không theo quy định của pháp luật.
Theo hồ sơ, ngày 19.7.2007, UBND tỉnh Cà Mau đồng ý cho Sở Xây dựng làm Chủ đầu tư Dự án (DA) đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật Khu hành chính và công trình công cộng cửa ngõ Đông Bắc. Dự án gồm 2 khu A và C. Sở Xây dựng tỉnh Cà Mau thành lập BQLDA Đông Bắc.
Theo đó, BQLDA Đông Bắc "thông qua chủ đầu tư để trình cấp thẩm quyền phê duyệt; Trình Chủ đầu tư quyết định lựa chọn nhà thầu tư vấn; kiểm tra, chấp thuận hợp đồng".
Nhưng trước đó, năm 2005, Sở Xây dựng tỉnh Cà Mau đã triển khai thực hiện khu A với diện tích 110.763m2 để bồi thường giải phóng mặt bằng và đổi đất nông nghiệp để lấy cơ sở hạ tầng (gọi tắt là đổi đất) được Chủ tịch UBND tỉnh có Công văn 1279 chỉ đạo: "BQLDA làm đầu mối để thực hiện chi trả giải phóng mặt bằng (GPMB) và việc bồi thường GPMB theo phương thức đổi đất nông nghiệp lấy đất ở có hạ tầng, BQLDA căn cứ quy hoạch được duyệt, tổng hợp nhu cầu đổi đất của các hộ dân bị thu hồi đất thông qua Sở Xây dựng trình UBND tỉnh xem xét quyết định".
Lợi dụng văn bản này, BQLDA nhận, đổi đất và chuyển quyền sử dụng đất trái pháp luật gây nên hậu quả không thể khắc phục được. Hiện tại khu A có hơn 500 hộ dân xây nhà ở.
Theo kết luận thanh tra, không có văn bản nào của cơ quan có thẩm quyền giao cho BQLDA được nhận đất, chuyển quyền sử dụng đất (QSDĐ). Tuy nhiên, quá trình thực hiện, BQLDA chuyển QSDĐ 64 trường hợp; ông Trương Công Long - Phó Giám đốc BQLDA - ký 191 hợp đồng còn 11 hợp đồng chưa xác định người ký.
Trong 266 hợp đồng chuyển nhượng được cho là trái pháp luật, hồ sơ chưa rõ nguồn gốc đất, không có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, không có quyết định thu hồi đất, không có hồ sơ chuyển nhượng quyền sử dụng đất, không có biên bản bồi thường đất...
Ngoài ra, thanh tra phát hiện ủy quyền sai, một số người ký hợp đồng chuyển nhượng QSDĐ với BQLDA không có giấy ủy quyền, không bản chiết tính bồi thường, không hồ sơ của người cho đất, không nộp tiền sử dụng đất, không hợp đồng cho tặng. Một số trường hợp chưa có cơ sở bồi thường nhưng được ông Hồ Hoàng Kiếm - Giám đốc BQLDA - cùng thuộc cấp ký hồ sơ chuyển quyền sử dụng đất.
Thanh tra kiểm tra tiếp 41 lô đất có hai tuyến đường cắt ngang. Kết quả, có 4 lô không đủ diện tích đất ở theo quy định, 35 lô đất khi chuyển quyền sử dụng đất không thu thêm hệ số 20% theo các tuyến đường cắt ngang gây thiệt hại ngân sách Nhà nước gần 1,5 tỉ đồng. Thanh tra xác định, ông Kiếm ký 14 lô, ông Long ký 21 lô.
Chi bồi thường vô tội vạ
Đối với công tác thực hiện bồi thường, hỗ trợ GPMB, Thanh tra nhận định, BQLDA Đông Bắc không xác định được vốn cấp, ứng cho công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư.
Tính đến ngày 13.11.2019, BQLDA cung cấp danh sách chi bồi thường, hỗ trợ khu A cho 765 trường hợp với số tiền 41,6 tỉ đồng. Đối chiếu việc chi trả theo 4 phương án được phê duyệt có 247 trường hợp chi đúng với số tiền 8,3 tỉ đồng; 258 trường hợp chi trả tăng, giảm và chi ngoài phương án 260 trường hợp với số tiền hơn 11 tỉ đồng.
Đặc biệt, nhiều hộ sở hữu đất trồng lúa được ghi trên giấy chứng nhận QSDĐ rõ ràng, nhưng BQLDA bồi thường theo giá đất vườn. BQLDA không truy thu nghĩa vụ tài chính khi chuyển nhượng QSDĐ cho 80 trường hợp.
Ngày 7.5.2012, Văn phòng UBND tỉnh Cà Mau có công văn thông báo ý kiến của Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau "Đối với các thửa đất còn dôi ra sau khi đã tái định cư thì đề nghị Sở Xây dựng quản lý chặt chẽ để xem xét, bố trí tái định cư cho các dự án có nhu cầu bức xúc về tái định cư trên địa bàn tỉnh". Lợi dụng thông báo trên, BQLDA trình Sở Xây dựng giải quyết cho 6 hộ có đất nông nghiệp tại Khu C được đổi đất ở có hạ tầng ở khu A với 14 lô với diện tích gần 3.500m2 tương đương hơn 6 tỉ đồng; trong khi khu C chưa có phương án chi tiết bồi thường, hỗ trợ tái định cư được cơ quan có thẩm quyền thẩm định, phê duyệt.
Trong 6 hộ trên có hộ ông Châu Phước Hải được đổi đất thừa với diện tích hơn 80m2, tương đương 120 triệu đồng. Quá trình thực hiện dự án khu A, từ tháng 4.2003 đến tháng 4.2005, cơ quan có thẩm quyền ra quyết định thu hồi đất của chủ sử dụng đất, nhưng đến nay còn nhiều giấy chứng nhận QSDĐ, bản gốc được BQLDA lưu giữ. Việc đổi đất cũng bất cập khi tỉ lệ đổi đất và giá đất giữa các tuyến đường khác nhau nhưng được ông Giám đốc BQLDA "cào bằng" giải quyết theo dạng "tình thương mến thương".
Những sai phạm trên, đã được đề nghị chuyển sang Cơ quan Công an để điều tra làm rõ.
