Bán nhà, đất “hai giá” nhằm trốn thuế: Cần chế tài mạnh để xử lý

Bán nhà, đất “hai giá” để trốn thuế diễn ra khá phổ biến

Từ cuối năm 2021 đến nay, Bộ trưởng Bộ Tài chính đã nhiều lần chỉ đạo Tổng cục Thuế, các Cục Thuế địa phương thực hiện các biện pháp để chống thất thu thuế trong hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản (BĐS); hướng dẫn người dân, doanh nghiệp kê khai đúng giá chuyển nhượng BĐS, nâng cao hiệu quả quản lý, đảm bảo nguồn thu ngân sách nhà nước.

Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều người bán nhà, đất thừa nhận khai chưa đúng, phải khai lại với giá cao hơn và thuế nộp nhiều hơn. Chị Hồ Thị Lan Anh (trú tại Cầu Giấy) cho biết hồ sơ của người thân bị yêu cầu điều chỉnh, bổ sung thông tin do khai thấp. Nếu khai chênh ở mức vài ba giá sẽ được nhưng bị lệch nhiều chắc chắn phải làm lại hồ sơ hết 5 ngày.

“Mua nhà giá thị trường 40 triệu đồng/m2 nhưng khai chỉ khoảng 20 triệu/m2 thì chắc chắn khó ‘trôi’. Giờ cơ quan thuế rà soát rất kỹ nên cả người mua và người bán phải ngồi lại với nhau để đưa ra đúng giá làm căn cứ khai thuế. Bây giờ để giá quá thấp thì không thể qua mắt được cơ quan thuế”, chị Lan nói.

Trao đổi với Lao Động, một lãnh đạo Chi cục Thuế quận Hai Bà Trưng (Cục Thuế TP.Hà Nội) cho hay, để tạo điều kiện cho người dân, doanh nghiệp thực hiện nghĩa vụ thuế BĐS, cơ quan này không trả lại hồ sơ mà chỉ tuyên truyền để người đi nộp thuế bổ sung các thông tin cần thiết cũng như khai đúng giá trị. “Nếu người dân kê khai thấp quá thì phối hợp với chi nhánh văn phòng đất đai để họ thẩm định, xem lại. Mục đích cuối cùng là để tránh thất thoát thuế nhưng đảm bảo không gây phiền hà cho người dân”, vị này nói thêm.

Cục Thuế TP.Hà Nội cho biết, tình trạng kê khai giá chuyển nhượng trên hợp đồng công chứng, kê khai nộp thuế, phí chưa đúng giá trị thực tế còn diễn ra khá phổ biến. Để ngăn chặn tình trạng này, Cục Thuế TP.Hà Nội đã gửi thư ngỏ tới từng người dân đến làm thủ tục.

Theo đó, người nộp thuế được yêu cầu phải có trách nhiệm khai chính xác, trung thực, đầy đủ các nội dung trong kê khai thuế hoặc hồ sơ xác định nghĩa vụ tài chính. Có trách nhiệm giải trình, bổ sung thông tin tài liệu đầy đủ, đúng thời hạn theo yêu cầu của cơ quan thuế quản lý.

Theo ông Đặng Hùng Võ - nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, tình trạng mua, bán nhà, đất hai giá khi giá bán cao nhưng ghi trong hợp đồng giá thấp để trốn thuế diễn ra khá phổ biến. Bên cạnh đó, ý thức tự giác thực hiện nghĩa vụ thuế của một bộ phận người dân chưa cao, nhận thức về pháp luật còn thấp, không nhận thức được hậu quả khi khai thuế với giá không đúng với giá thực tế chuyển nhượng BĐS.

Sửa quy định để bịt "lỗ hổng"

Để quản chặt việc trốn tránh nghĩa vụ thuế trong kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản, cái gốc của vấn đề là giá BĐS. Nếu muốn không còn chế độ 2 giá, không muốn việc thị trường bất động sản bị thổi giá, làm giá… thì cần quản chặt giá BĐS.

Chia sẻ vấn đề này với PV, chuyên gia cao cấp về thuế Đinh Trọng Thịnh cho rằng, mua bán BĐS phải giao dịch thanh toán qua ngân hàng, về mặt lâu dài muốn mua tài sản có giá trị lớn phải chứng minh thu nhập hợp pháp, đảm bảo tính minh bạch của thị trường. Ông Thịnh nói, việc mua bán phải được ghi chép đầy đủ, áp dụng công nghệ số, thành lập kho dữ liệu như mua bán từng mảnh đất, ngày, tháng rõ ràng thì việc tính thuế được chính xác và giá bán chính xác.

Một vấn đề nữa theo các chuyên gia thuế đó là dựa vào tổ dân phố, trong đó có các tổ chức quần chúng. Người dân tại khu vực hay tổ dân phố nơi có phát sinh việc mua bán nhà đất hiểu rất rõ, nắm chắc giá cả bất động sản nơi họ sinh sống. Cơ quan thuế dựa vào đó buộc người mua bán kê khai đúng giá mua bán trên thị trường. Từ đó, một thời gian sau tạo thành thói quen bắt buộc người dân kê khai đúng giá bán. Nếu chúng ta biết kết hợp nhiều tổ chức, nhiều sức mạnh thì dứt khoát sẽ kiểm soát được việc chống kê khai và mua bán BĐS hai giá.